路加福音 8
1 过了不多日，耶稣周游各城各乡传道，宣讲 神国的福音。和他同去的有十二个门徒，
Yapilike mundu mwipi kwemba Yesu tumbwe miyanya katika ilambo ni lilyambo mbalimbali, kahubiri ni tangaza habari inanoga ya Nnongo ni balo komi ni abele bayihi pamope nakwe,
2 还有被恶鬼所附、被疾病所累、已经治好的几个妇女，内中有称为抹大拉的马利亚（曾有七个鬼从她身上赶出来），
Nyonyo alwawa fulani babaponike boka kwa nchela ni matamwe maingi, abile Mariamu ywakemelwa Magdalena ambaye ywaminyike nchela saba.
3 又有希律的家宰苦撒的妻子约亚拿，并苏撒拿，和好些别的妇女，都是用自己的财物供给耶稣和门徒。
Yoana nyumbowe kuza meneja wa Herode, Susana, ni alwawa banyansima, babapiyite mali yabe kwaajili yabe bene.
4 当许多人聚集、又有人从各城里出来见耶稣的时候，耶稣就用比喻说：
Ni baada ya bandu banyansima kwembana pamope babile bandu boka ilambo yenge, atilongela nabo kwa tumiya mifano.
5 “有一个撒种的出去撒种。撒的时候，有落在路旁的，被人践踏，天上的飞鸟又来吃尽了。
Mpandii ayei panda mbeyu, papandage baadhi ya mbeyu yatombokii mbwega ya ndila batikuilebata pae ya magolo ni iyuni batikuichonwa.
6 有落在磐石上的，一出来就枯干了，因为得不着滋润。
Mbeyu yenge yatumbwike pa ukando wabile maliwe ni paibalike miche yatiyama sababu pabile kwaa ni machi.
7 有落在荆棘里的，荆棘一同生长，把它挤住了。
Mbeyu yewnge yatumbwike pene mikongo yabile mimimwa, nayo mikongo yatiyuma pamope ni yilo mbeyu ni yatikuibana.
8 又有落在好土里的，生长起来，结实百倍。”耶稣说了这些话，就大声说：“有耳可听的，就应当听！”
Lakini mbeyu yenge yatumbwike pa ukando waupwaika ni yatipambika yakulya mara mia zaidi. Baada ya Yesu kubaya makowe haga, atibaya, “Ywabile ni makutu ni ayowine”
9 门徒问耶稣说：“这比喻是什么意思呢？”
Kaia benepunzi bake batikunnokiya maana ya mpwano uno,
10 他说：“神国的奥秘只叫你们知道；至于别人，就用比喻，叫他们看也看不见，听也听不明。”
Yesu atikuwabakiya, “mpeilwe upendeleo wa kwipwa siri ya ufalme wa Nnongo, lakini bandu benge papundishwa bai kwa mifano, linga kwamba, “mana babweni kana babone, ni mana bayowine kana baelewe.”
11 “这比喻乃是这样：种子就是 神的道。
Na yii nga maana ya mpwano wono, mbeyu nga neno lya Nnongo.
12 那些在路旁的，就是人听了道，随后魔鬼来，从他们心里把道夺去，恐怕他们信了得救。
Mbeyu ya itumbwike mumbwega ya ndila nga balo bandu babali yowa lineno, ni baadaye nnau nchela ulitola kulipu boka mumwoyo, linga kana kwaa amini no kombolelwa.
13 那些在磐石上的，就是人听道，欢喜领受，但心中没有根，不过暂时相信，及至遇见试炼就退后了。
Ni yilo yatumbwike pa maliwe nga bandu balo babaliyowa neno ni kulipokya kwa pulaha lakini ndandai yeyete, baaminiya muda mwipi, ni wakati taabu banda tumbuka.
14 那落在荆棘里的，就是人听了道，走开以后，被今生的思虑、钱财、宴乐挤住了，便结不出成熟的子粒来。
Ni mbeyu yilo yaitumbwike pa mimimwa nga bandu babayuwa lineno, lakini wanapoendelea kukua yandakuibana maisha ni utajiri ni uzuri wa maisha ga ni bapapa kwaa.
