馬太福音 5
1 耶穌一見群眾，就上了山，坐下；他的門徒上他跟前來，
U Yesu lwahayilola impuga, ahasoguye abhale hwigamba. Lwahakhiye pansi asambilizyi bhakwe bhalinza.
2 他遂開口教訓他們說：
Ahigula ilomu lyakwe ahabhamanyizya, ahaga,
3 神貧的人是有福的，因為天國是他們的。
“Hwashi abhapina bhi mwoyo pipo ubhumwini uwahumwanya wabho.
4 哀慟的人是有福的，因為他們要受安慰。
Hwashi abhaswimilizu pipi bhahayisubhizwa.
5 溫良的人是有福的，因為他們要承受土地。
Hwashi abhapole, bhahayibha bhapyani bhi insi.
6 飢渴慕義的人是有福的，因為他們要得飽飫。
Hwashi abhinzala ni shumwilwa shilyoli pipo bhahayikuta.
7 憐憫人的人是有福的，因為他們要受憐憫。
Hwashi abhirehema pipo bhayibha ni rehema.
8 心裏潔淨的人是有福的，因為他們要看見天主。
Hwashi abhimwoyo umwinza pipo bhayinola Ungulubhi.
9 締造和平的人是有福的，因為他們要稱為天主的子女。
Hwashi akundanyi, pipi bhabhabhe bhana bha Ngulubhi.
10 為義而受迫害的是有福的，因為天國是他們的。
Hwashi bhebhayimba kwa ajili yi lyoli pipo ubhumwini uwahumwanya wabho.
11 幾時人為了我而辱罵迫害你們，你們是有福的，捏造一切壞話毀謗你們，你們是有福的。
Hwashi amwi yemuligwa na bhantu ua yimbe na yangwe hwilenga ubhibhi kwa ajili yani.
12 你們歡喜踴躍罷！因為你們在天上的賞報是豐富的，因為在你們以的先知，人也曾這樣迫害過他們。
Mushanje ua lulutile pipo amasombo ginyu magosi hwa Ngulubhi. Pipo abhantu abhahwande bhahabha yimvizye akuwa bhebhali kabla yinyu.
13 你們是地上的鹽，鹽若失了味，可用什麼使它再鹹呢﹖它再毫無用途，只好拋在外邊，任人踐踏罷了。
Amwi libheya lyinsi ishi ibheya nkelitezizye uwinza wakwe selibhabhe libhe ya habhili? Selingabha lyinza habhili hu hantu hohonti, hulitaje hunzi ua akhanywe ni vinama vya bhantu.
14 你們是世界的光，建在山上的城是不能隱藏的。
Amwi lukhozyo lwinsi. Ikhaya yizengwilwa pamwanya pi gamba sihuyifisa.
15 人點燈，並不是於在斗底下，而是於在燈台上，照耀屋人所有的人。
Abhantu sebhahwansya itala nahuyibhishe pansi yishikapu, ila bhabhiha pamwanya imuliha bhonti bhebhali muhati munyumba.
16 照樣，你們的光也當在人前照耀，好使他們看見你們的善行，光耀你們在天之父。
Muleshe ulukhozyo lwinyu lukhozye hwilongolela hwa bhantu ihwanziwa huje abhantu bhagalole amatendo ginyu aminza na huutime u Ngulubhi uwahumwanya.
17 你們不要以為我來是廢除法律或先知；我來不為廢除，而是為成全。
Msahaje ininzile ananganye indajizyo wa akuwa. Sininzile ananganye ininzile atomizye.
18 我實在告訴你們：既使天地過去了，一撇或一劃也決不會從法律上過，必待一切完成。
Amba lyoli ihumbabhuzya huje mpaka imwanya ninsi zyonti zishile nimo iyodi yeka wala inukuta yeka iyi sheria seyahayiyepa kila hantu lwehayibha tiyari.
19 所以，誰若廢除這些誡命中最小的一條，也這樣教訓人，在天國裏他將稱為最小的；但誰若實行，也這樣教訓人，這人在天國裏將稱為大的。
Ishi wowonti yavunza iamuli indodo mojawapo yi amli izi na hubhamanyizye abhanji abhombe isho ahwitwa ndodo hubhumwini uwahumwanya. Lakini yeyote azishikaye na kuzifundisha ataitwa mkubwa katika ufalme wa mbinguni.
20 我告訴你們：除非你們的義德超過經師和法利賽人的義德，你們決進不了天國。
Pipo ihumbabhuzya ihaki yinyu nkeseyabhashila abhaandishi ya Mafalisayo, shoshonti shila semwahayiyinjila humwanya.
21 你們一向聽過給古人說：『不可殺人！』誰吝殺了人，應受裁判。
Mwinvwizye yahayangwilwe imandi aje, “usahagoje”'wowonti yagoga ahayilongwa.'
Ishi ihumbabhuzya wowonti yahumvitwa uholo wakwe ahayilongwa. Na yeyote amwambiaye ndugu yake kuwa, 'Wewe ni mtu uisyefaa!' atakuwa katika hatari ya baraza. Na yeyote asemaye, 'Wewe mjinga!' atakuwa katika hatari ya moto wa jehanamu. (Geenna g1067)
23 所以，你們若在祭壇前，要獻你們的禮物時，在那裏想起你們的弟兄有什麼怨你的事，
Nkufumya isadaka yaho pashiputo ukumbuha huje uholo waho alininongwa nawe,
24 就把你們的禮物留在那裏，留在祭壇前，先去和你們的弟兄和好，然後再來獻你的禮物。
yileshe isadaka paushiputo ubhale ukundane nawo uholo waho nkuyinze ufumye isadaka yaho.
