列王紀上 20
1 [本哈達得進攻阿哈布]阿蘭王本哈達得召集了自己所有的軍隊，帶同三十二個王子，乘坐戰馬戰車，前去圍攻撒瑪黎雅。
Beni Hadadi mfalme wa Shamu akakusanya jeshi lake lote pamoja. Kulikuwa na wafalme thelathini na mbili wasaidizi pamoja naye, na magari na farasi. Akapanda, akaihusuru Samaria na kupigana nayo.
2 他先派使者進城，來見以色列王阿哈布，
Akatuma wajumbe katika mji kwa Ahabu mfalme wa Israeli, akamwambia, “Beni Hadadi anasema hivi:
3 對他說：「本哈達得這樣說：你的金銀全應歸我，只是你的妻子兒女，仍歸於你。」
Fedha zako na dhahabu zako ni zangu. Pia wake zako na watoto, wale wazuri, sasa ni wangu.”
4 以色列王回答說：「我主大王，就依照你的話，我和我的一切都歸於你。」
Mfalme wa Israeli akajibu akasema, “Na iwe kama unavyosema, bwana wangu, mfalme. Mimi pamoja na vile nilivyo navyo ni mali yako.”
5 不料，使者們又回答說：「本哈達得這樣說：我已派人通知你：將你的金銀和你的妻子兒女全交給我。
Wale wajumbe wakaja tena wakasema, “Beni Hadadi anasema hivi, 'Nilituma neno kwako nikisema kwamba lazima ukabidhi kwangu fedha zako, dhahabu zako, wake zako na watoto wako.
6 須知，明天這時，我必派我的僕人到你這裏來，搜索你和你僕人的房屋，凡他們看中的東西，都要隨手拿去。」
Lakini kesho nitatuma watumishi wangu kwako wakati kama huu, nao wataichunguza nyumba yako na nyumba za watumishi wako. Nao watatia mikononi mwao na kukichukua kila wakipendacho machoni mwao.'”
7 以色列王將國內所有長老召來，說：「你們想想看：這人要求是多麼無理! 他先派人要我的金銀，我沒有拒絕他；現在竟又派人來我這裏，要我的妻子兒女。」
Ndipo mfalme wa Israeli akawaita wazee wote wa nchi pamoja akawaambia, ''Hebu angalieni jinsi huyu mtu anavyotafuta matatizo. Amenitumia ujumbe kwamba anataka kuchukua wake zangu, watoto wangu, fedha na dhahabu zangu, nami sijamkatalia.”
8 眾長老和全體人民對他說：「你不要聽從，也不要應允! 」
Wazee wote na watu wote wakamwambia Ahabu, “Usimsikilize wala kukubaliana na matakwa yake.”
9 因此，他對本哈達得的使者說：「你們回去告訴我主大王說：你第一次派人向你僕人所要求的，我必全照辦；至於這另一要求，我卻不能照辦。」使者遂回去，向本哈達得回話。
Ahabu akawaambia wajumbe wa Beni Hadadi, “Mwambieni bwana wangu mfalme kwamba, 'Ninakubaliana na kila kitu ambacho kwanza uliwatuma watumishi wako kufanya kwangu, lakini sikubaliani na matakwa yako haya ya pili.'” Wale watumishi wa Beni Hadadi wakaondoka wakampelekea mrejesho Beni Hadadi.
10 本哈達得於是派人對阿哈布說：「如果撒瑪黎雅的塵土，足夠跟隨我的人每人抓一把，願眾神明嚴厲，且加倍嚴厲地懲罰我! 」
Naye Beni Hadadi akatuma tena majibu yake kwa Ahabu, akaisema, “basi miungu inifanyie hivyo na zaidi, kama hata mavumbi ya Samaria yatawatosheleza watu watu wote wanaonifuata kuchukua kila mmoja angalau konzi mkononi mwake.”
11 以色列王回答說：「有句俗話說：佩帶武器的人，不可像卸去了武器的人那樣自負。」
Naye mfalme wa Israeli akamjibu akisema, “Mwabieni Beni Hadadi, 'Hakuna abebaye silaha yake, atakayejivuna kama wakati wa kuishusha.”'
