列王紀上 22
1 [南北兩國戰阿蘭]阿蘭與以色列之間連續三年沒有戰爭。
Amogalu, ode aduna da gidigili, Isala: ili fi amola Silia fi ela da hahawane olofole esalu.
2 第三年上，猶大王約沙法特下去見以色列王。
Be ode osoda amoga, Yuda hina bagade Yihosiafa: de da Isala: ili hina bagade A: iha: be ba: la asi.
3 以色列王對自己的臣僕說：「你們知道辣摩特基肋阿得原屬於我們，而我們一直沒有設法從阿蘭王的手中奪回來。」
A: iha: be da ea eagene ouligisu dunuma amane adole ba: i, “La: imode moilai bai bagade Gilia: de soge ganodini da ninia moilai, amo Silia hina bagade ea fedelai. Ninia da abuliba: le amo nini hame samogene labala?”
4 然後對約沙法特說：「你願意同我一起去攻取辣摩特基肋阿得嗎﹖」約沙法特回答以色列王說：「你怎樣，我也怎樣；我的人民就如同是你的人民，我的馬就如同是你的馬。」假先知預言戰勝
Amola A: iha: be da Yihosiafa: dema amane adole ba: i, “Di da ani asili, La: imode doagala: ma: bela: ?” Yihosiafa: de da amane sia: i, “Na da dia momagei defele momagei dagoi, amola na dadi gagui dunu amola hosi da: iya fila heda: le gegesu dunu da momagei dagoi.
5 以後，約沙法特對以色列王說：「請你先求問上主說什麼﹖」
Be hidadea ani da Hina Godema adole ba: la: di.”
6 以色列王於是召集了眾先知，人數約有四百，問他們說：「我上去進攻辣摩特基肋阿得，還是不去呢﹖」他們回答說：「上去，上主必將那地交於大王手中。」
Amaiba: le, A:iha: be da balofede dunu huluane, 400 gomane, ema misa: ne wele, ilima amane adole ba: i, “Na da La: imode doagala: musa: ahoa: ne? O mae ahoa: ne?” Ilia da bu adole i, “Defea! Doagala: ma! Hina Gode da dima hasalasu imunu!”
7 但是，約沙法特說：「這裏就沒有一位上主的先知，我們可託他求問嗎﹖」
Be Yihosiafa: de da adole ba: i, “Balofede dunu eno da Hina Godema adole ba: mu ganabela: ?”
8 以色列王回答約沙法特說：「還有一個我們可以託他求問上主；不過我憎恨他，因為他對我說預言，總不說吉祥話，只說兇言；這人即是依默拉的兒子米加雅。」約沙法特對他說：「請大王別這樣說! 」
A: iha: be da bu adole i, “Afae fawane esala. E da Maiga: ia (Imila egefe). Be na da e higa: i hodosa. Bai e da nama fa: no misunu hou noga: idafa hamedafa olelesa. E da wadela: i liligi amo fawane ba: la: la.” Yihosiafa: de da bu adole i, “Di da agoane hame sia: mu galu!”
9 以色列王於是召一個宦官來，吩咐他說：「快去將依默拉的兒子米加雅召來! 」
Amalalu, A:iha: be da eagene ouligisu dunuma Maiga: ia hedolowane lala masa: ne sia: i.
10 當時以色列王和猶大王在撒瑪黎雅城門前的廣場上，各穿朝服，坐在寶座上；所有的先知在他們面前說預言。
Hina bagade aduna da elea hina bagade abula ga: newane, ela fisu da: iya, ‘gala: ine’ dabasu sogebi, Samelia gagoi logo holei gadili, esalebe ba: i. Amola balofede dunu huluane da elea midadi, fa: no misunu hou olelelalebe ba: i.
11 革納阿納的兒子漆德克雅帶來了些自製的鐵角說：「上主這樣說：你要用這些鐵角殺盡阿蘭人。」
Balofede dunu afae amo Sedegaia (Gina: iana egefe) da ouliga bulamagau ‘hono’ agoaila hamone, A:iha: bema amane sia: i, “Hina Gode da amane sia: sa, ‘Goega alia da Silia dunuma gegene, dafawanedafa ili hasalasimu.’”
