Ezekiel 20
1 A kum sarinae thapa yung panga, hnin hra navah, Isarel kacuenaw ni BAWIPA pacei awh hanelah a tho awh teh, ka hmalah a tahung awh.
Nahitabo kini sa ikapito nga tuig, sa ikanapulo nga adlaw sa ikalima nga bulan, nga miabot ang mga kadagkoan sa Israel aron sa pagpakisayod kang Yahweh ug milingkod sa akong atubangan.
2 Hahoi BAWIPA e lawk kai koe a pha teh,
Unya miabot ang pulong ni Yahweh nganhi kanako, nga nag-ingon,
3 tami capa, Isarel kacuenaw hah dei pouh. Ahnimouh koe Bawipa Jehovah ni hettelah a dei, Nangmanaw ni kai lawk na pacei hanelah na ka tho awh e na ou. Ka hring e patetlah nangmouh ni na pacei awh hanelah kaawm hoeh, telah Bawipa Jehovah ni a dei tet pouh.
“Anak sa tawo, ipahayag ngadto sa mga kadagkoan sa Israel ug sultihi sila, 'Miingon si Yahweh nga Ginoo niini: Mianhi ba kamo aron sa pagpakisayod kanako? Ingon nga ako buhi, dili na gayod ninyo ako mapangutana! —mao kini ang gipahayag ni Yahweh nga Ginoo.'
4 Lawk na ceng mahoeh na maw, tami capa lawkceng haw, a napanaw panuetthonae hah panuek sak awh.
Hukman mo ba sila? Maghukom ka ba, anak sa tawo? Pahibaloa sila mahitungod sa daotang mga butang nga gipangbuhat sa ilang mga amahan.
5 Hahoi ahni koevah, Bawipa Jehovah ni hettelah a dei. Isarelnaw ka rawinae hnin koehoi, Jakop imthung ka rawi e naw koevah, kut ka dâw totouh Izip ram dawk ahnimouh koe ka kâpanue sak. Ahnimouh koe ka kut hah ka dâw teh, kai heh BAWIPA na Cathut doeh telah ka ti pouh.
Isulti kini kanila, 'Miingon si Yahweh nga Ginoo niini: Sa adlaw nga akong gipili ang Israel ug giisa nako ang akong kamot aron sa pagpanumpa ngadto sa mga kaliwat sa panimalay ni Jacob, ug gipaila ang akong kaugalingon ngadto kanila sa yuta sa Ehipto, sa dihang giisa ko ang akong kamot aron sa pagpanumpa kanila. Miingon ako, “Ako si Yahweh nga inyong Dios”—
6 Hot hnin dawk Izip ram hoi na tâcokhai teh ahnimouh han ram ka hruek pouh e khotui hoi sanutui a lawngnae ram, ram pueng thung dawk ram kahawipoung e ram koe kâenkhai hanelah ka kut ka dâw na hnin dawkvah,
nianang adlawa giisa ko ang akong kamot aron sa pagpanumpa ngadto kanila nga pagawson ko sila gikan sa yuta sa Ehipto ngadto sa yuta nga gipili ko gayod pag-ayo alang kanila. Nagadagayday niini ang gatas ug dugos; labing maanindot ug tabunok kini taliwala sa tanang kayutaan.
7 ahnimouh koe tami pueng ni na mit hoi na hmu awh e hno panuettho e hah pahnawt awh nateh, Izip ram e meikaphawk hoi kâkhinsak hanh awh. Kai heh BAWIPA na Cathut lah ka o telah ka dei.
Miingon ako kanila, “Ipalabay sa matag tawo ang dulumtanang mga butang ug ang mga diosdios sa Ehipto nga iyang gisimba. Ayaw hugawi ang inyong kaugalingon; Ako si Yahweh nga inyong Dios.”
8 Hateiteh kai hah na taran awh. Ka lawk ngai awh hoeh. Tami pueng e a mithmu vah hno panuettho e hai pahnawt awh laipalah hottelah hoi a lathueng vah ka lungkhueknae hah kamnue sak hanelah Izip ram thung roeroe vah, ka rabawk payon han na ou telah ka ti.