12 本哈達得和眾王正在帳內飲酒，一聽見這話，就對他的臣僕說：「列隊進攻! 」他們即刻列隊攻城。阿哈布賴主獲勝
Beni Hadadi aliusikia ujumbe huu wakati alipokuwa akinywa, yeye na wafalme walikuwa pamoja naye waliokuwa kwenye mahema yao. Beni Hadadi akayaamuru majaeshi yake, “Jipangeni katika sehemu zenu kwa ajili ya vita.” Kwa hiyo wakajiandaa kivita ili kuuvamia mji.
13 這時，忽然有一個先知，來見以色列王阿哈布說：「上主這樣說：你不是看見這支強大的軍隊嗎﹖今天，我要將他們交在你手中，叫你知道我是上主。」
Tazama, nabii akaja kwa Ahabu mfalme wa Israeli akasema, “BWANA asema, 'Je umeliona hili jeshi kubwa? Tazama, nitaliweka katika mkono wako leo, nawe utatambua kuwa mimi ni BWANA.'”
14 阿哈布問說：「藉著誰﹖」先知回答說：「上主這樣說：藉著眾省長的少年軍人。」阿哈布又問說：「誰指揮作戰﹖」先知回答說：「你自己。」
Naye Ahabu akajibu, ''kwa nani? BWANA akamjibu akasema, “kwa kuwatumia viijana wanaotumikia maliwali wa wilaya.” kisha Ahabu akasema, “Ni nani atakayepewa hiyo vita?' BWANA akamwambia, “wewe.”
15 於是阿哈布檢閱了眾省長的少年人，計有二百三十二人；然後又檢閱了所有軍人，即全體以色列子民，共七千人。
Ndipo Ahabu alipowataarifu wale vijna wanaowatumikia maliwali wa wilaya. Idadi yao ilikuwa 232. Baada yao aliwahesabu wanajeshi wote, jeshi lote la Israeli; idadi yao ilikuwa elfu saba.
16 到了中午，他們出發，那時，本哈達得正和協助他的三十二個王子在帳中飲酒。
Nao wakatoka wakati wa adhuhuri. Naye Beni Hadadi alikuwa akinywa na kulewa hemani mwake, yeye na wale wafalme wadogo thelathini na mbili waliokuwa wakimsaidia.
17 眾省長的少年軍人首先出發，本哈達得派出的探子回報他說：「有人從撒瑪黎雅出來了。」
Wale maakida vijana waliokuwa wakiwasaidia maliwali wa wilaya walitangulia kwanza. Kisha Beni Hadadi alitaarifiwa na wanaskauti aliokuwa amewatuma kwamaba, “kuna watu wanakuja kutoka Samaria.”
18 他遂吩咐說：「如果他們前來，是為求和，將他們活活捉住；如果他們前來，是為交戰，也將他們活活捉住。」
Beni Hadadi akasema, “wawe wamekuja kwa amani au kwa vita, wakamteni wakiwa hai.”
19 眾省長的少年軍人和跟隨他們的軍隊衝出城來，
Kwa hiyo wale vijvana wanaowatumikia maliwali wa wilaya wakaenda mjini na jeshi likawafuata kwa nyuma.
20 個個見人便殺，阿蘭人逃走，以色列人在後面乘勝追趕；阿蘭王本哈達得急速上馬與騎兵一起逃走。
Kila mmoja akaua adui wake na wale washami wakakimbia. Israeli ikawashinda. Beni Hadadi mfalme wa Shamu akatoroka kwa farasi pamoja na wapanda farasi.
21 那時，以色列王出來，擄掠了許多戰馬和戰車，使阿蘭人大敗。
Kisha mfalme wa Israeli akaenda akawashambulia farasi na magari, na kuwaua washami kwa mauaji makubwa.
22 那為先知前來對以色列王說：「你要發奮圖強，留心認清你當作的事，因為明年春季，阿蘭王必要再來攻擊你。」阿蘭王整軍再戰
Yule nabii akaja kwa mfalme wa Israeli akamwambia, “Nenda, ukajiimarishe mwenyewe, uelewa na kupanga kile unachofanya, kwa sababu mwakani mfalme wa Shamu atapanda dhidi yako tena.”
23 阿蘭王的臣僕對阿蘭王說：「以色列的神是山神，所以他們必我們強；但如果我們在平原上與他們交戰，我們必會得勝。
Wale watumishi wa mfalme wa Shamu wakamwambia, “Mungu wao ni mungu wa milimani. Hiyo ndiyo sababu walikuwa na nguvu kuliko tulivyokuwa. Lakini sasa hebu tupigane nao katika nchi tambarare, na kwa hakika tutakuwa na nguvu kuliko wao.