12 所有的先知也同樣預言說：「你上辣摩特基肋阿得去，必然順利，上主必將那地交於大王手中! 」米加雅預言戰敗
Balofede oda ilia huluane da amo defele sia: i. Ilia da amane sia: i, “La: imode doagala: musa: mogodigili masa! Alia da ili hasalimu. Hina Gode da ili hasalima: ne, alima hasalasu imunu.”
13 那去召米加雅的使者對米加雅說：「看，先知們都一口同聲對君王說吉祥話，希望你說話，也如同他們中的一個一樣，也說吉祥話。」
Amogalu, eagene ouligisu dunu amo da Maiga: iama misa: ne sia: musa: asi, da ema amane sia: i, “Balofede dunu oda huluane da ba: la: lebeba: le, hina bagade da hasalasima: ne sia: sa. Di amola da amanewane sia: mu da defea.”
14 米加雅回答說：「我指著永生的上主起誓：上主吩咐我什麼，我就說什麼! 」
Be Maiga: ia da bu adole i, “Hina Gode Esala amo Ea Dioba: le, na da amane ilegele sia: sa! E nama adomu amo fawane, na da bu alofele sia: mu.”
15 米加雅來到君王那裏，君王問他說：「米加雅，我們應該上去進攻辣摩特基肋阿得，還是不去呢﹖」他回答說：「上去，必然順利! 上主必將那地交在大王手中! 」
E da hina bagade A: iha: be ea midadi doaga: loba, hina bagade da ema amane adole ba: i, “Maiga: ia! Na amola hina bagade Yihosiafa: de ania da La: imode doagala: musa: ahoa: ne? O mae ahoa: ne?” Maiga: ia da bu adole i, “Defea! Doagala: ma! Di da dafawane hasalasimu. Hina Gode da dima hasalasu imunu.”
16 君王對他說：「我應該多少次叫你宣誓，你纔奉上主的名對我說實話呢﹖」
Be A: iha: be da bu adole i, “Di da Hina Gode Ea Dioba: le nama sia: sea, dafawane sia: fawane sia: ma! Na da amo dima adolala helei.”
17 米加雅答說：「我看見全以色列人散在山上，好像沒有牧人的羊群。上主說：這些人既然沒有主人，就讓他們各自平安回家罷! 」
Maiga: ia da bu adole i, “Na da Isala: ili dadi gagui wa: i amo sibi wa: i amo da sibi ouligisu dunu hame gala, amo defele agolo sogega afagogoi dagoi, ba: sa. Amola Hina Gode da amane sia: i, ‘Amo dunu da bisilua hame. Ilia da olofole ilia diasuga buhagima: ma!’”
18 以色列王對約沙法特說：「我不是告訴過你：他對我說預言總不說吉祥話，只說凶話﹖」
A: iha: be da Yihosiafa: dema amane sia: i, “Na da dima sia: i dagoi. E da nama ba: la: lusu hou olelesea, fa: no misunu hou noga: idafa hamedafa olelesa. E da gugunufinisisu fawane ba: lala.”
19 米加亞答說：「為此，你且靜聽上主的話：我見上主坐在寶座上，天上的萬軍侍立在他左右。
Maiga: ia da eno amane sia: i, “Wali Hina Gode Ea sia: be nabima! Na da Hina Gode amo Hebene ganodini Ea Fisu da: iya esalebe ba: i. Hebene ganodini esalebe a: silibu huluane da Hina Gode ili dadafulili lelefulubi ba: i.
20 上主問說：有誰能去唆使阿哈布，叫他上去進攻辣摩特基肋阿得，而死在那裏呢﹖那時有的說這樣，有的說那樣。
Hina Gode da amane adole ba: i, ‘Nowa da A: iha: be enoga medole legema: ne, La: imodega masa: ne, ema ogogoma: bela: ?’ Hebene esalebe a: silibu, ilia da uduli gafole sia: dalu.