Apan misupak sila batok kanako ug dili buot maminaw kanako. Wala gipanglabay sa matag tawo ang dulumtanang mga butang ni gisalikway ang mga diosdios sa Ehipto nga iyang gisimba, busa buot ko gayod nga ibubo ang akong kapungot ngadto kanila aron sa pagtagbaw sa akong kaligutgot ngadto kanila taliwala sa yuta sa Ehipto.
9 Hateiteh, a onae Jentelnaw e a mithmu vah, ka min a pathoe thai awh hoeh nahan, ka kâroe teh, Izip ram hoi ahnimouh tâcokhai hanelah ahnimae mithmu vah ka panue sak.
Namuhat ako alang sa kaayohan sa akong ngalan aron nga dili kini mapasipalahan diha sa atubangan sa mga nasod diin sila namuyo. Gipaila ko ang akong kaugalingon ngadto kanila, sa ilang atubangan, pinaagi sa pagpagawas kanila gikan sa yuta sa Ehipto.
10 Hatdawkvah, Izip ram tâco takhai hanelah, ka dei teh kahrawngum vah ka kâenkhai.
Busa gipagawas ko sila sa yuta sa Ehipto ug gidala sila ngadto sa kamingawan.
11 Ka phung lam hah ka poe teh, ka lawkcengnae ka hmu sak, hot hah tami ni tarawi pawiteh hottelah hoi a hring awh han.
Unya gihatag ko kanila ang akong mga balaod ug gipahibalo ko ang akong mga kasugoan ngadto kanila, nga diin mabuhi ang tawo kung motuman siya niini.
12 Hothloilah kai BAWIPA heh ahnimouh kathoungsakkung doeh tie a panue thai awh nahan, ka sabbath hai maimae rahak vah mitnout lah ka poe.
Gihatag ko usab kanila ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay ingon nga timaan tali sa akong kaugalingon ug kanila, aron mahibaloan nila nga ako si Yahweh ang naghimo kanila nga balaan.
13 Hateiteh, Isarel imthungnaw teh kahrawng vah kai na taranlahoi taran a thaw awh. Ka phunglawknaw hah tarawi awh hoeh. Ka lawkcengnae tarawi vaiteh hringnae lah kaawm hane hah a pahnawt awh. Kaie sabbath hai puenghoi a tapoe awh. Hottelah hoi kahrawngum vah ahnimouh he pahma hanelah ka lungkhueknae ka rabawk sin mahoeh na ou, telah a ka ti.
Apan misupak ang panimalay sa Israel batok kanako didto sa kamingawan. Wala sila naglakaw diha sa akong mga balaod; hinuon, gisalikway nila ang akong mga kasugoan, nga diin mabuhi ang tawo kung motuman siya niini. Gipasipad-an nila pag-ayo ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay, busa miingon ako nga ibubo ko ngadto kanila ang akong kapungot didto sa kamingawan aron sa pagtapos kanila.
14 Ka tâcokhai lahun nah, mit hoi kahmawtnaw e hmalah ka raphoe hoeh nahan, ka mit kâkaram lahoi ka kâroe.
Apan namuhat ako alang sa akong ngalan aron nga dili kini mapasipalahan diha sa atubangan sa mga nasod, nga nakakita sa akong pagpagawas kanila gikan sa Ehipto.
15 Hottelah hoehpawiteh, kahrawngum vah ka poe e khoitui hoi sanutui a lawngnae, ram pueng hlak kahawipoung e ram dawk kâenkhai mahoeh telah ka kut ka dâw totouh ka ti.
Busa giisa ko usab ang akong kamot aron sa pagpanumpa kanila ngadto sa kamingawan nga dili sila dad-on ngadto sa yuta nga igahatag unta nako kanila, ang yuta nga nagadagayday ang gatas ug dugos, nga mao ang labing matahom ug tabunok taliwala sa tanang kayutaan.
16 Ka lawkcengnae a pahnawt awh teh, ka phunglawknaw hah tarawi awh hoeh. Kaie sabbath hah a tapoe awh. Bangkongtetpawiteh, a lungthin teh meikaphawk koelah pou a kamlang awh.
Gipanumpa ko kini tungod kay gisalikway nila ang akong mga kasugoan ug wala naglakaw diha sa akong mga balaod, ug gipasipalahan nila ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay, sanglit nagsunod man ang ilang mga kasingkasing sa ilang mga diosdios.
