< Masengo 10 >
1 Ni jwapali mundu ku Kaisalia liina lyakwe che Konolio, chilongola jwa mpingo wa ŵangondo mia moja waukuŵilanjikwa “Mpingo wa Italia.”
Il y avait à Césarée un homme du nom de Corneille, centurion de la cohorte appelée cohorte italienne:
2 Jweleju pamo ni ŵaali mu nyuumba jao wose ŵajogopaga Akunnungu, nombejo ŵakamwisye ŵakulaga ni kupopela moŵa gose.
c'était un homme pieux et craignant Dieu, lui et toute sa maison. Il faisait beaucoup d'aumônes au peuple, et priait Dieu sans cesse.
3 Mpela saa tisa ja muusi ŵammweni pangasisika katumetume jwa kwinani jwa Akunnungu mu yakwiwona achaichililaga ni kwasalila, “Che Konolio!”
Un jour, vers la neuvième heure, il vit clairement dans une vision, un ange de Dieu, qui entra vers lui, et lui dit: «Corneille!»
4 Che Konolio ŵankolondolele katumetume jo ali ni lipamba, ni kummusya, “Kwana chichi Ambuje?” Katumetume jo ŵanjanjile che Konolio, “Akunnungu apochele mapopelo ni sadaka syenu kwa ŵakulaga, ni sooni ngasanliŵalila kose.
Il le regarda fixement, et, plein d'effroi, répondit: «Qu'est-ce, Seigneur?» Et l'ange lui dit: «Tes aumônes et tes prières sont montées devant Dieu; et il s'en est souvenu.
5 Sambano, mwalajisye ŵandu ku Yopa akammilanje mundu liina lyakwe che Simoni, pane akummilanga che Petulo.
Et maintenant envoie chercher à Joppé un certain Simon, surnommé Pierre;
6 Jwelejo akutama ku che Simoni jwakukolosya mapende, nyuumba jakwe jili mungulugulu mbwani.”
il loge chez un corroyeur nommé Simon, qui a sa maison près de la mer.»
7 Ajula katumetume jwa kwinani jwaŵechete maloŵe go paŵatyosile, che Konolio ŵaaŵilasile ŵakutumichila ŵakwe ŵaŵili pamo ni jumo jwa ŵangondo ŵakwe juŵantumichilaga, juŵaliji jwakwajogopa Akunnungu,
Dis que l'ange qui lui parlait fut parti, Corneille appela deux de ses domestiques et un soldat pieux, d'entre ceux qui étaient attachés à sa personne,
8 Ŵaasalile yose iyakopochele, ni kwalajisya ku Yopa.
et, après leur avoir tout raconté, il les envoya à Joppé.
9 Malaŵi jakwe lyuŵa lili pa ntwe, ŵandu ŵatatu wo ali chiŵela mu ulendo, achiŵandichilaga ku Yopa che Petulo ŵakwesile penani pa nyuumba kukupopela.
Le lendemain, comme les messagers étaient en route, et qu'ils approchaient de la ville, Pierre monta sur le toit, vers la sixième heure du jour, pour prier.
10 Ni jakwete sala, ŵasachile chakulya. Paŵankulumichisyaga chakulya, ŵaiweni yakwiwona.
Il avait faim, et il désirait manger; et, pendant qu'on préparait son repas, il tomba en extase:
11 Ni ŵakuweni kwinani kweugule ni chindu chisau shuka jejikulungwa jili jeŵambe mmalombo gakwe gancheche chili nkutuluswa.
il vit le ciel ouvert, et un objet semblable à une grande nappe, lequel descendait, attaché par les quatre coins, et s'abaissait sur la terre.
12 Mwelemo mwaliji mwana inyama inayose yana makongolo gancheche ni inyama yaikukwaŵa ni ijuni ya kwiunde.
Là, se trouvaient tous les quadrupèdes et les reptiles de la terre, et les oiseaux du ciel.
13 Nipele, ŵalipilikene liloŵe lichasalilaga, “Che Petulo njimuche, nsikite nlye.”
En même temps une voix lui dit: «Lève-toi, Pierre, tue, et mange.»
14 Nambo che Petulo ŵajanjile, “Ngwamba, Ambuje, uneji nganilye chindu chachili chose chekanye kuligwa atamuno chakusakala.”