15 那落在好土里的，就是人听了道，持守在诚实善良的心里，并且忍耐着结实。”
Likini yelo itumbwike pa mbwega unanoga nga ywaa baada ya yowa neno bandu balo anyenyekevu ni mwoyo inanoga, baada ya kuliyowa neno ulikamuliya ni libaa salama ni papa matunda ya uvumilivu.
16 “没有人点灯用器皿盖上，或放在床底下，乃是放在灯台上，叫进来的人看见亮光。
Sasa ntopo hata yumo ywa washa taa ni kuipunika kwa bakuli au kuibeka pae ya kindanda, badala ya kuibeka panani linga kila mundu ywa jingiya apate kuibona.
17 因为掩藏的事没有不显出来的；隐瞒的事没有不露出来被人知道的。
Kwa kuwa ntopo chakipala iyilwa, au chochote chakibile siri ambacho chakipala tanganikwa kwaa chakibaa pa mbweya.
18 所以，你们应当小心怎样听；因为凡有的，还要加给他；凡没有的，连他自以为有的，也要夺去。”
Kwa nyo ube makini pau pikaniya, kwa sababu ywa bile nacho, bapa kunn'yongeyekea zaidi, lakini yolo ywa ngali nacho hata chelo kichini cha abile nacho kapatola.”
19 耶稣的母亲和他弟兄来了，因为人多，不得到他跟前。
Baadaye mao bake Yesu ni anunabe batiicha kwake bamkaribie kwaa kwasababu ya bandu banyansima,
20 有人告诉他说：“你母亲和你弟兄站在外边，要见你。”
Ni boti batikummakiya, “Mabako ni anunabo bai palo bapala kukubona wenga.
21 耶稣回答说：“听了 神之道而遵行的人就是我的母亲，我的弟兄了。”
Lakini, Yesu kaayangwa ni kubaya, “Mao bangu ni anuna bangu ni balo babalipikaniya neno lya Nnongo ni kulitii.
22 有一天，耶稣和门徒上了船，对门徒说：“我们可以渡到湖那边去。”他们就开了船。
Yapitike lichoba limo kati ya machoba galo Yesu ni benepunzi bake baubwike mu'ngalaba, ni kuabakiya, “tuloke mpaka kwiya.”baandaite ngalaba yabe.
23 正行的时候，耶稣睡着了。湖上忽然起了暴风，船将满了水，甚是危险。
Lakini pabatumbwi boka, Yesu agonjike lugono, ni dhoruba ngolo yabile ni mbepo, ni ngalaba yabe itumbwe twilya machi ni bai katika hatari ngolo muno.
24 门徒来叫醒了他，说：“夫子！夫子！我们丧命啦！”耶稣醒了，斥责那狂风大浪；风浪就止住，平静了。
Baadaye baichi benepunzi bake kun'yumuya, kababaya, “Ngwana nkolo! Ngwaba nkolo! tui karibu ni waa! Ngayumuka ni kubendya nchunga ni mawimbi ga machi nga tulia ni panga ni utulivu.
25 耶稣对他们说：“你们的信心在哪里呢？”他们又惧怕又希奇，彼此说：“这到底是谁？他吩咐风和水，连风和水也听从他了。”
Nga abakiya, “imani yinu ii kwako?” Batiyogopa, Batichangala, balongei kila mundu na nyine, “Ywa nyai, kiasi kwamba amrisha mbepo ni machi tuliya?”
26 他们到了格拉森人的地方，就是加利利的对面。
Baikite pa kilambo cha Garasini yaibile upande wa nchogo wa Galilaya.
27 耶稣上了岸，就有城里一个被鬼附着的人迎面而来。这个人许久不穿衣服，不住房子，只住在坟茔里。
Yesu paulwite ni libata pae, mundu pulani boka mukilambo, akwembine nakwe, kwa muda mwingi abii awalae kwaa ngobo, ni atamae kwaa munnyumba, lakini atamae mumakaburi.
