使徒行传 13
1 在安提阿教会中有几名先知和教师：巴拿巴、西门（尼结）、古利奈人路求、马念（君王希律儿时的伙伴）和扫罗。
Mushipinga sha wantu yawamjimira Yesu aku Antiokiya kuweriti na wantu wamonga yawaweriti wambuyi wa Mlungu na wafunda, muwamu kaweriti Barinaba, na Simoni yawamshema viraa Nigeri, na Lukiu gwa Kureni, Sauli na Manaeni ndo yomberi kaleritwi pamuhera na mfalumi Herodi.
2 他们在膜拜主并进行禁食的时候，圣灵说：“让巴拿巴和扫罗为我做事。”
Pawaweriti wankutenda ibada yawu kwa Mtuwa na koya kuliya, Rohu Mnanagala katakula, “Gunzyaguliri Barinaba na Sauli toziya ya lihengu lyanuwashemiriti.”
3 教会成员禁食、祈祷并把手放在他们身上祝福之后，他们就送他们上路了。
Su, pawaluwiti Mlungu kala na koya kuliya, wawatulira mawoku, wawaleka wagendi zawu.
4 巴拿巴和扫罗在圣灵的指引下去了西流基，从那里乘船去往塞浦路斯。
Barinaba na Sauli pawatumitwi kala na Rohu Mnanagala, wasulukiti mpaka Selewukiya, na kulawa aku wakweniti mtubwi mpaka shisiwa sha Kupiru.
5 来到撒拉米后，他们就在犹太人的会堂中宣讲上帝之道，约翰担任他们的助手。
Pawasokiti Salami wabweriti shisoweru sha Mlungu munumba za Wayawudi za kuluwira Mlungu, kwaniti Yohani Mariku pamuhera na womberi kutanga lihengu.
6 他们走遍整个岛屿，最终来到了帕弗，遇见一位自称巴·耶稣的犹太人术士，是个假先知。
Wagendigenditi kulawa uwega wumu wa shisiwa mpaka Pafu, uwega wa pili, na aku wamwoniti mhawi yumu mbuyi gwa mpayu Myawudi yawamshema Baliyesu ndo kalipayiriti kawera mbuyi gwa Mlungu.
7 他与省长士求·保罗走的很近。这位省长非常睿智，特别邀请巴拿巴和扫罗来为他讲上帝之道。
Kaweriti ganja gwa mkolamlima gwa shisiwa Serigiu Paulu, ndo yomberi kaweriti muntu mheri nentu. Serigiwu Paulu kawashemiti Barinaba na Sauli su kapikaniri shisoweru sha Mlungu.
8 但这位术士（希腊名字叫做以吕马）不接受他们，试图让省长不要相信上帝。
Kumbiti ayu muhawi Elima, handa ntambu yakaweriti kashemwa kwa Shigiriki, kajeriti kuwaberibeziya su kumlewelera mkulu gwa shisiwa nakiza kugalambukira njimiru ya shikristu.
9 但被注满圣灵的扫罗（又名保罗）定睛看着他，
Su, Sauli kamanikana kwa litawu lwa Paulu, pakawera kamema Rohu Mnanagala, kamkwenjulira masu mhawi ayu,
10 说：“你这满心欺诈、万恶满盈之人，魔鬼之子，正义的敌人！你总是在阻碍主的真理之路，为什么你不肯放弃呢？
Na kalonga, “Gwenga! Gwenga mwana gwa Mkondola! Gwenga gwa mngondu gwa shoseri shilii shashimfiriziya Mlungu, goya ndiri ata mala yimu kujera kuzipotiziya njira za Mtuwa zyazinyoshikiti.
11 看，主的惩罚已经到来，你将成为盲人，暂时看不见阳光。”黑暗和迷雾立刻笼罩着这位术士，他不得不找人牵他的手，给他领路。
Vinu, liwoku lwa Mtuwa halikukomi, haguweri na lwisi na hapeni guwezi kuwona uweru wa mshenji kwa shipindi.” Katepu Elima masu gakuwi gadunuka kanja kugenda aku na aku pakasakula muntu gwa kumkola liwoku kamlonguziyi.