Mais Pierre dit: «Je n'ai garde, Seigneur, car je n'ai jamais rien mangé de souillé ni d'impur.»
15 Liloŵe lila lyapikaniche sooni lichasalilaga, “Indu yaiswejesye Akunnungu nkaiŵilanga yakusakala!”
Et une voix lui parla pour la seconde fois: «Ce que Dieu a déclaré pur, toi, ne le tiens pas pour souillé.»
16 Chelechi chakwasalila che Petulo nsikite nlye ŵasalilwe katatu, ni papopo shuka jila janyakulikwe kwinani.
Cela arriva par trois fois, et aussitôt l'objet fut retiré dans le ciel.
17 Che Petulo paŵaliji nkusimonga nkati malumbo ga yakwiwona yaiweni yo, ŵandu ŵaŵalajiswe ni che Konolio ŵala, ali amasile kuuchilichisya, ŵaiche pa nyuumba ji che Simoni jwakukolosya mapende, ni kwima pannango,
Pierre hésitait en lui-même sur le sens de la vision qu'il avait eue, quand les hommes envoyés par Corneille, s'étant informés de la maison de Simon, se présentèrent à la porte;
18 ni ŵapoposile ni kuusya, “Ana mwelemu kwana jwannendo jwakuŵilanjikwa che Simoni jwakuŵilanjikwa che Petulo?”
et, après avoir appelé, ils demandèrent si c'était là que logeait Simon surnommé Pierre.
19 Ni che Petulo paŵaliji nkuganisya yankati yakwiwona ila. Papopo Mbumu jwa Akunnungu ŵasalile, “Che Simoni, Kwana ŵandu ŵatatu pelepa akunsosa.
Comme Pierre était plongé dans ses réflexions sur la vision, l'Esprit lui dit: «Voici des gens qui te demandent;
20 Ntuluche chitema pe ni sooni nkaliusyausya kulongana pamo nawo pakuŵa une ni junaatumile.”
lève-toi donc, descends et va avec eux, sans hésiter, car c'est moi qui te les ai envoyés.»
21 Nipele, che Petulo ŵatulwiche ni kwasalila ŵandu wo, “Uneji ndili jwelejo junkunsosa. Ana nkusosa chichi pelepa?”
Il descendit, et dit à ces hommes: «Voici, je suis celui que vous demandez: quel motif vous amène?»
22 Ŵanyawo ŵanjanjile, “Atutumile che Konolio jwankulu jwa ŵangondo, mundu jwakuŵalanjikwa umboni wambone, jwakwajogopa Akunnungu ni kuchimbichikwa ni Ŵayahudi wose. Ŵasalilwe ni katumetume jwa kwinani kuti ambilanje alakwe kumangwakwe kuti apilikanile chinkusaka kuŵecheta.”
Ils lui dirent: «Le centurion Corneille, homme juste et craignant Dieu, à qui toute la nation des Juifs rend un bon témoignage été averti par un saint ange de te faire venir chez lui et d'entendre tes instructions.»
23 Che Petulo ŵaaŵilasile ajinjilanje nkati, ŵapele pagona. Malaŵi jakwe, che Petulo ŵatandite ulendo pamo ni ŵanyawo, ni ŵandu ŵane ŵakwakulupilila Che Yesu ŵa ku Yopa ŵalongene nawo.
Pierre les pria donc d'entrer, et les logea. Le lendemain, s'étant levé, il partit avec eux, accompagné de quelques frères de Joppé,
24 Lyuŵa lyaaŵili lyakwe ŵaiche ku Kaisalia, kweleko che Konolio ŵaalaliche achalongo achinjakwe ni achambusangagwe, ni ŵaliji nkwalindilila ŵanyawo.
et le jour suivant ils entrèrent à Césarée. Corneille les attendait; il avait convoqué ses parents et ses amis intimes.
25 Nipele che Petulo paŵajinjilaga nkati, che Konolio ŵakopweche paasa kukwachingamila, ŵatindiŵele paujo pa che Petulo ni kwakotamila.