17 Hateiteh, he pahma hoeh nahanelah, ka mit a pasai teh kahrawngum hai he ka raphoe hoeh.
Apan gikaluy-an ko sila gikan sa ilang kalaglagan ug wala ko sila patya ngadto sa kamingawan.
18 Hatei, kahrawngum vah a catounnaw koe, na mintoenaw e phunglawknaw hah, tarawi awh hanh, a lawkcengnae hai pâkuem awh hanh, hoehpawiteh a meikaphawknaw hoi hai kamhnawng awh hanh.
Miingon ako sa ilang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye ngadto sa kamingawan, “Ayaw paglakaw sumala sa mga balaod sa inyong mga ginikanan; ayaw sunda ang ilang mga kasugoan o pasipalahan ang inyong mga kaugalingon pinaagi sa mga diosdios.
19 Kai teh BAWIPA na Cathut lah ka o, ka phunglawknaw tarawi awh nateh, ka lawkcengnae hah pâkuem awh nateh dawn awh.
Ako si Yahweh nga inyong Dios, paglakaw diha sa akong mga balaod; tipigi ang akong mga kasugoan ug tumana kini.
20 BAWIPA na Cathut lah ka o tie na panue thai awh nahanelah, kaie sabbath hah tarawi awh nateh, maimae rahak vah mitnoutnae lah ao han telah ka ti.
Balaana ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay aron nga mahimo kining timaan tali kanako ug kaninyo, aron nga mahibaloan ninyo nga ako si Yahweh nga inyong Dios.”
21 Hatei, a catounnaw taran a thaw awh teh, ka phunglawk tarawi laipalah, lawk ka dei e tami ni kâhruetcuet lahoi a sak teh, a hring nahanelah kaawm e hah tarawi hanelah pâkuem awh hoeh. Kaie sabbath hai a tapoe awh. Kahrawngum vah kaie lungkhueknae kamnue sak hane lahoi ahnimae lathueng vah ka lungkhueknae hah ka rabawk sin payon han na ou, telah ka ti.
Apan misupak batok kanako ang ilang mga anak nga lalaki ug mga babaye. Wala sila maglakaw diha sa akong mga balaod o gisunod ang akong mga kasugoan, nga diin mahimong mabuhi ang tawo kung motuman siya niini. Gipasipalahan nila ang akong Adlaw nga Igpapahulay, busa buot ko gayod nga ibubo ang akong kapungot ngadto kanila aron sa pagtagbaw sa akong kaligutgot batok kanila didto sa kamingawan.
22 Hatei, ka kut ka hno teh, ka tâcokhai lahun nah kahmawtkung miphunnaw mithmu vah, pâmit lah o hoeh nahan, ka min kecu dawk ka kâroe.
Apan gipaiway ko ang akong kamot ug namuhat alang sa akong ngalan, aron nga dili kini mapasipalahan diha sa atubangan sa mga nasod nga nakakita sa akong pagpagawas sa mga Israelita.
23 Hothloilah miphunnaw koevah, ahnimouh kâkayei sak vaiteh, ram tangkuem dawk kâkayei sak han telah kahrawngum vah kut ka dâw totouh ka dei toe.
Busa giisa ko usab ang akong kamot ug nanumpa kanila didto sa kamingawan, nga patibulaagon ko sila taliwala sa kanasoran ug ipakatag sila taliwala sa kayutaan.
24 Bangkongtetpawiteh, ka lawkcengnae tarawi awh laipalah, ka phunglawknaw noutna awh hoeh. Kaie sabbath hah a tapoe awh teh, a na mintoenaw e meikaphawk koelah a kangvawi awh.
Nakahukom ako sa pagbuhat niini sanglit wala man nila tumana ang akong mga kasugoan, ug sanglit gisalikway man nila ang akong mga balaod ug gipasipalahan ang akong mga Adlaw nga Igpapahulay. Nagtinguha sila sa pagsunod sa mga diosdios sa ilang mga amahan.
25 Hatdawkvah, a hring thai awh hoeh nahan lawkcengnae hoi phunglam kahawihoehe hah kai ni hai ka poe van.
Unya gihatagan ko usab sila ug dili maayo nga mga balaod, ug mga kasugoan nga diin dili sila mabuhi.