25 當你和你的對頭還在路上，趕快與他和解，免得對頭把你交給判官，判官交給差役，把你投在獄裏。
Kundana nu unongwi waho lubhilo lulipeka nawo mwidala lwemubhala humahakama, mukundane ili usahakungwe mwigereza.
26 我實在告訴你。非到你還了最後的一文，決不能從那裏出來。
Mwitishe ihumbabhuzya semwahayibha ahinza mpaka musombe amalando gemlongwa.
27 你們一向聽說過：不可奸淫！』
Mwinvwizye aje iyandihwilwe, 'Usahazini.'
28 我卻對你們說：凡注視婦女，有意貪戀她的，他已在心裏奸淫了她。
Lelo ihubhabhuzya wowonti ya humwenya unshi hwahunsungwe uyo azinile nawo mumoyo wakwe.
Nki ilinso lyaho ilya hulilo lihusababisya abumile ulikunye ulitaji apatali nawe. Pipo hwashi ishilungo sheka mumbili waho shinanjishe kuliko ubili ngwonti gubhale hujehanamu. (Geenna g1067)
Na nkushe inyobhe yaho indilo isababisya aje ubumile, udumule yoonti uyitajle apatali nawe. Pipo hwashi ishilungo sheka shinanjishe kuliko ubili gwonti gubhale hujehanamu. (Geenna g1067)
31 又說過『誰若休妻，就該給她休書。』
Isimbilwe wowonti ya huminga unshi wakwe ampele italaka.'
32 我卻對你們說：除了姘居外，凡休自已的妻子的，便是叫她受奸污；並且誰若娶被休的婦人，就是犯奸淫。
Lelo ani ihumbabhuzya wowonti yahuneha unshi wakwe hunongwa yizanaa uyo amishile aje muzinzi. Na wowonti yahumwega unshi uyo wope uzinzi.
33 你們又一向聽過對古人說：『不可發虛誓，要向上主償還你的誓願！』
Tena, mwinvwizye aje yahayangwilwe hubhala abhimandi, 'Musaha lape ilenga lelo muntwalile Ungulubhi ilape hwinyu.'
34 我卻對你們說：你們總不可發誓：不可指天，因為天是天主的寶座；
Lelo ihumbabhuzya musahalape hata hadodo hata hwimwanya pipo imwanya enzi ya Ngulubhi;
35 不可指地，地是他的腳凳，不可指耶路撒冷，因它是大王的城市；
Wala hunsi pipo mahali pakwe pabhishe itengo ilyakhanyile ivinama vyakwe, wala hwa Yerusalemu, maana khaya yamwini ugosi.
36 也不可指你的頭發誓，因為你不能使一根頭髮變白或變黑。
Usahalape hwitwe lyaho maana sungabhomba ulusisi lweka lubhe zeru au lwiru.
37 你們的話當是：是就說是，非就說非；其他多餘的便是出於邪惡。
Lelo inongwa zyinyu zibhanje, 'Ena, ena, Ndali, ndali.' Pipo nkegonjela ipo gafuma hwa nugu.
38 你們一向聽說過：『以眼還眼，以牙還牙。』
Mwinvwizye aje iyangwilwe aje, “Jicho kwa jicho, na jino kwa jino.'
39 我卻對你們說：不要抵抗惡人：而且，若有人掌擊你的右頰，你把另一面也轉給他。
Lelo ani ihumbabhuzya mugandi atolane nu muntu umibhi; Lelo umuntu nkahukhoma imbuguzi iya hulilo umpele ni lya humongo.
40 那願與你爭訟，拿你的內衣的，你連外衣也讓給他。
Nu muntu wowonti yasungwa abhale nawe humahakama na afyula inkanzu yaho neshele ni joho lyaho.
41 若有人強迫你走一千步，你就同他走兩千步。
Wowonti yahulazimisya ibhale umaili yeka bhala umaili zibhili.
42 求你的，就給他；願向你借貸的，你不要拒絕。
Wowonti yahulabha umpele, yakhopa khopele.
43 你們一向聽說過：『你應愛你的近人，恨你的仇人！』
Mwinvwizye iyangwile ugane, 'Umpalamani waho, unvitwe unugu waho.'
44 我卻對你們說：你們當愛你們的仇人，當為迫害你們的人祈禱，
Lelo imbabhuzya mubhagane alugu bhinyu mubhaputile bhebhalubhavisya,
45 好使你們成為你們在天之父的子女，因為衪使太陽上升，光照惡人，也光照善人；降雨給義，也給不義的人。
Nkemubhe bhana bha daada uwahumwanya. Pipo alamya isaya likholo hwabhibhi na bhinza, imvula itonya hwa bhabhibhi na bhinza.
46 你們若只愛那愛你們的人，你們還有什麼賞報呢？ 稅吏不是也這樣做嗎﹖
Nkemwabhagana bhebhabhaganile amwi, mubhapate faida nshii? Mbona bhebhasongozya insoho sebhabhomba isho.
47 你們若只問候你們的弟兄，你們做了什麼特別的呢？ 外邦人不是也這樣做嗎﹖
Nke mwabhalamuha aholo bhinyu bhini mubhapa ahenu ashile abhanji? Ishi!, abhantu bhinsi sebhabhomba isho?
48 所以你們應當是成全的，如同你們的父是成全的一樣。
Ishi ihwanziwa huje mubhe bhagolosu ndeshe Udada winyu uwahumwanya shali golosu.