Quand Pierre entra, Corneille alla au-devant de loi, et se jeta à ses pieds pour l'adorer»
26 Nambo che Petulo ŵanjimiche ni kunsalila, “Njime pakuŵa none jwakwe ndili mundu mpela alakwe.”
Mais Pierre le releva en disant: «Lève-toi, je ne suis moi-même qu'un homme; »
27 Che Petulo ŵapundile kukunguluka ni che Konolio ali nkwinjila nkati ni ŵasimene ŵandu ŵajinji asongangene.
et tout en causant avec lui, il entra, et trouva une nombreuse réunion.
28 Che Petulo ŵaasalile, “Ŵanyamwe mwachinsyene nkumanyilila kuti malajisyo ga dini jetu ja Chiyahudi gakutukanya kukamulangana atamuno kwajimajimila ŵandu ŵangaŵa Ŵayahudi. Nambo Akunnungu aamanyisye uneji kuti ninanganichisye mundu jwalijose kuti ali jwangaswejeswa atamuno jwakusakala.
Il leur dit: «Vous savez à quel point il est interdit à un Juif de se lier avec un étranger, ou de lui rendre visite; eh bien! Dieu m'a appris, à moi, à ne traiter aucun homme de souillé ni d'impur.
29 Kwa ligongo lyo pamumilasile nganiingana kwika. Nipele, ngummusya kwaligongo chi mumilasile?”
Aussi n'ai-je fait aucune difficulté de venir, dès que vous m'avez envoyé chercher; je vous prie donc de me dire pour quelle raison vous m'avez fait venir.»
30 Che Konolio ŵajanjile, “Gapite moŵa gatatu mpela saa jijiji ja saa tisa, naliji nkupopela mu nyuumba jangu. Chisisimuchile nammweni mundu jwawasile iwalo yeswela mbee ajimi paujo pangu,
Et Corneille dit: «Il y a, à cette heure même, quatre jours que je jeûnais, et, à la neuvième heure, au moment où je priais dans ma maison, un homme vêtu d'une robe éclatante m’apparut,
31 ni ŵatite, ‘Che Konolio! Akunnungu akupilikene kupopela kwenu ni akusikumbuchila sadaka simwapele ŵakulaga.
et me dit: «Corneille, ta prière a été exaucée, et Dieu s'est souvenu de tes aumônes.
32 Nipele muntume mundu ku Yopa akammilanje mundu liina lyakwe che Simoni, pane akummilanga che Petulo, jweleju akutama ku che Simoni jwakukolosya mapende, nyuumba jakwe jili mungulugulu mbwani.’
Envoie donc à Joppé, et fais appeler Simon surnommé Pierre; il loge dans la maison du corroyeur Simon, près de la mer, il viendra te parler.»
33 Nipele, chitema pe naatumile ŵandu kukwenu, nomwe ntesile yambone pa kwika. Sambano uweji wose tuli paujo pa Akunnungu, kupilikanila chachili chose chantumile Ambuje kusala.”
J'ai donc envoyé immédiatement vers toi, et tu as bien fait de venir. Maintenant nous voici tous en présence de Dieu, pour entendre tout ce que le Seigneur t'a commandé de nous dire.»
34 Pelepo che Petulo ŵatandite kuŵecheta achitiji, “Sambano ngumanyilila kuti isyene Akunnungu nganakola lusagu.
Pierre ouvrit la bouche, et dit: «En vérité, je comprends que Dieu ne fait pas acception de personnes,
35 Nambo mundu jwa chilambo chachili chose, jwakwajogopa Akunnungu ni kupanganya yaili yambone paujo pao, akukundikwa nawo.
mais qu'en toute nation celui qui le craint et pratique la justice lui est agréable.
36 Ŵanyamwe nkuumanyilila utenga uŵaupeleche Akunnungu kwa ŵandu ŵa ku Isilaeli, achijenesyaga Ngani Jambone jajikwikanawo chitendewele kwa litala li Che Yesu Kilisito, ŵaali Ambuje ŵa wose.
Telle est la parole qu'il a adressée aux fils d'Israël, en annonçant la bonne nouvelle de la paix par Jésus-Christ. Il est le Seigneur de tous.
37 Ŵanyamwe nkulimanyilila alila lilyatyochele mchilambo chose cha Ŵayahudi, chitandile ku Galilaya, che Yohana paŵamasile kulalichila utenga wa ubatiso.