24 這是大王應該作的事：廢除眾王子各人的職位，另立軍長代替，
Na ufanye hivi: waondoe wafalme; mwondoe kila mmoja mahali pake ukaweke majemedari mahali pao.
25 召募新軍，補充所損失的軍隊，照數補充戰馬戰車；然後在平原上與他們會戰，我們定能戰勝他們。」阿蘭王聽從了他們的建議，就這樣進行。本哈達得在戰再敗
Kisha ujihesabie jeshi kama lile jeshi ulilopoteza, farasi kwa farasi na gari kwa gari, nasi tutapigana nao katika nchi tambarare. Kwa hakika tutakuwa na nguvu kuliko walivyo.” Kwa hiyo Beni Hadadi akausikiliza ushauri huo naye akafanya kama alivyoshauriwa.
26 過年以後，本哈達得檢閱了阿蘭人上到阿費克，進攻以色列。
Baada ya mwanzo wa mwaka mpya, Beni Hadadi akawahesabu Washami na akapanda Afeki kupigana na Israeli.
27 以色列子民也動員起來，攜帶軍糧，出來迎戰；以色列子民在他們對面紮營，好像兩群山羊；至於阿蘭人卻遍地皆是。
Watu wa Israeli walikuwa wamehesabiwa na walikuwa wamejipanga kupigana nao. Watu wa Israeli wakafanya kambi mbele yao kama makundi mawili madogo ya mbuzi, lakini Washami wakaujaza upande wa nchi.
28 天主的人又前來對以色列王說：「上主這樣說：既然阿蘭人說：上主是山神而不是平原神，所以我必將這支龐大的軍隊交在你手中，叫你們知道我是上主。」
Ndipo mtu wa Mungu akaja karibu akaongea mfalme wa Israeli akamwambia, “BWANA anasema: 'Kwa kuwa Washami wamesema kuwa BWANA ni mungu wa milima, na wala si mungu wa mabondeni, nitaliweka hili jeshi kubwa mkononi mwako, nawe utajua kuwa mimi ni BWANA.'”
29 以色列人和阿蘭人相對紮營七天；第七天上，就交戰了；一天之內以色列子民殺死了十萬阿蘭步兵，
Kwa hiyo majeshi yakaweka kambi yakikabiliana kwa muda wa siku saba. Kisha siku ya saba vita vikaanza. Watu wa Israeli wakawaua Washami 100, 000 wanajeshi wa ardhini kwa siku moja.
30 其餘的人都逃入阿費克城內，城牆倒塌，壓死了殘存的兩萬七千人。本哈達得也逃入城內，藏在極嚴密的暗室內。本哈達得投降
Waliobaki wakakimbilia Afeki, mjini, na ule ukuta ukaanguka juu ya watu ishiriinina saba elfu waliobaki. Naye Beni Hadadi akakimbilia mjini. akaingia kwenye chumba cha ndani.
31 本哈達得的臣僕對本哈達得說：「看，我們聽說以色列家的君王，都是仁慈的君王，請你讓我們腰裏束上麻布，頭上繫上繩索，去見以色列王，或者他會保全你的性命。」
Wale watumishi wa Beni Hadadi wakamwambia, “Tazama sasa, tumesikia kwamba wale wafalme wa nyumba ya Israeli ni wenye rehema. Tafadhali hebu tuvaeni magaunia viunoni mwetu na kamba vichwani mwetu, na twendeni kwa mfalme wa Israeli. Labda atakuokoa roho yako.”
32 於是他們腰裏束上麻布，頭上繫上繩索，去見以色列王說：「你的僕人本哈達得說：求你保全我的性命! 」阿哈布問說：「他還活著麼﹖他是我的兄弟。」
Kwa hiyo wakavaa magunia viunoni mwao na kujifunga kamba vichwani mwao na kisha wakaenda kwa mfalme wa Israeli wakamwambia, “Mtumishi wako Beni Hadadi, anasema, 'tafadhali niachie uhai wangu.” Ahabu akawaambia, “Je, bado yuko hai? Yeye ni ndugu yangu.”
