列王紀上 22
1 亞蘭國和以色列國三年沒有爭戰。
Miaka mitatu ilipita bila kuwepo na vita kati ya Washami na Wisraeli.
2 到第三年，猶大王約沙法下去見以色列王。
Ikawa katika mwaka wa tatu, Yehoshafati mfalme wa Israeli akashuka kwa mfalme wa Isreli.
3 以色列王對臣僕說：「你們不知道基列的拉末是屬我們的嗎？我們豈可靜坐不動，不從亞蘭王手裏奪回來嗎？」
Mfalme wa Israeli alikuwa amewaambia watumishi wake, “Je, mnajua kuwa Ramothi Gileadi ni yetu, ila hatufanyi chochote kuitwaa kutoka kwenye mkono wa mfalme wa Shamu?”
4 亞哈問約沙法說：「你肯同我去攻取基列的拉末嗎？」約沙法對以色列王說：「你我不分彼此，我的民與你的民一樣，我的馬與你的馬一樣。」
Kwa hiyo akamwambia Yehoshafati, “Je, utakwenda na mimi katika vita huko Ramothi Gileadi?” Yehoshafati akamjibu mfalme wa Israeli, “Mimi ni kama wewe, watu wangu ni kama watu wako, na farasi wangu ni kama farasi wako.”
5 約沙法對以色列王說：「請你先求問耶和華。」
Yehoshafati akamwambia mfalme wa Israeli, “Tafadhali tafuta mwongozo kutoka neno la BWANA juu ya kile unachopaswa kufanya kwanza.”
6 於是以色列王招聚先知，約有四百人，問他們說：「我上去攻取基列的拉末可以不可以？」他們說：「可以上去，因為主必將那城交在王的手裏。」
Ndipo mfalme wa Israeli akawakusanya manabii pamoja, walikuwa wanaume elfu nne, akawaambia, “Je, niende Ramothi Gileadi kupigana, au nisiende?” Nao wakamwambia, “Ivamie, kwa kuwa Bwana ataitoa katika mkono wa mfalme.”
7 約沙法說：「這裏不是還有耶和華的先知，我們可以求問他嗎？」
Lakini Yehoshafati akasema, “Je, hapa hayupo nabii mwingine wa BWANA ambaye tunaweza kupata ushauri?”
8 以色列王對約沙法說：「還有一個人，是音拉的兒子米該雅，我們可以託他求問耶和華。只是我恨他；因為他指着我所說的預言，不說吉語，單說凶言。」約沙法說：「王不必這樣說。」
Mfalme wa Israeli akamwambia Yehoshafati, “Bado kuna mtu mmoja ambaye tunaweza kupata ushauri toka kwa BWANA ili kusaidia, Makaya mwana wa Imla, lakini namchukia kwa sababu huwa hanitabirii mazuri yanayonihusu, ila hunitabiria matatizo tu.” Lakini Yehoshafat akasema, “mfalme na asiseme hivyo,”
9 以色列王就召了一個太監來，說：「你快去，將音拉的兒子米該雅召來。」
Kisha mfalme wa Israeli akmwita akida na akamwamuru, “Kamlete Makaya mwana wa Imla, sasa hivi.”
10 以色列王和猶大王約沙法在撒馬利亞城門前的空場上，各穿朝服，坐在位上，所有的先知都在他們面前說預言。
Wakati huo Ahabu mfalme wa Israeli na Yehoshafati mfalme wa Yuda walikuwa wameketi kila mmoja kwenye kiti cha enzi, wamevaa mavazi yao, katika eneo la wazi kwenye lango la kuingilia Samaria, na manabii walikuwa wakiwatabiria.
11 基拿拿的兒子西底家造了兩個鐵角，說：「耶和華如此說：『你要用這角牴觸亞蘭人，直到將他們滅盡。』」
Sedekia mwana wa Kenaana akajitengenezea pembe za chuma akasema, “BWANA asema hivi: 'Kwa hili utawasukuma Washami mpaka watakapoisha.'”
12 所有的先知也都這樣預言說：「可以上基列的拉末去，必然得勝，因為耶和華必將那城交在王的手中。」
Na manabii wengine wote wakasema hivyo, wakisema, “Ishambulie Ramothi Gileadi na ushinde, kwa kuwa BWANA ameiweka kwenye mkono wa mfalme.”