28 他见了耶稣，就俯伏在他面前，大声喊叫，说：“至高 神的儿子耶稣，我与你有什么相干？求你不要叫我受苦！”
Pamweni Yesu alei kwa lilobe, ni tumbuka pae nnonge yake kwa lilobe likolo andebaya, nipangite kilebe gani kwako, Yesu mwana wa Nnongo ywabile kunani? Nenda kuloba kana upwati nenga.
29 是因耶稣曾吩咐污鬼从那人身上出来。原来这鬼屡次抓住他；他常被人看守，又被铁链和脚镣捆锁，他竟把锁链挣断，被鬼赶到旷野去。
Yesu ngaa amrisha munneke mundu yulwa nchela kwa mara yanambone ganda uboka hata mana bamtabike nyororo ni kumana bandu kunendela anda kutwana ni yenda ni nchela mpaka mulijangwa.
30 耶稣问他说：“你名叫什么？”他说：“我名叫‘群’”；这是因为附着他的鬼多。
Yesu annokiye, “lina lyako nyai?”ayangwi baya, “Legion” Kwamaana tubi ni nchela banambone gajingii kwake.
Baayendelii kunnoba kana utubakiye tuyende mulimbwa. (Abyssos g12)
32 那里有一大群猪在山上吃食。鬼央求耶稣，准他们进入猪里去。耶稣准了他们，
Likundi lya ngobe labile kalilya pa kitumbi, banobiye aruhusu bakajingii kwa balo ngobe. Ni atibaruhusu panga nyoo.
33 鬼就从那人出来，进入猪里去。于是那群猪闯下山崖，投在湖里淹死了。
Kwa nyoo balo nchela babutukeye kwi yolo mundu ni jingya kwa balo ngobe ni lilo likundi latibutuka pano pakitumbi mpaka kulibwawa ni tumbukya moo.
34 放猪的看见这事就逃跑了，去告诉城里和乡下的人。
Balo bandu bababile kabaleleya balo ngobe pakabweni chakipitile, bati butuka pia taarifa palo pakilambo ni sehemu yenge yaii tindiya palo.
35 众人出来要看是什么事；到了耶稣那里，看见鬼所离开的那人，坐在耶稣脚前，穿着衣服，心里明白过来，他们就害怕。
Bandu pabayowine hago batiyenda bona chakipiite, ni baichi kwa Yesu bamweni mundu ambaye nchela gatikumuka, abile aweli vizuri ni mwene akili timamu, atami pa magulu ga Yesu, ni batiyogopa.
36 看见这事的便将被鬼附着的人怎么得救告诉他们。
Nga mundu yumo ywa gabweni atumbwi kuachimuliya benge jinsi hayo mundu wabile kaganongoya nchela mwaponike.
37 格拉森四围的人，因为害怕得很，都求耶稣离开他们；耶稣就上船回去了。
Bandu boti ba nkoa wa Ageres ni maeneo gake gagalindia banobite Yesu aboke kwasababu babii ni uwaoga nkolo muno. Ni ajingile mungalaba ku uruka.
38 鬼所离开的那人恳求和耶稣同在；耶稣却打发他回去，说：
Mundu yolo ywabokwile ni nchela atikunsihi Yesu yenda nakwe, lakini Yesu atikumbakiya ayende no baya,
39 “你回家去，传说 神为你做了何等大的事。”他就去，满城里传扬耶稣为他做了何等大的事。
“Ubuye mu nyumba yako ni ubalange galo goti ambayo Nnongo apangite kwa wenga. Ayo mundu kaboka, kuitangaza poti mu ijiji ni goti ambago Yesu kapanga kwanembe.
40 耶稣回来的时候，众人迎接他，因为他们都等候他。
Ni Yesu kabuya, kipenga sa bandu satikunkaribisha, kwa mana boti babile batikusubiri.