12 省长看见眼前的一切，便信了上帝，主的教导让他惊讶不已。
Mkola mlima ulii pakawoniti yagalawiriti, kajimiriti, kalikangashiti nentu mafundu gakapikiniriti kuusu Mtuwa.
13 然后保罗和同伴从帕弗乘船来到旁非利亚的别加，约翰则离开他们返回耶路撒冷去了。
Kulawa Pafu, Paulu na wayaguwi wagenda nyanyi mpaka Periga Mupamfiliya, kumbiti Yohani Mariku kawalekiti, kawuya Yerusalemu.
14 他们一路前行，经过别加后抵达彼西底的安提阿，在安息日这天进入会堂，然后坐下来。
Wanja kulawa Periga wasoka Antiokiya na Pisidiya, na Lishaka lya kwoyera wingiriti munumba ya Mlungu, walivaga.
15 他们朗读了律法和先知的书籍，会堂首领派人传来口信，说：“兄弟们，如果你们有什么鼓励之语，就说说吧！”
Pawasomiti kala mushintola sha malagaliru ga Musa na mmalembu ga wambuyi, wakulu wa numba ya Mlungu wawajegiriti ujumbi awu, Walongu handa, mwanashi shitwatira sha kuwagambira wantu su waweri na moyu muwagambiri.
16 保罗站起来，伸手示意大家看过来，然后开始说：“以色列人和所有敬畏上帝之人，听我说。
Su, Paulu kagolokiti, kawapungira liwoku, kanja kulonga, “Wanalushi wa Israeli na Wayawudi ndiri yamwamuguwira Mlungu, mpikinilireni!
17 我们的祖先寄居在埃及的土地时，以色列人民的上帝选中了他们，凭其伟大力量带领他们走出埃及，
Mlungu gwa wantu wa Israeli kawasyaguliti wambuyi wetu na kuwatenda waweri lushi lukulu pawaweriti wahenga Misri kulii. Mlungu kawalaviyiti aku kwa likakala likulu.
18 然后他在旷野耐心地照顾他们四十年。
Kawahepeleriti kwa shipindi sha vinja malongu msheshi kushiwala.
19 上帝在消灭了迦南七国后，就把那片土地分给以色列人的祖先，让他们代代继承，这样又过了 450 年。
Kagaharibisiyiti maisi saba ga isi ya Kanaani kawayupa wantu wakuwi awa isi iweri yawu.
20 后来上帝又为他们派来首领，一直持续到撒母耳先知的时刻。
Vinja mia msheshi na magumba muhanu gapititi, shakapanu kawapananiti watoza wawalongoziyi mpaka shipindi sha mbuyi gwa Mlungu Samweli.
21 人们请求上帝为他们送来国王，上帝就把便雅悯部落中一个人派来为王，他是基士的儿子扫罗，统治了四十年。
Panu wafiriti waweri na mfalumi na Mlungu kawayupa Sauli, mwananguta gwa Kishi gwa likabila lya Benjamini, kaweriti mfalumi gwawu kwa shipindi sha vinja malongu mhanu.
22 之后上帝又废去扫罗，选择大卫为王。在为大卫作证时，上帝说：‘我找到耶西的儿子大卫，他符合我的心意，将遵行我的一切旨意。’
Pawamwusiyiti kala Sauli, Mlungu kumsaguliti Dawudi kaweri Mtuwa gwawu. Mlungu kalaviyiti shibali shakuwi kwakuwi pakalonga, ‘Numwoniti Dawudi mwananguta gwa Yese, muntu gwanumfira neni, muntu mweni hakatendi goseri galii nganfira kugatenda.’
23 耶稣是大卫的后裔，是上帝之前承诺带给以色列的救世主。
Kulawa mushiyiwuku sha muntu ayu, Mlungu kawajegera Waisraeli Mlopoziya mweni ndo Yesu ntambu yakalagiliti.
24 耶稣来临之前，约翰便昭告所有以色列人应该进行忏悔洗礼。
Pamberi pa Yesu kwanja lihengu lyakuwi, Yohani kawabweliriti wantu woseri wa Israeli handa mpaka waleki vidoda na wabatizwi.