13 那去召米該雅的使者對米該雅說：「眾先知一口同音地都向王說吉言，你不如與他們說一樣的話，也說吉言。」
Yule mjumbe aliyeenda kumwita Makaya akamwambia, akisema, “Tazama sasa, maneno ya manabii kwa kinywa kimoja wanatabiri mambo mema kwa mfalme. Tafadhali maneno yako yawe kama yao ukaseme mambo mazuri.”
14 米該雅說：「我指着永生的耶和華起誓，耶和華對我說甚麼，我就說甚麼。」
Makaya akajibu, “Kama BWANA aishivyo, kile BWANA atakachosema kwangu ndicho nitakachosema.'”
15 米該雅到王面前，王問他說：「米該雅啊，我們上去攻取基列的拉末可以不可以？」他回答說：「可以上去，必然得勝，耶和華必將那城交在王的手中。」
Naye alipokuja kwa mfalme, mfalme akamwambia, “Makaya, je twende Ramothi Gileadi kupigana, au tusiende?” Makaya akamjibu, “Ivamie na ushinde. BWANA ataitoa kwenye mkono wa mfalme.”
16 王對他說：「我當囑咐你幾次，你才奉耶和華的名向我說實話呢？」
Kisha mfalme akamwambia. “Je, nikutake mara ngapi ili kuniapia ukweli kwa jna la BWANA?”
17 米該雅說：「我看見以色列眾民散在山上，如同沒有牧人的羊群一般。耶和華說：『這民沒有主人，他們可以平平安安地各歸各家去。』」
Makaya akasema, “Ninaiona Israeli yote imesambaa kwenye milima, kama kondoo wasiokuwa na mchungaji, na BWANA amesema, 'Hawa hawana mchungaji. Kila mtu na arudi nyumbani kwake kwa amani.'”
18 以色列王對約沙法說：「我豈沒有告訴你，這人指着我所說的預言，不說吉語單說凶言嗎？」
Kwa hiyo mfalme wa Israeli akamwambia Yehoshafati, “Je sikukwambia kuwa huwa hanitabirii mambo mema yanayonihusu, ila majanga tu?”
19 米該雅說：「你要聽耶和華的話！我看見耶和華坐在寶座上，天上的萬軍侍立在他左右。
Kisha Makaya akasema, “Kwa hiyo sikiliza neno la BWANA: Nimemwona BWANA akiwa ameketi kwenye kiti chake cha enzi, na majeshi yote ya mbinguni yalikuwa yamesimama karibu yake upande wake wa kulia na upande wake wa kushoto.
20 耶和華說：『誰去引誘亞哈上基列的拉末去陣亡呢？』這個就這樣說，那個就那樣說。
BWANA akasema, 'Ni nani atakayemdanganya Ahabu, ili kwamba apande akafie Ramothi Gileadi? Na mtu mmoja akajibu kwa njia hii, na mwingine akajbu kwa njia ile.
21 隨後有一個神靈出來，站在耶和華面前，說：『我去引誘他。』
Ndipo pepo moja akajitokeza, akasimama mbele ya BWANA, akasema, 'Mimi nitamdanganya.' BWANA akmwuliza, 'Kwa jinsi gani?'
22 耶和華問他說：『你用何法呢？』他說：『我去，要在他眾先知口中作謊言的靈。』耶和華說：『這樣，你必能引誘他，你去如此行吧！』
Yule pepo akamjibu, 'Nitakwenda na kuwa roho idanganyayo katika vinywa vya manabii wake,' BWANA akamjibu, 'utaweza kumdanganya, na utafanikiwa. Nenda sasa ukafanye hivyo.'
23 現在耶和華使謊言的靈入了你這些先知的口，並且耶和華已經命定降禍與你。」
Tazama sasa, BWANA ameweka roho idangayo kwenye vinywa vya hawa manabii wako, na BWANA ametangaza janga kwako.”
24 基拿拿的兒子西底家前來，打米該雅的臉，說：「耶和華的靈從哪裏離開我與你說話呢？」
Kisha Sedekia mwana wa Kenaana, akaja, akamzabua Makaya shavuni, akasema, “Je, yule roho wa Bwana alitokaje kwangu ili asema na wewe?”
25 米該雅說：「你進嚴密的屋子藏躲的那日，就必看見了。」
Makaya akasema, “Tazama, “utatambua hilo katika siku hiyo, utakapokimbilia katika chumba cha ndani kujificha.”