21 以後，有一個神出來，立在上主面前說：我能唆使他。上主問他說：用什麼方法﹖
Be a: silibu afae da aliaguda: le, Hina Godema gadenena asili, amane sia: i, ‘Na da ema ogogomu.’
22 那神回答說：我去，在他所有的先知口中做虛言的神。上主答說：你必能唆使他，也必會成功，你去照辦罷!
Hina Gode da amane adole ba: i, ‘Habodane ogogoma: bela: ?’ A: silibu da bu adole i, ‘Na da asili, A:iha: be ea balofede dunu da ema ogogoma: ne, hamomu.’ Hina Gode da amane sia: i, ‘Defea! Ema ogogomusa: masa! Di da ema dafawane ogogomu.’”
23 現在上主將虛言的神，放入你這些先知口中，上主已注定你必遭殃。」
Amo sia: dagomusa: , Maiga: ia da amane sia: i, “Amo hou da doaga: i dagoi. Hina Gode da ilima hamobeba: le, dia balofede dunu da dima ogogoi. Be Hina Gode Hisu da dima gugunufinisisu imunusa: ilegei dagoi!”
24 那時，革納阿納的兒子漆德克雅前來，打米加雅的臉說：「上主的神有何曾離開了我，而同你談話呢﹖」
Amalalu, balofede dunu Sedegaia da Maiga: iama asili, ea odagia loboga ba: danoma: nu, ema amane adole ba: i, “Habogala Hina Gode Ea A: silibu da dima sia: musa: , na yolesibala: ?”
25 米加雅答說：「在你進入最嚴密的室內隱藏的那一天，你就會知道了。」
Maiga: ia da bu adole i, “Di da bagia dialebe sesei afae amo ganodini wamoaligimusa: ahoasea, amo dawa: mu.”
26 以色列王吩咐說：「將米加雅帶回去，交給阿孟市長及約阿士王子，
Amalalu, hina bagade A: iha: be da ea eagene ouligisu dunu afae ema amane sia: i, “Maiga: ia gagulaligili, amola moilai bai bagade ouligisu dunu A: mone, amola hina bagade mano Youa: se, elama oule masa.
27 說君王這樣吩咐：將這人下在監裏，少給他吃的喝的，等我平安回來。」
Ela da e se iasu diasu ganodini hiougili sanasima: ne sia: ma. Amola ema agi amola hano fawane ima: ne sia: ma. Amalalu, na da hahawane bu masea, na da ema adi hamoma: bela: le ba: mu”
28 米加雅說：「你如果能平安回來，那麼，上主就沒有藉我說過話。」後又說：「眾百姓! 你們要聽清楚啊! 」阿哈布陣亡
Maiga: ia da ha: giwane amane sia: i, “Di da hahawane buhagisia, Hina Gode da na lafidili hame sia: i, amo dawa: ma!” Amola e eno amane sia: i, “Dilia huluane! Na sia: i amo noga: le nabima!”
29 以色列王遂與猶大王約沙法特上去，進攻辣摩特基肋阿得。
Amalalu, Isala: ili hina bagade A: iha: be, amola Yuda hina bagade Yihosiafa: de, ela da La: imode moilai bai bagade Gilia: de soge ganodini gala, amo doagala: musa: asi.
30 以色列王對約沙法特說：「我要改裝上陣，你可以仍穿朝服。」於是以色列王改裝上了陣。
A: iha: be da Yihosiafa: dema amane sia: i, “Ania da gegemusa: ahoanea, na da na da: i afadenemu. Be di da dina: hina bagade abula ga: newane masa.” Amalalu, Isala: ili hina bagade da da: i afadeneiwane, gegemusa: asi.
31 阿蘭王曾吩咐自己的三十二個戰車隊長說：「你們不必與大小將士交戰，只攻打以色列王! 」
Silia hina bagade da musa: ea ‘sa: liode’ ouligisu dunu32 agoane, ilia da dunu eno mae dawa: le, Isala: ili hina bagade fawane doagala: ma: ne sia: i.