25 约翰即将完成他的使命时说：‘你们以为我是谁？我不是你们所寻找的那个人。但在我之后来的那个人，我就是给他解鞋带都不配。’
Yohani pakaweriti kankumalira ujumbi wakuwi kawagambiriti wantu, ‘Mlihola neni na gaa? Neni ndiri ulii yamumlolera. Mpikiniri! Ayu kamkwiza pa neni na neni nfiruwa ndiri ata kuziyopola ngoyi za vilwatu vyakuwi.’
26 兄弟们、亚伯拉罕的子孙以及敬畏上帝的众人，这救赎之道已传授给我们。
“Walongu, mwenga wamwera wananguta wa lukolu lwa Aburahamu, na woseri wawawera Wayawudi ndiri wamwamguwira Mlungu! Ujumbi awu wa ulopoziya ujegwa kwa twenga.
27 住在耶路撒冷的众人和他们的长官，他们不认识基督，也不理解安息日所读的先知之语。事实上，他们为耶稣定罪恰好应验了先知的预言。
Toziya wenikaya wa Yerusalemu na wakulu wawu wammana ndiri weri mlopoziya, wala wavimana ndiri visoweru vya wambuyi wa Mlungu vyawabetula kila lishaka lya kwoyera. Ata hangu, wavitenditi visoweru vya wambuyi vitimii kwa kumtoza Yesu kuhowa.
28 尽管他们无法找到宣判他死刑的罪状，但还是要求彼拉多杀害他。
Toziya wampatandiri na likosa lifiruwa wamlagi, wamluwiti Pilatu kamtozi wamlagi.
29 预言中关于他们会对耶稣所做的一切，都应验了。然后他们把耶稣从十字架上取下并埋葬在坟墓中。
Pawatenditi kala goseri gawalembiriti kuusu yomberi, wamsusiyiti kulawa mlupingika, wamtula mlipumba.
30 但上帝却使他死而复活。
Kumbiti Mlungu kamzyukisiyiti kulawa kwahowiti.
31 多日后，他显现在那些从加利利到耶路撒冷一路跟随他的人面前，那些人现在就成了他在民众面前的见证者。
Na kwa mashaka gavuwa kawalawiriti walii wawagenditi pamwera nayomberi kulawa Galilaya mpaka Yerusalemu. Awa ndo walii vinu makapitawu wakuwi kwa wantu wa Izraeli.
32 我们来此是向你们传递福音，通过耶稣的复活，上帝向我们祖先的承诺
Na vinu Barinaba na neni twa panu kuwajegera mwenga Visoweru Viwagira. Lagilu la Mlungu kwa wambuyi wa twenga liwera nakaka mushipindi shetu,
33 都已向我们这些子孙应验了。就如《诗篇》第二篇所记：‘你是我子，今日我成为你父。’
kashitimiza vinu kwajili yatwenga wazukulu wawu kwa kumzyukisiya Yesu kulawa kwawahowiti. Handa ntambu yawalembiti muzaburi ya pili, ‘Gwenga gwa mwana gwangu, Neni lelu nwera tati gwaku.’
34 上帝使他死而复生，不会再死去。他曾这样说：‘正如我向大卫所做的承诺，我所赐予你们的，神圣而值得相信。’
Na kwa kumzyukisiya kulawa kwawahowiti, hakenipati kayi kuwuya aku na kuwola, Mlungu katakuliti hangu, ‘Hanukutekeleri tekeleru nanagala na yanakaka Yanumwaiditi Dawudi.’
35 《诗篇》 还说：‘你不会允许圣者见到腐朽。’
Yina, na Muzaburi zimonga kalonga, ‘Hapeni numuleki Mnanagala gwaku kawoli.’
36 但大卫在自己的世界中完成了上帝派给他的使命后，就死去了，与他的祖先葬在一起，躯体也腐朽了。
“Dawudi mweni katimiziti mafiliru ga Mlungu shipindi shakuwi, na shakapanu kahowa na kusilwa pakwegera na wazewi wakuwi, na nshimba yakuwi iwola.
37 唯独上帝令其复活这一人，没有看到腐朽。
Kumbiti ulii ndo Mlungu kamzyukisiyiti kulawa kwawahowiti hakenipati kuwola.