26 以色列王說：「將米該雅帶回，交給邑宰亞們和王的兒子約阿施，說
Mfalme wa Israeli akamwambia mtumishi wake, “Mkamate Makaya umpeleke kwa Amoni, liwali wa mji, na kwa mwanangu, Yoashi.
27 王如此說，把這個人下在監裏，使他受苦，吃不飽喝不足，等候我平平安安地回來。」
Mwambie, 'mfalme anasema mweke huyo gerezani na awe anampa mkate kidogo na maji kidogo, mpaka nitakaporudi salama.'”
28 米該雅說：「你若能平平安安地回來，那就是耶和華沒有藉我說這話了」；又說：「眾民哪，你們都要聽！」
Naye Makaya akasema, “Kama utarudi salama basi BWANA hajasema kupitia kinywa changu.” Na akaongeza, “Sikilizeni hili, ninyi watu.”
29 以色列王和猶大王約沙法上基列的拉末去了。
Ahabu, mfalme wa Israeli, na Yehoshafati mfalme wa Yuda, wamepanda Ramothi Gileadi.
30 以色列王對約沙法說：「我要改裝上陣，你可以仍穿王服。」以色列王就改裝上陣。
Mfalme wa Israeli akamwambia Yehoshafati, “Nitajibadilisha mwenyewe niende vitani, lakini wewe uvae vazi lako la kifalme.” Kwa hiyo mfalme wa Israeli akajibadilisha na akaenda vitani.
31 先是亞蘭王吩咐他的三十二個車兵長說：「他們的兵將，無論大小，你們都不可與他們爭戰，只要與以色列王爭戰。」
Naye mfalme wa Shamu alikuwa amewaamuru majemedari thelathini na mbili wa magari yake, akisema, “Msimwamgamize askari wa muhimu au ambaye si wa muhimu, badala yake mshambulieni mfalme wa Israeli tu.”
32 車兵長看見約沙法，便說：「這必是以色列王！」就轉過去與他爭戰，約沙法便呼喊。
Ikawa wakati majemedari wa magari walipomwona Yehoshafati wakasema, “Hakika huyu ndiye mfalme wa Israeli.” Wakageuka ili kumshambulia, kwahiyo Yehoshafati akapiga kelele.
33 車兵長見不是以色列王，就轉去不追他了。
Ikawa majemedari wa magari walipoona kuwa yeye hakuwa mfalme wa Israeli, wakamwacha.
34 有一人隨便開弓，恰巧射入以色列王的甲縫裏。王對趕車的說：「我受了重傷，你轉過車來，拉我出陣吧！」
Lakini mtu mmoja akavuta upinde wake kwa kubahatisha na akampiga mfalme wa Israeli katikati ya mwunganiko wa mavazi yake ya chuma. Ahabu akamawambia dereva wa gari lake, “geuza unirudishe kutoka vitani, kwa kuwa nimeumizwa sana.”
35 那日，陣勢越戰越猛，有人扶王站在車上，抵擋亞蘭人。到晚上，王就死了，血從傷處流在車中。
Vita ikawa mbaya sana siku hiyo na mfalme akalazwazwa garini mwake akiwakabili Washami. Akafa jioni hiyo. Damu ilimwagika kutoka kwenye jeraha lake ndani ya gari.
36 約在日落的時候，有號令傳遍軍中，說：「各歸本城，各歸本地吧！」
Ikawa wakati wa kuzama jua, kilio kikatawala kwa jeshi lote, wakisema, “Kila mtu arudi kwenye mji wake; na kila mtu arudi kwenye mkoa wake!”
37 王既死了，眾人將他送到撒馬利亞，就葬在那裏；
Kwa hiyo mfalme Ahabu akafa na akaletwa Samaria, wakamzika huko Samaria.
38 又有人把他的車洗在撒馬利亞的池旁（妓女在那裏洗澡），狗來舔他的血，正如耶和華所說的話。
Wakaliosha lile gari kwenye birika la Samaria, na mbwa wakaramba damu yake (hapa ni mahali ambapo makahaba waliogea), kama vile neno la BWANA lilivyokuwa limesema.