32 戰車隊長一看見約沙法特，便說：「這必是以色列王! 」遂轉身向他進攻，約沙法特連聲叫苦；
Ilia da Yuda hina bagade Yihosiafa: de ba: beba: le, ilia da e da Isala: ili hina bagadeyale ilia dawa: i galu. Amaiba: le, ilia da e doagala: musa: sinidigi. Be e da ha: giwane webeba: le,
33 戰車隊長見他不是以色列王，就不再追擊他。
ilia Yihosiafa: de da Isala: ili hina bagade hame, amo dawa: beba: le, ilia da ema doagala: musa: ahoanu amo yolesi.
34 有人偶然一箭，射入以色列王的鎧甲與腰帶中間，君王對駕車的人說：「轉回! 載我離開陣地，我已受傷。」
Be Silia dadi gagui dunu afae da udigili dadiga gala: i amomane, sou da hina bagade A: iha: be ea da: igene ga: su amo dibiga ea da: i damana ludi. E da ea ‘sa: liode’ masa: ne efe gagusu dunuma amane wei, “Na da gala: i wea! Sinidigima! Gegesu yolesima!”
35 但那天戰事越來越激烈，君王仍然立在車上，抵抗阿蘭人；晚上君王就死了；傷處的血直流到車底。
Gegesu da gegegena ahoanobawane, hina bagade A: iha: be da ea ‘sa: liode’ da: iya, Silia dadi gagui wa: i ilima ba: le gusuliwane udidili lelebe ba: i. E gala: i amoga maga: me da a: idalobawane, ‘sa: liode’ aligisu fa: i amo dedebole, daeya galu e da bogoi.
36 約在日落的時候，營中傳出號令說：「各自回城，各自歸家，
Eso dabe galu, Isala: ili dadi gagui wa: i ouligisu dunu, ilia da Isala: ili dadi gagui dunu dada: lei ilima amane wele sia: i, “Dilia afafai amo dilila: sogedafa amola moilaidafa amoga bu sinididigima!”
37 君王已死! 」人們將君王送回撒瑪黎雅，在那裏埋葬了。
Hina bagade A: iha: be da amanewane bogoi. Ilia da ea da: i hodo amo Samelia moilai bai bagadega gaguli asili, uli dogonesi.
38 在撒瑪黎雅的池塘中，洗滌君王的車時，有狗來舔他的血，有妓女在那裏沐浴，正應驗上主所說的話。
Ilia da Samelia hano wayabo (amogawi hina: da: iga bidi lasu uda ili gobele dodofesu) amoga ea ‘sa: liode’ dodofei. Amogawi, Hina Gode Ea sia: i defele, wa: me da ea maga: me helowa: le mai.
39 阿哈布其餘得事蹟，他的一切作為，所建造的象牙宮，以及修築的一切城市，都記載在以色列列王實錄上。
Hou eno huluane hina bagade A: iha: be ea hamoi, amola ea hina bagade diasu ganodini ‘aifoli’ amoga nina: hamoi amola moilai huluane ea gaguli gagai, amo hou huluane da ‘Isala: ili hina bagade Ilia Hamonanu Meloa’ amo ganodini dedene legei.
40 阿哈布與祖先同眠，他的兒子阿哈齊雅繼位為王。約沙法特為猶大王
E bogobeba: le, egefe A: ihasaia, da e bagia Isala: ili hina bagade hamoi.
41 以色列王阿哈布四年，阿撒的兒子約沙法特登極作猶大王。
Isala: ili hina bagade A: iha: be da ode biyaduyale ouligilalu, Yihosiafa: de (A: isa egefe) da Yuda hina bagade hamoi.
42 約沙法特登極時，年三十五歲；在耶路撒冷作王二十五年；他的母親名叫阿組巴，是史肋希的女兒。
Yihosiafa: de da lalelegele, ode 35esalu, e da muni Yuda hina bagade hamoi, amola e da ode25agoanega Yelusaleme moilai bai bagadega esalu, Yuda soge fi ouligilalu. Ea: me da Asiuba (Siailihai ea idiwi)
43 約沙法特完全走了他父親阿撒的道路，不偏左右，行了上主視為正義的事； 只有丘壇，還沒有鏟除，人民仍在丘壇上焚香獻祭。
Ea eda A: isa da ea bisili hamoi defele, e da Hina Gode hahawane ba: ma: ne, moloidafa hou hamoi. Be nodone sia: ne gadosu sogebi ilia da hame wadela: lesi ba: i, amola Yuda dunu ilia da mae fisili, amogawi ohe amola gabusiga: manoma gobele salalusu.
