但以理書 5
1 貝耳沙匝王為大員千人擺設了盛筵，並與千人宴飲。
Ruoth Belshazar noloso nyasi maduongʼ ne jodonge alufu achiel kendo nomadho kodgi divai.
2 貝耳沙匝乘著酒興，命人將他父親拿步高從耶路撒冷殿中劫掠的金銀器皿取來，給君王和他的大員並自己的妻妾用來飲酒。
Kane Belshazar madho divai, nogolo chik mondo okel e nyime tewni mag dhahabu kod mag fedha ma Nebukadneza kwargi nogolo e hekalu mane nitie Jerusalem, mondo ruoth kaachiel gi jodonge gi monde kod jotichne ma nyiri mane oloko monde omethgo.
3 於是人把從耶路撒冷天主殿宇聖所內劫掠的金銀器皿取來，給君王和他的大員並妻妾用來飲酒；
Omiyo negikelo tewni mag dhahabu mane ogol e hekalu mar Nyasaye mane ni Jerusalem, kendo ruoth kaachiel gi jodonge gi monde kod jotichne ma nyiri mane oloko monde nometho gi tewnigo.
4 大家一面飲酒，一面讚揚自己用金、銀、銅、鐵、木、石製的神像。
E seche mane gimadho divai, negipako nyiseche mag dhahabu gi fedha gi mula gi nyinyo gi bao kod kidi.
5 正在此時，忽然出現了一個人的手指，在燈台後面王宮的粉牆上寫字，君王也看見了那寫字的手掌。
Lwet dhano nothinyore mondiko e kor ot apoya nono, but kama ichunge taya ei od ruoth. Ruoth noneno lwedono kandiko.
6 當時君王的面色立即改變，心意煩亂，兩腰關節鬆弛，兩膝互相碰擊，
Lela wangʼ ruoth nojowore, kendo nobwok matek, mi chongene notuomore, kendo fuond embene nonyosore.
7 君王遂大聲喊叫，命召術士、占星者和占卜者來；君王就向巴比倫的智者說：不論誰，如能閱讀這些字，給我解說其中的意義，就必身被絳袍，帶上金項鏈，位居全國第三。
Ruoth nogolo chik mondo okelne jokor wach, joma riek ma jo-Kaldea kod jo-nyakalondo kendo nowachone jomariek ma Babulon niya, “Ngʼato angʼata mosomo ndikoni kendo onyisa tiende, to ibiro rwakne law maralik kendo ibiro ketne thiwni mar dhahabu e ngʼute, bende ibiro kete jalupna mar adek kuom duongʼ e pinyruoth.”
8 巴比倫所有的智者都來了，卻沒有一個人能閱讀那些文字，也不能給君王說明所含有的意義。
Eka jomariek duto mag ruoth nodonjo e ot, to ne ok ginyal somo ndikono kata nyiso ruoth tiende.
9 因此貝耳沙匝王極其驚慌，面色大變，他的大臣也都不知所措。
Kuom mano Ruoth Belshazar nomedo bedo maluor, kendo lela wangʼe nomedo jowore, kendo jodonge nodhier nono.
10 太后聽到了君王和大臣們的喧嘩聲，遂進入坐席的大廳，啟奏說：「大王萬歲! 你不要心慌意亂，面容也不必改變；
Ka jaod ruoth nowinjo dwond ruoth gi jodonge, nobiro ei ot kama ne nyasi timore. Nowacho niya, “Yaye ruoth, dag amingʼa! Chunyi kik chandre! Lela wangʼi owe jowore!
11 你國內現有一個人，具有至聖神明的精神，你父親在日，已發見他具有真知灼見，智慧如神。你父親拿步高王，曾立他為所有巫師、術士、占星者和占卜者的首領，
Nitie ngʼat moro e pinyruodhi ka ma chuny mar nyiseche maler ni kuome. E kinde mag loch wuonu, noyud ni en gi paro matut, gi ngʼeyo kod rieko machalo gi mago mag nyiseche. Ruoth Nebukadneza ma wuonu, nokete jatelo maduongʼ mar ajuoke, jokor wach, joma riek mag jo-Kaldea kod jo-nyakalondo.”
12 就因為在他身上具有一種卓越的精神、學識和聰敏，能詳解夢境，釋謎破惑；君王就將他達尼爾的名字改作貝耳特沙匝。現在就召達尼爾前來，他必能說出其中的意義。」
Ngʼat ma nyinge Daniel ni, ma ruoth ne luongo ni Belteshazar, noyud ni nigi rieko, ngʼeyo kod winjo, kaachiel gi nyalo mar loko lekgi, nyiso tiend weche ma tiendgi tek kendo konyo e weche matek machando ji. Luong Daniel, kendo obiro huloni tiend ndikono.
13 於是達尼爾被引到王前，問達尼爾說：「你就是我父王昔日由猶大擄來的猶大俘虜中的達尼爾嗎﹖
Omiyo nokel Daniel e nyim ruoth, kendo ruoth nopenje niya, In e Daniel ma achiel kuom joma otwe mane wuora ma ruoth okelo koa e piny Juda?
14 我聽說你有神的精神，具有真知灼見，和卓越的智慧。
Asewinjo ni chuny mar nyiseche maler ni kuomi, kendo ni in gi rieko matut, ngʼeyo kod rieko mokalo apima.
15 方纔智者和術士被引至我前，要他們念這些文字，給我說明其中的意義，但是他們卻都不能給我解釋這些文字的意義。
Ne osekel joma riek gi jokor wach e nyima mondo gisom ndikoni kendo ginyisa tiende, to ne ok ginyal nyisa tiende.
