创世记 41
1 过了两年，法老做梦，梦见自己站在河边，
Post duos annos vidit Pharao somnium. Putabat se stare super fluvium,
2 有七只母牛从河里上来，又美好又肥壮，在芦荻中吃草。
de quo ascendebant septem boves, pulchrae et crassae nimis: et pascebantur in locis palustribus.
3 随后又有七只母牛从河里上来，又丑陋又干瘦，与那七只母牛一同站在河边。
Aliae quoque septem emergebant de flumine, foedae, confectaeque macie: et pascebantur in ipsa amnis ripa in locis virentibus:
4 这又丑陋又干瘦的七只母牛吃尽了那又美好又肥壮的七只母牛。法老就醒了。
devoraveruntque eas, quarum mira species, et habitudo corporum erat. Expergefactus Pharao,
5 他又睡着，第二回做梦，梦见一棵麦子长了七个穗子，又肥大又佳美，
rursum dormivit, et vidit alterum somnium: Septem spicae pullulabant in culmo uno plenae atque formosae:
6 随后又长了七个穗子，又细弱又被东风吹焦了。
aliae quoque totidem spicae tenues, et percussae uredine oriebantur,
7 这细弱的穗子吞了那七个又肥大又饱满的穗子。法老醒了，不料是个梦。
devorantes omnium priorum pulchritudinem. Evigilans Pharao post quietem,
8 到了早晨，法老心里不安，就差人召了埃及所有的术士和博士来；法老就把所做的梦告诉他们，却没有人能给法老圆解。
et facto mane, pavore perterritus, misit ad omnes coniectores Aegypti, cunctosque sapientes: et accersitis narravit somnium, nec erat qui interpretaretur.
9 那时酒政对法老说：“我今日想起我的罪来。
Tunc demum reminiscens pincernarum magister, ait: Confiteor peccatum meum:
10 从前法老恼怒臣仆，把我和膳长下在护卫长府内的监里。
Iratus rex servis suis, me et magistrum pistorum retrudi iussit in carcerem principis militum:
11 我们二人同夜各做一梦，各梦都有讲解。
ubi una nocte uterque vidimus somnium praesagium futurorum.
12 在那里同着我们有一个希伯来的少年人，是护卫长的仆人，我们告诉他，他就把我们的梦圆解，是按着各人的梦圆解的。
Erat ibi puer Hebraeus, eiusdem ducis militum famulus: cui narrantes somnia,
13 后来正如他给我们圆解的成就了：我官复原职，膳长被挂起来了。”
audivimus quidquid postea rei probavit eventus. ego enim redditus sum officio meo: et ille suspensus est in cruce.
14 法老遂即差人去召约瑟，他们便急忙带他出监，他就剃头，刮脸，换衣裳，进到法老面前。
Protinus ad regis imperium eductum de carcere Ioseph totonderunt: ac veste mutata, obtulerunt ei.
15 法老对约瑟说：“我做了一梦，没有人能解；我听见人说，你听了梦就能解。”
Cui ille ait: Vidi somnia, nec est qui edisserat: quae audivi te sapientissime coniicere.
16 约瑟回答法老说：“这不在乎我， 神必将平安的话回答法老。”
Respondit Ioseph: Absque me Deus respondebit prospera Pharaoni.
17 法老对约瑟说：“我梦见我站在河边，
Narravit ergo Pharao quod viderat: Putabam me stare super ripam fluminis,
18 有七只母牛从河里上来，又肥壮又美好，在芦荻中吃草。
et septem boves de amne conscendere, pulchras nimis, et obesis carnibus: quae in pastu paludis virecta carpebant.
19 随后又有七只母牛上来，又软弱又丑陋又干瘦，在埃及遍地，我没有见过这样不好的。
et ecce, has sequebantur aliae septem boves in tantum deformes et macilentae, ut numquam tales in terra Aegypti viderim:
20 这又干瘦又丑陋的母牛吃尽了那以先的七只肥母牛，
quae, devoratis et consumptis prioribus,
21 吃了以后却看不出是吃了，那丑陋的样子仍旧和先前一样。我就醒了。
nullum saturitatis dedere vestigium: sed simili macie et squalore torpebant. Evigilans, rursus sopore depressus,
22 我又梦见一棵麦子，长了七个穗子，又饱满又佳美，
vidi somnium: Septem spicae pullulabant in culmo uno plenae atque pulcherrimae.