38 兄弟们，我希望你们理解我们正在讲述的一切，通过这个人，罪已经得到了宽恕。
Su muvimani walongu wangu, kuwera kupitira Yesu Ujumbi wa kulekiziya vidoda ubweritwi kwa mwenga,
39 通过这个人，所有信他之人都会远离错误，实现道德正义， 但凭着摩西的律法，你永远都无法达到这种正义。
na kila yumu yakamjimira Yesu wamlekeziya vidoda vyoseri, shitwatira sheni hapeni shiwezikani kwa njira ya malagaliru ga Musa.
40 务必不能让先知在书上所说降临在你们身上：
Mlilolireni su, namwiza kupatwa na galii yagatakulitwi na wambuyi,
41 ‘傲慢的人呐！你们会惊奇地看到，然后死去！因为我在你们生命中所做的事情，即使有人向你讲述，你也永远都无法相信！’”
‘Mloreni, mwenga mwanazarawu, Mlikangashi muhowi! Ndo shintu sheni hapeni mjimiri, Ata handa muntu pakawagambirani hapeni mjimiri.’”
42 保罗和巴拿巴打算离开，众人请他们在下一个安息日再来讲述更多。
Paulu na Barinaba pawaweriti wankulawa mnumba ya Mlungu, wantu walii wawashemiti kayi lishaka lya kwoyera lyalifatiti, wayoweri nentu kuusu shitwatira ashi.
43 这次会堂的聚会结束后，许多犹太人和归信犹太教的虔诚教徒，都跟随了保罗和巴拿巴。两人和他们交流，鼓励他们始终紧随上帝的恩典。
Kuliwona aku pakumalilikiti, Wayawudi wavuwa na wantu Wayawudi ndiri waweriti wingira dini ya Shiyawudi wawagendiriti Paulu na Barinaba. Wantumini awa wayoweriti nawa, wawatula moyu wendereyi kulikala walitumbiri manemu ga Mlungu.
44 到了下一个安息日，几乎全城的人都赶来，希望聆听上帝之道。
Lishaka lya kwoyera paliweriti pakwegera, kila muntu mulushi lulii kiziti kupikinira shisoweru sha Mtuwa.
45 犹太人看见这攒动人群，感到异常嫉妒，于是开始驳斥保罗所讲之道，诅咒他。
Shipindi Wayawudi pawaliwoniti lipinga wantu wamemiti weya, walema shakaweriti katakula Paulu na kumwigilanga.
Kumbiti, Paulu na Barinaba wayoweriti kwa ugangamala nentu, watakula, “iweriti ndo mpaka shisoweru sha Mlungu shiwayiziri mwenga huti, kumbiti mushirema na kuwona mfiruwa ndiri ukomu wa mashaka goseri, su, tuwalekani na kuwagendera wantu wawawera Wayawudi ndiri. (aiōnios g166)
47 主吩咐过我们说：‘我让你们成为异教徒的光，你们将把拯救带到世界的尽头。’”
Toziya mtuwa katulagalira hangu, ‘Nukutula gwenga guweri gulangala kwa wantu wawawera Wayawudi ndiri Su guwajegeri wantu ulopoziwu pasipanu paseri.’”
Wantu yawawera ndiri Wayawudi pawapikaniriti vitwatira avi wanemeleriti, waukwisa ujumbi wa Mtuwa, na walii yawasyagulitwi kupata ukomu wa mashaka goseri, wawera wantu yawamjimira Yesu. (aiōnios g166)
49 上帝之道就这样传遍那个地区。
Shisoweru sha mtuwa shyeneya pahala poseri mumkowa gulii.
50 但犹太人教唆虔诚的尊贵女性和城中的首领，煽动大家迫害保罗和巴拿巴，把他们驱逐出境。
Kumbiti Wayawudi wawasongizira wadala wa shiwangu shikulu yawawera Wayawudi ndiri weni waweriti wamguwira Mlungu, na wapalu wamanikana wa lushi alu. Wayanja kuwabeza Paulu na Barinaba, wawawinga kulawa pahala pawu.
51 于是两人当众跺掉脚上的尘土以示抗议，向以哥念走去。
Su, wafundwa wapunda lidiku liweriti mumagulu gawu kuwera likalipiru, shakapanu wagenda ikoniu.
52 而信徒们继续满心欢喜并被圣灵充满。
Wafundwa Muantiokiya waweriti wamema nemeleru na rohu munanagala.
