箴言 1
1 以色列王達味之子撒羅滿的箴言：
Ang mga panultihon ni Solomon nga anak ni David, ang hari sa Israel.
2 是為教人學習智慧和規律，叫人明瞭哲言，
Kini nga mga panultihon motudlo ug kaalam ug pagpanudlo, aron pagtudlo sa mga pulong sa panabot,
3 接受明智的教訓－－仁義、公平和正直，
aron makadawat ka sa pagbadlong aron mabuhi pinaagi sa pagbuhat sa insakto, matarong, ug may kaangayan.
4 使無知者獲得聰明，使年少者獲得知識和慎重，
Kini nga mga panultihon mohatag usab ug kaalam niadtong walay alamag, ug mohatag sa kahibalo ug sa pagkamabinantayon alang sa kabatan-onan.
5 使智慧者聽了，增加學識；使明達人聽了，汲取智謀，
Papaminawa ang maalamon nga mga tawo ug padugangi ang ilang panabot, ug pakuhaa ug kaalam ang mga tawong may salabotan,
6 好能明瞭箴言和譬喻，明瞭智者的言論和他們的隱語。
aron sa pagsabot sa mga panultihon, mga gipanulti, ug mga pulong sa maalamon nga mga tawo ug sa ilang mga tanghaga.
7 敬畏上主是智慧的肇基；只有愚昧人蔑視智慧和規律。
Ang kahadlok kang Yahweh maoy sinugdanan sa kahibalo, ginasalikway sa buangbuang ang kaalam ug pagpanton.
8 我兒，你應聽你父親的教訓，不要拒絕你母親的指教，
Akong anak, paminawa ang pagtudlo sa imong amahan ug ayaw isalikway ang mga balaod sa imong inahan;
9 因為這就是你頭上的冠冕，你頸上的珠鏈。
mahimo sila nga matahom nga purongpurong sa imong ulo ug mga kwentas diha sa imong liog.
10 我兒，如果惡人勾引你，你不要聽從；
Akong anak, kung ang makasasala modani kanimo ngadto sa ilang sala, pagdumili sa pagsunod kanila.
11 如果他們說：「來跟我們去暗算某人，無故地陷害無辜。
Kung moingon sila, “Uban kanamo, maghulat kita aron mopatay, magtago kita ug atakihon ang mga walay sala nga tawo sa walay hinungdan.
Lamyon nato sila nga buhi, sama sa Sheol nga kuhaon kadtong mga himsog, ug himoon silang sama niadtong mga nahulog sa bangag. (Sheol h7585)
13 這樣，我們必獲得各種珍寶，以贓物充滿我們的房屋。
Pangitaon nato ang tanang matang sa mga butang nga bililhon; pun-on nato ang atong mga balay sa atong mga kinawat gikan sa uban.
14 你將與我們平分秋色，我們將共有同一錢囊。」
Pagripa uban kanamo; hiusahon ta ang atong sudlanan.”
15 我兒，你不要與他們同流合污，該使你的腳遠離他們的道路，
Akong anak, ayaw paglakaw sa dalan kuyog kanila; ayaw itugot nga motunob ang imong tiil sa ilang gilaktan;
16 因為他們雙腳趨向兇惡，急於傾流人血。
ang ilang mga tiil magdagan sa daotan ug nagdali sila aron sa pagpaawas ug dugo.
17 在一切飛鳥眼前，張設羅網，盡屬徒然。
Tungod kay walay pulos ang pagbukhad sa pukot aron sa panglit-ag sa langgam samtang nagatan-aw ang langgam.
18 其實，他們不外是自流己血，自害己命。
Kining mga tawhana naghulat aron sa pagpatay sa ilang kaugalingon— nag-andam sila ug lit-ag alang sa ilang mga kaugalingon.
19 這就是謀財害命者的末路：他必要送掉自己的性命。
Mao usab ang mga pamaagi sa tanan nga nakaangkon sa bahandi pinaagi sa pagpanglupig; ang naangkon sa dili makataronganon molaglag sa mga kinabuhi niadtong nagkupot niini.
20 智慧在街上吶喊，在通衢發出呼聲；
Ang kaalam nagsinggit sa kadalanan, gipatugbaw niya ang iyang tingog sa dapit nga daghang mga tawo;
21 在熱鬧的街頭呼喚，在城門和市區發表言論：「
diha sa ulohan sa masaba nga kadalanan, misinggit siya, diha sa agianan sa ganghaan sa siyudad misulti siya.
22 無知的人，你們喜愛無知；輕狂的人，你們樂意輕狂；愚昧的人，你們憎恨知識，要到何時呢﹖
“Hangtod kanus-a, kamong walay alamag nga mga tawo, buot ba kamo nga magpakawalay alamag? Hangtod kanus-a ba, kamong mga mabugalbugalon, mahimuot ba kamo sa pagkamabugalbugalon, ug hangtod kanus-a ba kamo, kamong mga buangbuang, magdumot sa kahibalo?
23 你們應回心聽我的勸告。看，我要向你們傾吐我的心意，使你們瞭解我的言詞。
Patalinghogi ang akong pagbadlong; akong ibubo ang akong mga gihinahuna alang kaninyo; akong ipahibalo kaninyo ang akong mga pulong.
24 但是，我呼喚了，你們竟予以拒絕；我伸出了手，誰也沒有理會。
Nagtawag ako, ug nagdumili kamo sa pagpaminaw; gitunol ko ang akong kamot, apan walay usa nga nanumbaling.
25 你們既蔑視了我的勸告，沒有接受我的忠言；
Apan wala kamo nagpakabana sa tanan kong pagbadlong kaninyo ug wala nagpanumbaling sa akong mga pagpaglong.
26 因此，你們遭遇不幸時，我也付之一笑；災難臨到你們身上時，我也一笑置之。
Kataw-an ko ang inyong kalisdanan, bugalbugalan ko kamo kung moabot ang mga makalilisang—
27 當災難如暴風似的襲擊你們，禍害如旋風似的捲去你們，困苦憂患來侵襲你們時，我也置之不顧。
sa dihang mohasmag kaninyo ang inyong gikahadlokan nga sama sa unos ug ang katalagman mobanlas kaninyo sama sa alimpulos, sa diha nga ang kalisod ug ang kasakit modangat kaninyo.
28 那時，他們呼求我，我必不答應：他們尋找我，必尋不著我；
Unya mosangpit sila kanako, ug dili ko sila pagatubagon; magtinguha gayod sila sa pagtawag kanako, apan dili nila ako mahikaplagan.
29 因為他們憎恨知識，沒有揀選敬畏上主，
Tungod kay nagdumot sila sa kahibalo ug wala pilia ang pagkahadlok kang Yahweh,
30 沒有接受我的勸告，且輕視了我的一切規諫。
wala sila magtuman sa akong mga gitudlo, ug gisalikway nila ang tanan kung mga pagbadlong.
31 所以他們必要自食其果，飽嘗獨斷獨行的滋味。
Magakaon sila sa bunga sa ilang mga paagi, ug uban sa bunga sa ilang mga laraw mapuno sila.
32 的確，無知者的執迷不悟殺害了自己；愚昧人的漠不關心斷送了自己。
Kay ang yano mangamatay sa dihang motalikod sila, ug ang kawalay pagpakabana sa mga buangbuang mopukan kanila.
33 但是，那聽從我的，必得安居，不怕災禍，安享太平。
Apan si bisan kinsa kadtong maminaw kanako magauyo nga luwas ug makapahulay nga walay kahadlok sa katalagman.”