33 這些人認為這話是個吉兆，急忙抓住他的話說：「本哈達得確是陛下的兄弟。」阿哈布說：「你們去領他來! 」本哈達得便出來參見君王；阿哈布請他上了自己的車。
Sasa wale watu walikuwa wakisikiliza ishara yeyote kutoka kwa Ahabu, kwa hiyo wakamjibu haraka, “Ndiyo ndugu yako Beni Hadadi bado yuko hai.” Ahabu akawaambia, “Nendeni mkamlete.” Ndipo Beni Hadadi alipokuja kwake, na Ahabu akamwacha aje kwenye gari lake.
34 本哈達得對君王說：「我父親從你父親手中搶去的城市，我都要歸還給你；並且你可在大馬士革設立市場，如同我父親在撒瑪黎雅所設立的一樣。」阿哈布說：「我就根據這條約放你走。」這樣，君王與他訂立了條約，放他走了。阿哈布失策受責
Beni Hadadi akamwambia Ahabu, “Nitakurudishia miji yako ambayo baba yangu alichukua toka kwa baba yako, na unaweza kutengeneza masoko kwa ajili yako Dameski, kama baba yangu alivyofanya kule Samaria.” Ahabu akajibu, “Nitakuacha uende kwa agano hili.” Kwa hiyo Ahabu akafanya agano naye kisha akamwacha aende.
35 那時，有個先知的弟子奉上主的命，對自己的同伴說：「請你打我! 」那人卻拒絕打他。
Mtu mmoja, mmoja wana wa wana wa manabii, akamwambia mmoja wa wale manabii wenzake kwa neno la BWANA, “Tafadhali nipige.” Lakini yule mtu akakataa kumpiga.
36 他就對那人說：「既然你不聽上主的命，看，你一離開我，就有一個獅子把你咬死。」那人一離開他，果然路上遇見一隻獅子，把他咬死了。
Kisha yule nabii akamwambia nabii mwenzake, “Kwa sababu umekataa kutii sauti ya BWANA, mara tu utakaponiacha, simba atakuua.” na mara tu baad ya yule mtu kumwacha, simba akamkuta na kumwua.
37 以後，先知的弟子有遇見一個人，對他說：「請你打我! 」那人就動手打他，將他打傷了。
Kisha yule nabii akamkuta mtu mwingine akamwambia, “Tafadhali nipige.”Yule mtu akampiga na kumwumiza.
38 先知便站在路旁，用頭巾遮住自己的眼睛，等候君王。
Kisha yule nabii akaondoka akaenda kumsubiri yule mfalme barabarani; naye alikuwa amejibadilisha kwa kilemba machoni pake.
39 君王從那裏經過時，他便對君王呼喊說：「你的僕人出來交戰，忽有一個人轉來，給我帶來一個人說：你要看守這個人，倘若失蹤了，定要你替他償命，或賠償一「塔冷通」銀子。
Ikawa mfalme alipokuwa akipita, Yule nabii akamwita mfalme na kumwambia, “Mtumishi wako alienda katikati ya pigano, na askari akasimama akamleta adui kwangu akasema, 'Mwangalie mtu huyu. Na ikiwa kwa vyovyote atatoroka, basi maisha yako yatatolewa kwa ajili ya maisha yake vinginevyo utalipa kilo thelathini za fedha.
40 你的僕人正在東忙西亂時，那人不見了。」以色列王對他說：「這就是你的定案，你已經自下判決。」
Lakini kwa kuwa mtumishi wako alikuwa na mambo mengi akienda huku na kule, yule askari adui akatoroka.” Basi mfalme wa Israeli akamwambia, Hivyo ndivyo itakavyokuwa hukukmu yako - umejihukumu mwenyewe.”
41 他於是急忙拉下他遮眼的頭巾，以色列王纔認出他原是一位先知。
Ndipo yule nabii alipoondoa haraka kile kilemba machoni pake, na mfalme wa Israeli alipotambua kuwa huyo alikuwa mmoja wa manabii.
42 先知對君王說：「上主這樣說：你既然親手放走了我所要消滅的人，所以你要替他償命，你的人民必意抵償他的人民。」
Yule nabii akamwambia mfalme, “BWANA anasema, 'Kwa sababu umemwachia aende mtu yule niliyekuwa nimemhukumu kifo, maisha yako yatachukua nafasi ya maisha yake.'”
43 以色列王悶悶不樂地回了撒瑪黎雅，進了自己的宮殿。
Kwa hiyo mfalme wa Israeli akaenda nyumbani kwake akiwa na moyo mzito na mwenye hasira, akafika Samaria.