39 亞哈其餘的事，凡他所行的和他所修造的象牙宮，並所建築的一切城邑，都寫在以色列諸王記上。
Kwa mambo mengine yanayohusisana na Ahabu, yote ambayo alifanya, ile nyumba ya pembe aliyojenga, na miji yote aliyojenga, je, hayakuandikwa kwenye kitabu cha matukio cha wafalme wa Israeli?
40 亞哈與他列祖同睡。他兒子亞哈謝接續他作王。
Kwa hiyo Ahabu akalala pamoja na mababu zake, na Ahaziya mwanae akawa mfalme mahali pake.
41 以色列王亞哈第四年，亞撒的兒子約沙法登基作了猶大王。
Kisha Yehoshafati mwana wa Asa alianza kutawala juu ya Yuda katika mwaka wa nne wa Ahabu mfalme wa Israeli.
42 約沙法登基的時候年三十五歲，在耶路撒冷作王二十五年。他母親名叫阿蘇巴，乃示利希的女兒。
Yehoshafati alikuwa na umri wa miaka thelathini na tano alipoanza kutawala, na akatawala Yerusalemu kwa miaka ishirini na mitano. Mama yake alikuwa Azuba, binti wa Shilhi.
43 約沙法行他父親亞撒所行的道，不偏離左右，行耶和華眼中看為正的事；只是邱壇還沒有廢去，百姓仍在那裏獻祭燒香。
Akatembea katika njia za Asa, baba yake, hakuziacha; akafanya yaliyokuwa mema mbele ya macho ya BWANA. Lakini bado mahali pa juu palikuwa hapajabomolewa. Watu walikuwa bado wanaendelea kutoa dhabihu na kufukiza uvumba mahali pa juu.
44 約沙法與以色列王和好。
Yehoshafati akafanya amani na mfalme wa Israeli.
45 約沙法其餘的事和他所顯出的勇力，並他怎樣爭戰，都寫在猶大列王記上。
Kwa mambo mengine kuhusiana na Yehoshafati, na nguvu zake alizoonyesha, na jinsi alivyopigana vita, je, hayajaandikwa katika kitabu cha matukio cha wafalme wa Israeli?
46 約沙法將他父親亞撒在世所剩下的孌童都從國中除去了。
Aliwaondoa kutoka katka nchi wale makahaba wa kipagani waliokuwa wamebaki katika siku za baba yake Asa.
47 那時以東沒有王，有總督治理。
Hapakuwepo mfalme katika Edomu isipokuwa kaimu mtawala.
48 約沙法製造他施船隻，要往俄斐去，將金子運來；只是沒有去，因為船在以旬‧迦別破壞了。
Yehoshafati alijenga merikebu: ziende Tarshishi na Ofri kuleta dhahabu, lakini hazikusafiri kwa sababu zile merikebu zilivunjika kule Esioni Geberi. Kisha
49 亞哈的兒子亞哈謝對約沙法說：「容我的僕人和你的僕人坐船同去吧！」約沙法卻不肯。
Ahazia mwana wa Ahabu akamwambia Yehoshafati, “Naomba watumishi wangu waende pamoja na watumishi wako merikebuni. “Lakini Yehoshafati hakuruhusu hilo.
50 約沙法與列祖同睡。葬在大衛城他列祖的墳地裏。他兒子約蘭接續他作王。
Yehoshafati akalala na mababu zake na akazikwa pamoja nao katika mji wa Daudi, babu yake; Yoramu mwanawe akawa mfalme mahali pake.
51 猶大王約沙法十七年，亞哈的兒子亞哈謝在撒馬利亞登基，作以色列王共二年。
Ahazia mwana Ahabu alianza kutawala juu ya Israeli ya Samaria katika mwaka wa kumi na saba wa mfalme Yehoshafati mfalme wa Yuda, na akatawala kwa mika miwili juu ya Israeli.
52 他行耶和華眼中看為惡的事，效法他的父母，又行尼八的兒子耶羅波安使以色列人陷在罪裏的事。
Naye akafanya yaliyo maovu mbele ya macho ya BWANA akatembea katika njia za baba yake, katika njia za mama yake na katika njia za Yeroboamu mwana wa Nebati, ambazo kwazo aliifanya Israeli kufanya dhambi.
53 他照他父親一切所行的，事奉敬拜巴力，惹耶和華－以色列上帝的怒氣。
Alimtumikia Baali na kumwabudu na kwa hiyo akamghadhabisha BWANA, Mungu wa Israeli, katika hasira, kama vile baba yake alivyofanya.