44 約沙法特與以色列王相安無事。
Yihosiafa: de amola Isala: ili hina bagade ela da bu mae gegene, olofole esalumusa: , ilegele sia: i.
45 約沙法特其餘的事蹟，他所做的英雄事蹟，以及如何作戰，都記載在猶大列王實錄上。
Yihosiafa: de ea hou eno huluane, ea nimi gesa: i hou amola gegesu amo ea gegei, amo huluane da ‘Yuda hina bagade ilia Hamonanu Meloa’, amo ganodini dedene legei.
46 約沙法特將他父親活著時，所留下的為神賣淫的男女，全從國內鏟除。
E da hina da: iga bidi lasu dunu amola uda amo da ogogosu ‘gode’ ilia oloda (amo oloda Yihosiafa: de eda A: isa da mae mugululi dialebe ba: i) amoga nodone sia: ne gadosu, amo dunu amola uda e da huluane fadegale, soge enoga sefasi.
47 當時在厄東沒有君王，只有總督代理。
Idome soge da hina bagade ouligisu dunu hame galu. Be Yuda hina bagade da ea afoha hawa: hamosu dunu, amo Idome soge ouligima: ne ilegei.
48 約沙法特建造了塔爾史士船隻，為到敖非爾去運輸黃金，然而沒有到達，船隻就在厄茲雍革貝爾破壞了。
Hina bagade Yihosiafa: de ea hamoma: ne sia: beba: le, ilia da dusagai bagade, hano wayabo bagade da: iya foga mini, Oufe sogega gouli lamusa: , masa: ne hamoi. Be amo huluane da Isionegiba moilaiga mugului dagoiba: le, foga hamedafa mini asi.
49 那時阿哈布的兒子阿哈齊雅對約沙法特說：「讓我的僕人同你的僕人一起坐船去好了! 」但是，約沙法特沒有同意。
Amalalu, Isala: ili hina bagade A: ihasaia da ea dunu ilia da Yihosiafa: de ea dunu gilisili dusagaiga masa: ne, Yihosiafa: dema sia: i. Be Yihosiafa: de da ili mae masa: ne sia: i.
50 約沙法特與祖先同眠，與祖先一同葬在達味城；他的兒子約蘭繼位為王。阿哈齊雅為以色列王
Yihosiafa: de da bogole, hina bagade bogoi uli dogosu sogebi Da: ibidi Moilai Bai Bagadega dogonesi. Amola egefe Yihoula: me da e bagia Yuda hina bagade hamoi.
51 猶大王約沙法特十七年，阿哈布的兒子阿哈齊雅，在撒瑪黎雅登極作以色列王；他作王統治以色列只有兩年，
Yuda hina bagade Yihosiafa: de da ode 17 amoga ouligilalu, A:ihasaia (A: iha: be egefe) da Isala: ili hina bagade hamoi. E da Samelia moilai bai bagadega esala, ode aduna agoane Isala: ili ouligilalu.
52 行了上主視為惡的事，隨從了他父親和他母親以及乃巴特的兒子雅洛貝罕，使以色列陷於罪惡的道路，
E da ea ada A: iha: be ea wadela: i hou hamosu defele, amola ea: me Yesebele amola Isala: ili hina bagade Yelouboua: me (amo da Isala: ili dunu wadela: le hamoma: ne oule asi) amo ilia hou defele, A:ihasaia da Hina Godema wadela: le hamosu.
53 服事敬拜了巴耳，激怒了上主，以色列的天主，全像他父親所作的一樣。
E da Ba: ilema nodone sia: ne gadoi amola Ba: ile ea hawa: hamosu. Ea ada ea bisili hamoi defele, e da Isala: ili Hina Gode ougima: ne wadela: le hamoi. Sia: ama dagoi