16 我聽說你能解釋疑難，現在你若能念這些文字，給我說明其中的意義，你就要身披絳袍，帶上金項鏈，位居全國第三。」
To asewinjo ni in inyalo loko tiend weche mopondo ka ikonyo e weche matek machando ji. Kinyalo somo ndikoni mi inyisa tiende to ibiro rwakni law maralik kendo ibiro ketni thiwni mar dhahabu e ngʼuti, kendo ibiro keti jalupna mar adek kuom duongʼ e pinyruoth.
17 達尼爾回答君王說：「你的禮物仍歸你所有，你的酬報可賞給他人，至於我，我仍要給大王念這些文字，使大王得知其中的含義。
Eka Daniel nodwoko ruoth niya, “Inyalo bedo abeda gi michnigo mondo ikonyrigo iwuon, kendo poknigo bende inyalo anyala miyo ngʼat machielo. Kata kamano, abiro somo ne ruoth ndikoni kendo abiro nyise tiende.
18 大王! 至高者天主曾將國家、威權、光榮和尊嚴賞賜了你的父親拿步高；
“Ruoth, ma en Nyasaye Man Malo Moloyo noketo Nebukadneza wuonu e loch kendo nomiye teko, duongʼ kod huma.
19 由於天主賞賜了他這樣大的威權，各民族，各邦國，各異語人民，在他面前無不震驚害怕；他願意殺的就殺，他願意活的就活，他願意升的就升，他願意貶的就貶。
Nikech loch kod teko mamalo mane omiye, ogendini duto, gi pinje duto, gi ji mawacho dhok mopogore opogore ne tetni e nyime kendo noluore. Joma ruoth ne dwaro ni onegi, ne onego; to joma ne odwaro ngʼwonone, nongʼwononegi; joma ne odwaro medo teko e loch, nomedo teko; kendo joma nodwaro lonyo e telo, nolonyo alonya.
20 但在他心高氣傲，目空一切的時候，便從王位上被推下來，喪失了自己的光榮，
To ka nodoko jasunga ma wiye tek, kendo mopongʼ gi achaya, nogole oko e loch kendo omaye duongʼne.
21 由人間被驅逐，他的心相似獸心，與野驢為為伍，吃草如同牛一樣；他的身體為露水浸濕，直到他承認至高者天主統治世人的國度，他願意給誰統治，就給誰。
Noriembe e dier ji kendo nomiye paro mar kit le bende nodak gi kenje mag thim kendo nochamo lum kaka dhok tho nomiye ngʼich, nyaka noyie ni Nyasaye Mamalo Mogik nigi teko ewi pinjeruodhi mag dhano kendo oketo ngʼato angʼata mohero e wigi.
22 貝耳沙匝! 你是他的兒子，雖然你知道這一切，但是你仍不低首下心，
“To in wuode, yaye Belshazar, pok ibolori, kata obedo ni ne ingʼeyo wechegi duto.
23 反而自高自大，抵抗上天的大主，命人將他殿宇的器皿給你拿來，供你和你的大臣並你的妻妾用來飲酒，並且你讚美那些不能看，不能聽，不能知的金、銀、銅、鐵、木、石製的神像，卻不知尊崇那掌握你的氣息，註定你一切命途的天主。
Kar bolori to isetingʼori malo mondo iked gi Ruodh polo. Isegolo chik mi okelni tewni kigolo e hekalu Mare, kendo in, kaachiel gi jodongi gi mondi kod jotichni ma nyiri miloko mondi, usemadho kodgi divai. Ne upako nyiseche mag fedha, gi dhahabu, gi mula, gi nyinyo, gi yien mopa kod kidi, ma ok nyal neno kata winjo kata ngʼeyo tiend gimoro. To Nyasaye motingʼo ngimani e lwete kaachiel gi yoregi duto, to ne idagi miyo luor.
24 為此，他使一隻手掌出現，寫了這些字。
Mano emomiyo Nyasaye nooro lwedo mondo ondik wechego.
25 寫出來的這些字是：「默乃，默乃，特刻耳，培勒斯。」
“Ma e gima nondiki: mene, mene, tekel, parsin.
26 這些字的含義是：「默乃：」天主數了你的國祚，使它完結；「
“Ma e tiend wechegi, moro ka moro: “Mene: Nyasaye osekwano ndaloni mag loch kendo osekele e gikone.
27 特刻耳：」你在天秤上被衡量了，不夠分量；「
“Tekel: Osepimi e ratil moyudi ni irem.
28 培勒斯：」你的國被瓜分了，給了瑪待人和波斯人。」
“Parsin: Pinyruodhi osepogi kendo osemiye jo-Medes gi jo-Pasia.”
29 於是貝耳沙匝下令，給達尼爾披上絳袍，帶上金項鏈，並宣布他位居全國第三。
Bangʼ ka Daniel noseloko lekno, Belshazar nogolo chik mondo orwak ne Daniel law maralik, oket ne thiwni mar dhahabu e ngʼute, kendo nokete jalup ruoth mar adek e pinyruoth duto.
30 當夜加色丁王貝耳沙匝即為人所殺。
Gotienono Belshazar ruodh jo-Babulon nonegi,
31 瑪待人達理阿承受了王位，那時他約六十二歲。
kendo Darius ja-Media nokawo loch mar piny ka en ja-higni piero auchiel gariyo.