26 A camin pueng hmai dawk thueng hanelah, phung lah a tawn awh e thuengnae kecu dawk ahnimouh phurinbenpaha lah ka o sak teh, BAWIPA lah ka o tie a panue thai awh nahan, ahnimouh kakhin sak telah ati.
Gihugawan ko sila pinaagi sa ilang mga gasa sa dihang naghimo sila ug paghalad sa matag kamagulangan sa tagoangkan ug sunogon sila. Gibuhat ko kini sa paglisang kanila ug aron mahibaloan nila nga ako si Yahweh.'
27 Hatdawkvah, tami capa, Isarel imthung koe lawk dei nateh, ahnimouh koe Bawipa Jehovah ni hettelah a dei, kai koe yuemkamcuhoeh lah a onae dawk hai na mintoenaw ni na dudam awh rah.
Busa, anak sa tawo, pagpakigsulti sa panimalay sa Israel ug sultihi sila, 'Miingon si Yahweh nga Ginoo niini: Niining paagiha nagpasipala usab ang inyong mga amahan kanako sa dihang wala sila nagmatinud-anon kanako.
28 Ahnimouh poe hane ka kut ka dâw teh, thoe ka bo e ram hoi ka thokhai toteh, mon hoi thingbu ka rung poung a hmu awh nah tangkuem vah, thuengnae a poe awh teh, lungkhuek sak hanelah kaawm e hmaisawi thuengnae naw hah a poe awh. Hmuitui hai hote hmuen koe a thueng awh teh, nei thuengnae hai a awi awh.
Sa dihang gidala ko sila ngadto sa yuta nga akong gipanumpa nga ihatag kanila, ug unya inig kakita nila ug bisan unsa nga taas nga bungtod ug labong nga kahoy, naghalad sila sa ilang mga halad, gihagit nila ako pinaagi sa ilang mga halad, ug nagsunog usab sila didto ug humot nga insenso ug gibubo ang ilang mga halad nga ilimnon.
29 Kai ni ahnimouh koe ouk na ceinae hmuenrasang hah bang nama telah ka ti, hottelah hoi sahnin totouh bamah telah ati.
Unya miingon ako kanila, “Unsa man kining taas nga dapit diin nagdala kamo ug mga halad didto?” Busa ginganlan kini ug ngalan nga Bama hangtod niining adlawa.'
30 Hatdawkvah Isarel imthung koevah dei haw, Bawipa Jehovah ni telah a dei, na mintoenaw patetlah mahoima kâkhinsak teh panuettho e lam koelah na kâyawt awh nahoehmaw.
Busa sultihi ang panimalay sa Israel, 'Miingon si Yahweh nga Ginoo niini: Nganong gihugawan man ninyo ang inyong mga kaugalingon pinaagi sa mga pamaagi sa inyong mga amahan? Busa nganong nagpakasama man kamo sa mga babaye nga nagbaligya ug dungog, nga nagapangita ug malaw-ay nga mga butang?
31 Bangkongtetpawiteh, na hmu awh na thueng awh toteh, na canaw hmai dawk na phum awh teh, sahnin totouh na meikaphawknaw dawk na kâkhinsak awh hoeh na maw, hottelah nangmanaw ni pouknae na hei awh hanelah ao na maw. Oe Isarel imthungnaw kai ka hring e patetlah na pacei awh hanelah kai kaawm hoeh telah Bawipa Jehovah ni a dei.
Kay sa dihang gihalad ninyo ang inyong mga gasa ug gisunog ninyo ang inyong mga anak nga lalaki, hangtod niining adlawa gihugawan ninyo ang inyong mga kaugalingon pinaagi sa tanan ninyong mga diosdios. Busa nganong tugotan ko man kamo sa pagpangutana kanako, panimalay sa Israel? Ingon nga ako buhi—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—dili ko gayod kamo tugotan sa pagpangutana kanako.
32 Maimouh tengpam e Jentelnaw hoi Jentelnaw patetlah thing hoi talung bawk hanelah doeh telah na lungthin hoi na ti awh han eiteh, khoeroe coung thai mahoeh.
Dili gayod mahitabo ang inyong gihunahuna. Moingon kamo, “Magpakasama kita sa ubang mga nasod, sama sa mga banay didto sa ubang mga yuta nga nagsimba sa kahoy ug bato.”