«Vous savez ce qui s'est passé dans toute la Judée, et qui a commencé par la Galilée, après le baptême que Jean a prêché:
38 Nkumanyilila iŵatite Akunnungu pakunsagula Che Yesu jwa ku Nasaleti kwa kwatuluchisya Mbumu jwa Akunnungu ni machili. Pakuŵa Akunnungu ŵaliji pamo nawo, nipele ŵaliji nkwendajenda akuno ni akunokuno achitendaga yambone ni kwalamya wose ŵaŵakamwilwe ni Ibilisi.
comment Dieu a oint d'esprit saint et de force Jésus de Nazareth, qui allait de lieu en lieu faisant du bien et guérissant tous ceux qui étaient tyrannisés par le diable, parce que Dieu était avec lui.
39 Noweji tuli ŵaumboni wa yose iŵatesile mmusi wa Ŵayahudi ni mu Yelusalemu. Ŵambuleje kwa kwaŵamba pansalaba,
Pour nous, nous sommes témoins de tout ce qu'il fait dans les campagnes de la Judée et à Jérusalem, lui, à qui les Juifs ont même ôté la vie en le pendant au bois.
40 nambo Akunnungu ŵansyusisye pa lyuŵa lyaatatu ni kwatenda awoneche pangasisika.
Mais Dieu l’a ressuscité le troisième jour, et lui a donné de se faire voir,
41 Nganawoneka kwa ŵandu wose, nambo kwa aŵala ŵaumboni ŵaŵasagwile Akunnungu, yaani uweji utwalile ni kung'wa pamo nawo, paŵamasile kusyuka.
non à tout le peuple, mais à des témoins, à ceux que Dieu avait précédemment choisis, à nous, qui avons mangé et bu avec lui, après qu'il a été ressuscité des morts.
42 Ni ŵatulajisye tulalichile Ngani Jambone kwa ŵandu wose ni kuŵalanga umboni kuti Che Yesu ni ŵaŵasagulikwe ni Akunnungu kuti ŵaalamule ŵajumi ni ŵawe.
Et Jésus nous a commandé de prêcher au peuple, et d'attester que c'est lui que Dieu a désigné pour juge des vivants et des morts.
43 Ŵakulondola ŵa Akunnungu wose ŵasasile umboni nkati ŵelewo kuti mu liina lyao, jwalijose jwakwakulupilila chalecheleswe sambi syakwe syose.”
C'est de lui que tous les prophètes rendent le témoignage, que quiconque croit en lui, reçoit par son nom le pardon de ses péchés...»
44 Che Petulo paŵaŵechetaga maloŵe go, Mbumu jwa Akunnungu ŵatuluchile ŵanawose ŵaŵaupilikanilaga utenga wao.
Pierre parlait encore, lorsque le Saint-Esprit descendit sur tous ceux qui écoutaient sa parole.
45 Ni Ŵayahudi ŵaŵakulupilile ŵaŵapechesye che Petulo kutyochela ku Yopa ŵala ŵasimosile kuwona kuti Akunnungu ŵatuluchisye ukombole wa Mbumu jwa Akunnungu ŵandu ŵangaŵa Ŵayahudi.
Tous les fidèles de la circoncision qui avaient accompagné Pierre, furent surpris de ce que le don du Saint-Esprit était aussi répandu sur les Gentils,
46 Pakuŵa ŵaapilikene achiŵechetaga iŵecheto yakusimosya paŵakusyaga Akunnungu. Pelepo che Petulo ŵatite,
car ils les entendaient parler des langues et glorifier Dieu.
47 “Ŵandu ŵa apochele Mbumu jwa Akunnungu mpela uweji itutite pakupochela. Ana kwana mundu jwalijose juchakombole kwakanya kuti anabatiswe ni meesi?”
Alors Pierre dit: «Peut-on refuser l'eau du baptême à ces hommes qui ont reçu le Saint-Esprit aussi bien que nous?»
48 Nipele, ŵalamwile kuti abatiswe kwa liina li Che Yesu Kilisito. Nipele ŵandu ŵala ŵaachondelele che Petulo kuti atame nawo moŵa gampepe.
Et il ordonna de les baptiser au nom du Seigneur. Après cela, on le pria de rester quelques jours.