41 有一个管会堂的，名叫睚鲁，来俯伏在耶稣脚前，求耶稣到他家里去；
Linga kaisa mundu yumo ywakemelwa Yairo nga yumo nkati ya atawala mu'sinagogi. Yairo katomboka pa'magolo ga Yesu ni kumnoba muno ayende munyumba yake,
42 因他有一个独生女儿，约有十二岁，快要死了。 耶稣去的时候，众人拥挤他。
kwa mana abile ni mwana nnwawa yumo bai, ywabile ni miaka komi ni ibele, ni abile nkati ya hali yo waa. Paabile kayenda, kipenga sa bandu satikunkengama ni ywembe.
43 有一个女人，患了十二年的血漏，在医生手里花尽了她一切养生的，并没有一人能医好她。
Nnwawa yumo ywatokwa ni mwai kwa myaka komi ni ibele abile palo ni atumile mbanje yoti kwa aganga, lakini ntopo ywamponyile hata yumo,
44 她来到耶稣背后，摸他的衣裳 子，血漏立刻就止住了。
kaisa kunchogo ya Yesu ni kukamwa lipindo lya ngobo yake, ni ghafla mwai yaachile kum'moka.
45 耶稣说：“摸我的是谁？”众人都不承认。彼得和同行的人都说：“夫子，众人拥拥挤挤紧靠着你。”
Yesu kabaya, “Nyai ywanikamwile?” Pabakanikiye bote, Petro kabaya, Ngwana nkolo, kipenga sa bandu kabansukuma ni kunzonga.”
46 耶稣说：“总有人摸我，因我觉得有能力从我身上出去。”
Lakini Yesu kabaya, “Mundu yumo anikamwile, mana naiyowa ngupu yatiboka kwango.”
47 那女人知道不能隐藏，就战战兢兢地来俯伏在耶稣脚前，把摸他的缘故和怎样立刻得好了，当着众人都说出来。
Ywa nnwawa paabweni yabile aweza kwaa kificha chaapangite, katumbwa lendema, katomboka pae nnongi ya Yesu katangaza nnongi ya bandu bote sababu yai panga ankamwe ni aponywile saa yeyelo.
48 耶稣对她说：“女儿，你的信救了你；平平安安地去吧！”
Boka po kabaya kwanembe, “Nwawa, imani yako ikupangite ube nzima. Yenda kwa Amani.”
49 还说话的时候，有人从管会堂的家里来，说：“你的女儿死了，不要劳动夫子。”
Paabile yendelya kubaya, mundu yumo kaisa boka munyumba ya ntawala ywa li'sinagogi, kabaya, “Nwawa wako atiwaa. Kana usumbuke mwalimu.”
50 耶稣听见就对他说：“不要怕，只要信！你的女儿就必得救。”
Lakini Yesu pabaayowine nyoo, kannyangwa, “Kana uyogope. Amini kae, ni alowa lopolwa.”
51 耶稣到了他的家，除了彼得、约翰、雅各，和女儿的父母，不许别人同他进去。
Kayingya mu ayo nyumba, aruhusu kwaa mundu yeyote kujingii pamope niywembe, ila Petro, Yohana ni Yakobo, tate ba nwawa, ni mao bake.
52 众人都为这女儿哀哭捶胸。耶稣说：“不要哭！她不是死了，是睡着了。”
Muda bandu bote babile bakiomboleza ni kumoywa lilobe kwaajili yake, lakini kabaya, “Kna mumpangii ndoti, awile kwaa, lakini agonjike kae.
53 他们晓得女儿已经死了，就嗤笑耶稣。
Lakini batikunheka kwa kundharau, batiyowa kuba awile.
54 耶稣拉着她的手，呼叫说：“女儿，起来吧！”
Lakini ywembe, kankamwa luboko yolo nnwawa, ni kunkema kwa lilobe, kabaya, Mwana, uluka”
55 她的灵魂便回来，她就立刻起来了。耶稣吩咐给她东西吃。
roho yake yankerebukye, ni kauluka saa yeyelo. Atikwaamuru kuwa, apeilwe kilebe pulani ili alye.
56 她的父母惊奇得很；耶稣嘱咐他们，不要把所做的事告诉人。
Azazi bake batishangala, lakini atikwaamuru kana bammakii mundu chabile chapangilwe.