33 Kai ka hring e patetlah thaonae kut hoi, kut dâw nah laihoi, lungkhueknae kamnue sak e lahoi, na uk awh han, telah Bawipa Jehovah ni ati.
Ingon nga ako buhi —mao kini ang gipahayag ni Yahweh—maghari gayod ako diha kaninyo pinaagi sa gamhanang kamot, sa giisa nga bukton, ug sa igabubo nga kapungot diha kaninyo.
34 Miphunnaw thung hoi na tâcokhai han, na kâkayeinae ram thung hoi thaonae kut hoi kutdawnae hoi, lungkhueknae, ka rabawk vaiteh bout na pâkhueng han.
Pagawson ko kamo gikan sa ubang katawhan ug tigomon ko kamo gikan sa mga nasod diin kamo gipatibulaag. Buhaton ko kini pinaagi sa gamhanang kamot ug sa gibubo nga kapungot.
35 Kahrawngkadi kaawm e koevah, na kâenkhai awh vaiteh, haw vah ka mithmu lah lawk na ceng awh han.
Unya dad-on ko kamo ngadto sa kamingawan sa mga katawhan, ug atubangon ko kamo didto ug pagahukman.
36 Izip ram kingdinae koe na mintoenaw lawk ka ceng e patetlah nangmouh koehai ka sak han telah Bawipa Jehovah ni ati.
Ingon nga gihukman ko ang inyong mga amahan ngadto sa kamingawan sa yuta sa Ehipto, busa hukman ko usab kamo—mao kini ang gipahayag ni Yahweh.
37 Sonron rahim vah na ceisak awh teh, lawkkamnae kateknae a rahim na ceikhai awh han.
Pasuongon ko kamo sa ilalom sa akong sungkod, ug patumanon ko kamo sa akong mga gikinahanglan sa kasabotan.
38 Nangmouh thung hoi tarankathawnaw hoi kai taranlahoi kâeknae hah a onae ram koe hoi ka tâcokhai vaiteh, ka thoung sak han. Hateiteh, Isarel ram dawk kâen awh mahoeh. Hottelah BAWIPA lah ka o tie a panue awh han.
Laglagon ko ang mga masinupakon diha kaninyo ug kadtong mga nakigbatok kanako. Papahawaon ko sila gikan sa yuta diin nagpuyo sila ingon nga mga langyaw, apan dili sila makasulod sa yuta sa Israel. Unya mahibaloan ninyo nga ako si Yahweh.
39 Nangmouh hai Oe Isarel imthungnaw, Bawipa Jehovah ni hettelah a dei. Ka lawk na ngai awh hoeh nahane pawiteh, atuhoi hai namamae meikaphawk lengkaleng bawk awh yawkaw, hatei kathounge ka min heh na poehno awh e lahoi, meikaphawknaw hno e lahoi na khin sak awh mahoeh.
Busa alang kaninyo, panimalay sa Israel, miingon si Yahweh nga Ginoo niini: Kinahanglan nga moadto ang matag usa kaninyo sa iyang kaugalingong mga diosdios. Simbaha sila kung modumili kamo sa pagpaminaw kanako, apan kinahanglan nga dili na ninyo pasipalahan ang akong balaan nga ngalan pinaagi sa inyong mga gasa ug sa inyong mga diosdios.
40 Bangkongtetpawiteh, kaie mon kathoung, Isarel a rasangnae mon dawkvah, hawvah Isarel imthungnaw hoi ram thung e pueng, hote ram dawk kaie thaw a tawk awh han toe. Hatdawkvah, ahnimae lathueng ka lung ahawi han. Hawvah, na poehno e hoi na thuengnae hoi na ya awh e hno pueng hah ka dâw han.
Kay sa akong balaan nga bukid, sa kinatumyan sa bukid sa Israel—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—simbahon ako sa tanang panimalay sa Israel didto sa yuta. Mahimuot ako sa pagpadala kaninyo ug mga halad didto, ug ang unang mga abot nga inyong gigahin uban sa inyong mga balaang butang.