23 随后又长了七个穗子，枯槁细弱，被东风吹焦了。
Aliae quoque septem tenues et percussae uredine, oriebantur e stipula:
24 这些细弱的穗子吞了那七个佳美的穗子。我将这梦告诉了术士，却没有人能给我解说。”
quae priorum pulchritudinem devoraverunt. Narravi coniectoribus somnium, et nemo est qui edisserat.
25 约瑟对法老说：“法老的梦乃是一个。 神已将所要做的事指示法老了。
Respondit Ioseph: Somnium regis unum est: quae facturus est Deus, ostendit Pharaoni.
26 七只好母牛是七年，七个好穗子也是七年；这梦乃是一个。
Septem boves pulchrae, et septem spicae plenae: septem hubertatis anni sunt: eandemque vim somnii comprehendunt.
27 那随后上来的七只又干瘦又丑陋的母牛是七年，那七个虚空、被东风吹焦的穗子也是七年，都是七个荒年。
Septem quoque boves tenues atque macilentae, quae ascenderunt post eas, et septem spicae tenues, et vento urente percussae, septem anni venturae sunt famis.
28 这就是我对法老所说， 神已将所要做的事显明给法老了。
Qui hoc ordine complebuntur:
29 埃及遍地必来七个大丰年，
Ecce septem anni venient fertilitatis magnae in universa terra Aegypti:
30 随后又要来七个荒年，甚至在埃及地都忘了先前的丰收，全地必被饥荒所灭。
quos sequentur septem anni alii tantae sterilitatis, ut oblivioni tradatur cuncta retro abundantia: consumptura est enim fames omnem terram,
31 因那以后的饥荒甚大，便不觉得先前的丰收了。
et ubertatis magnitudinem perditura est inopiae magnitudo.
32 至于法老两回做梦，是因 神命定这事，而且必速速成就。
Quod autem vidisti secundo ad eandem rem pertinens somnium: firmitatis indicium est, eo quod fiat sermo Dei, et velocius impleatur.
33 所以，法老当拣选一个有聪明有智慧的人，派他治理埃及地。
Nunc ergo provideat rex virum sapientem et industrium, et praeficiat eum Terrae Aegypti:
34 法老当这样行，又派官员管理这地。当七个丰年的时候，征收埃及地的五分之一，
Qui constituat praepositos per cunctas regiones: et quintam partem fructuum per septem annos fertilitatis,
35 叫他们把将来丰年一切的粮食聚敛起来，积蓄五谷，收存在各城里做食物，归于法老的手下。
qui iam nunc futuri sunt, congreget in horrea: et omne frumentum sub Pharaonis potestate condatur, serveturque in urbibus.
36 所积蓄的粮食可以防备埃及地将来的七个荒年，免得这地被饥荒所灭。”
Et praeparetur futurae septem annorum fami, quae oppressura est Aegyptum, et non consumetur terra inopia.
37 法老和他一切臣仆都以这事为妙。
Placuit Pharaoni consilium et cunctis ministris eius:
38 法老对臣仆说：“像这样的人，有 神的灵在他里头，我们岂能找得着呢？”
locutusque est ad eos: Num invenire poterimus talem virum, qui spiritu Dei plenus sit?
39 法老对约瑟说：“神既将这事都指示你，可见没有人像你这样有聪明有智慧。
Dixit ergo ad Ioseph: Quia ostendit tibi Deus omnia quae locutus es, numquid sapientiorem et consimilem tui invenire potero?
40 你可以掌管我的家；我的民都必听从你的话。惟独在宝座上我比你大。”
Tu eris super domum meam, et ad tui oris imperium cunctus populus obediet: uno tantum regni solio te praecedam.
41 法老又对约瑟说：“我派你治理埃及全地。”
Dixitque rursus Pharao ad Ioseph: Ecce, constitui te super universam terram Aegypti.