41 Miphunnaw thung hoi, na tâco sak awh toteh, ram tangkuem hoi na kâkayeinae thung hoi, bout na pâkhueng awh toteh, hmuitui patetlah na dâw awh han. Miphunnaw e a mithmu vah nangmouh koe ka thoungnae a kamnue han toe, telah Bawipa Jehovah ni a dei.
Dawaton ko kamo sama sa humot nga insenso sa dihang pagawson ko kamo gikan sa mga katawhan ug tigomon kamo gikan sa mga nasod diin kamo gipatibulaag. Ipakita ko ang akong kaugalingon ingon nga balaan taliwala kaninyo aron makita sa mga nasod.
42 Isarel ram na mintoenaw koe ka kut ka dâw teh, thoe ka bo e lahoi ka kam e thung vah na kâenkhai awh navah, BAWIPA lah ka o e hah na panue awh han.
Unya, makaila kamo nga ako si Yahweh sa dihang dad-on ko na kamo sa yuta sa Israel, ngadto sa yuta diin giisa ko ang akong kamot aron sa pagpanumpa nga ihatag sa inyong mga amahan.
43 Hawvah, na hringnuen hoi na tawk sak awh e na kâkhinsaknae pueng hah, na panue awh vaiteh, hawihoehnae na sak awh e pueng dawk, namamae na mithmu roeroe vah na kâpanuet awh han.
Unya mahinumdoman ninyo didto ang daotan ninyong mga binuhatan, ug ang tanan ninyong mga binuhatan nga nakapahugaw kaninyo, ug kasilagan ninyo ang inyong mga kaugalingon diha sa inyong panan-aw alang sa tanan ninyong daotang mga butang nga inyong gibuhat.
44 Oe Isarel imthungnaw nangmae na yonae naw, nangmouh na thoenae na tawksaknae, kai ni nangmouh lawk na ceng mahoeh. Ka min kecu dawk nangmae lathueng ka sak toteh, BAWIPA lah ka o tie nangmouh ni na panue awh han, telah Bawipa Jehovah ni ati.
Busa mahibaloan ninyo nga ako si Yahweh sa dihang himoon ko kini kaninyo alang sa akong ngalan, dili alang sa inyong daotang mga pamaagi o sa inyong malaw-ay nga binuhatan, panimalay sa Israel—mao kini ang gipahayag ni Yahweh nga Ginoo.'”
45 Hothloilah, BAWIPA e lawk kai koe a pha teh,
Unya miabot ang pulong ni Yahweh kanako, nga nag-ingon,
46 tami capa, akalah kangvawi haw, akalae taranlahoi dei haw, akalae ratu taranlahoi dei haw.
“Anak sa tawo, atubang sa habagatang bahin sa kayutaan, ug pagpakigsulti batok sa habagatan; pagpanagna batok sa kalasangan sa Negev.
47 Akalae ram dawk kaawm e ratu koe patuen na dei pouh hane teh, BAWIPA e lawk thai haw, Bawipa Jehovah ni hettelah a dei, khenhaw! nang dawk hmai ka patawi vaiteh, na thung e thing kahring pueng hoi thingke pueng hai be a kak han, ka kang e hmai roum mahoeh, a ka lahoi atunglah totouh, kai na ka taran pueng hah be a kak awh han.
Isulti ngadto sa kalasangan sa Negev, 'Mao kini ang gipahayag ni Yahweh—miingon si Yahweh nga Ginoo niini: Tan-awa, maghaling ako ug kalayo diha kaninyo. Sunogon niini ang matag lunhaw nga kahoy ug ang matag laya nga kahoy diha kaninyo. Dili mapalong ang nagdilaab nga kalayo; pagasunogon ang tanang tawo nga gikan sa habagatan paingon sa amihanan.
48 Moithangnaw ni kai BAWIPA heh hmai katâcawtsakkung doeh tie hah a hmu awh vaiteh, hmai roum mahoeh ati, telah tet pouh telah ati.
Unya makakita ang tanang tawo nga ako si Yahweh sa dihang dagkotan ko ang kalayo, ug dili kini mapalong.'”
49 Hottelah kai ni Aiyoe! Bawipa Jehovah, bangnue rumramnae doeh a dei na tet payon vaih telah ka ti.
Unya miingon ako, “Pagkaalaot! Yahweh nga Ginoo, moingon sila kanako, 'Dili ba tigsulti lamang siya ug mga sambingay?”'