42 法老就摘下手上打印的戒指，戴在约瑟的手上，给他穿上细麻衣，把金链戴在他的颈项上，
Tulitque annulum de manu sua, et dedit eum in manu eius: vestivitque eum stola byssina, et collo torquem auream circumposuit.
43 又叫约瑟坐他的副车，喝道的在前呼叫说：“跪下。”这样，法老派他治理埃及全地。
Fecitque eum ascendere super currum suum secundum, clamante praecone, ut omnes coram eo genu flecterent, et praepositum esse scirent universae Terrae Aegypti.
44 法老对约瑟说：“我是法老，在埃及全地，若没有你的命令，不许人擅自办事。”
Dixit quoque rex Aegypti ad Ioseph: Ego sum Pharao: absque tuo imperio non movebit quisquam manum aut pedem in omni terra Aegypti.
45 法老赐名给约瑟，叫撒发那忒·巴内亚，又将安城的祭司波提非拉的女儿亚西纳给他为妻。约瑟就出去巡行埃及地。
Vertitque nomen eius, et vocavit eum lingua Aegyptiaca, Salvatorem mundi. Deditque illi uxorem Aseneth filiam Phutipharis sacerdotis Heliopoleos. Egressus est itaque Ioseph ad terram Aegypti
46 约瑟见埃及王法老的时候年三十岁。他从法老面前出去，遍行埃及全地。
(Triginta autem annorum erat quando stetit in conspectu regis Pharaonis) et circuivit omnes regiones Aegypti.
47 七个丰年之内，地的出产极丰极盛，
Venitque fertilitas septem annorum: et in manipulos redactae segetes congregatae sunt in horrea Aegypti.
48 约瑟聚敛埃及地七个丰年一切的粮食，把粮食积存在各城里；各城周围田地的粮食都积存在本城里。
Omnis etiam frugum abundantia in singulis urbibus condita est.
49 约瑟积蓄五谷甚多，如同海边的沙，无法计算，因为谷不可胜数。
Tantaque fuit abundantia tritici, ut arenae maris coaequaretur, et copia mensuram excederet.
50 荒年未到以前，安城的祭司波提非拉的女儿亚西纳给约瑟生了两个儿子。
Natique sunt Ioseph filii duo antequam veniret fames: quos peperit ei Aseneth filia Phutipharis sacerdotis Heliopoleos.
51 约瑟给长子起名叫玛拿西，因为他说：“神使我忘了一切的困苦和我父的全家。”
Vocavitque nomen primogeniti, Manasses, dicens: Oblivisci me fecit Deus omnium laborum meorum, et domus patris mei.
52 他给次子起名叫以法莲，因为他说：“神使我在受苦的地方昌盛。”
Nomen quoque secundi appellavit Ephraim, dicens: Crescere me fecit Deus in terra paupertatis meae.
53 埃及地的七个丰年一完，
Igitur transactis septem hubertatis annis, qui fuerant in Aegypto:
54 七个荒年就来了。正如约瑟所说的，各地都有饥荒；惟独埃及全地有粮食。
coeperunt venire septem anni inopiae: quos praedixerat Ioseph: et in universo orbe fames praevaluit, in cuncta autem terra Aegypti panis erat.
55 及至埃及全地有了饥荒，众民向法老哀求粮食，法老对他们说：“你们往约瑟那里去，凡他所说的，你们都要做。”
Qua esuriente, clamavit populus ad Pharaonem, alimenta petens. Quibus ille respondit: Ite ad Ioseph: et quidquid ipse vobis dixerit, facite.
56 当时饥荒遍满天下，约瑟开了各处的仓，粜粮给埃及人；在埃及地饥荒甚大。
Crescebat autem quotidie fames in omni terra: aperuitque Ioseph universa horrea, et vendebat Aegyptiis: nam et illos oppresserat fames.
57 各地的人都往埃及去，到约瑟那里籴粮，因为天下的饥荒甚大。
Omnesque provinciae veniebant in Aegyptum, ut emerent escas, et malum inopiae temperarent.
