2 Setouknae 9
1 Sheba ram ka uk e siangpahrangnu ni Solomon e kamthang a thai navah, lawk paceinae ka ru poung e naw hoi tanouk hanelah Solomon koe Jerusalem vah a tho. Tami moikapap a kâbang awh teh, hmuituinaw, talung aphu kaawmpoungnaw hoi sui moikapap ka phawt e kalauknaw hoi a tho. Solomon koe a pha awh navah, a lungthung ka'awm e pueng koung a rasa teh, lawk a pacei.
Regina quoque Saba, cum audisset famam Salomonis, venit ut tentaret eum in ænigmatibus in Ierusalem, cum magnis opibus et camelis, qui portabant aromata, et auri plurimum, gemmasque pretiosas. Cumque venisset ad Salomonem, locuta est ei quæcumque erant in corde suo.
2 Lawk a pacei e naw pueng Solomon ni koung a dei pouh. Solomon ni siangpahrangnu koe a dei pouh thai hoeh e banghai awm hoeh.
Et exposuit ei Salomon omnia quæ proposuerat: nec quidquam fuit, quod non perspicuum ei fecerit.
3 Sheba siangpahrangnu ni Solomon e lungangnae, im a sak e,
Quæ postquam vidit, sapientiam scilicet Salomonis, et domum quam ædificaverat,
4 caboi dawk e rawca, a kut rahim e bawinaw ni tahungnae, ka tho ka cet e sannaw hoi a khohnanaw, manang kapatuemnaw hoi a khohnanaw, BAWIPA e im dawk hmaisawi thuengnae hoi a thuengnae a hmu navah, kângai a ru teh kâha yo a phout.
necnon et cibaria mensæ eius, et habitacula servorum, et officia ministrorum eius, et vestimenta eorum, pincernas quoque et vestes eorum, et victimas quas immolabat in domo Domini: non erat præ stupore ultra in ea spiritus.
5 Siangpahrang koevah, na lungangnae hoi na tawksak e kama ram hoi kamthang ka thai e heh a tang katang doeh.
Dixitque ad regem: Verus est sermo, quem audieram in terra mea de virtutibus et sapientia tua.
6 Hatei, ka mit hoi khei ka hmu hoehnahlan teh, ka yuem hoeh. Khenhaw! na lungangnae teh ka thai e apasuek ka thai e ni tangawn boehai phat hoeh. Ka thainae kamthang hlak hoe a bawilen.
Non credebam narrantibus donec ipsa venissem, et vidissent oculi mei, et probassem vix medietatem sapientiæ tuæ mihi fuisse narratam: vicisti famam virtutibus tuis.
7 Na taminaw a yawhawi poung awh. Na sannaw hai nang koe pou kaawm niteh, nange lungangnae lawk ka thai e naw teh, a yawhawi poung awh.
Beati viri tui, et beati servi tui, qui assistunt coram te omni tempore, et audiunt sapientiam tuam.
8 Nang dawk a lung kahawi e BAWIPA na Cathut, bawitungkhung dawk na ka tahung sak e BAWIPA na Cathut teh bawilennae awm seh. Bangkongtetpawiteh, na Cathut ni Isarelnaw teh yungyoe a caksak hanelah a pahren. Hatdawkvah, kalan lah lawkceng hanelah ahnimae siangpahrang hanelah na sak awh e doeh, telah ati.
Sit Dominus Deus tuus benedictus, qui voluit te ordinare super thronum suum, regem Domini Dei tui. Quia diligit Deus Israel, et vult servare eum in æternum, idcirco posuit te super eum regem ut facias iudicia atque iustitiam.
9 Hottelah sui talen 120, hmuitui moikapap hoi, aphu kaawm e naw hah siangpahrang a poe. Sheba siangpahrangnu ni Solomon a poe hmuitui patetlah e alouklah khoeroe awm hoeh.
Dedit autem regi centum viginti talenta auri, et aromata multa nimis, et gemmas pretiosissimas: non fuerunt aromata talia ut hæc, quæ dedit regina Saba regi Salomoni.
10 Hahoi Solomon e a sannaw hoi Huram e a sannaw, Ophir kho hoi sui kaphawtnaw ni hai Algum thing hoi talung aphu kaawm e a phu awh.
Sed et servi Hiram cum servis Salomonis attulerunt aurum de Ophir, et ligna thyina, et gemmas pretiosissimas:
11 Siangpahrang ni Algum thing hah BAWIPA im, siangpahrang im kalupnae hoi la kasaknaw hanelah ratoung hoi tamawi lah a sak. Hot patet lae thing teh Judah ram dawk ayan hoi hmawt boihoeh.
de quibus fecit rex, de lignis scilicet thyinis, gradus in domo Domini, et in domo regia, citharas quoque, et psalteria cantoribus: numquam visa sunt in Terra Iuda ligna talia.
12 Solomon siangpahrang Sheba siangpahrangnu ni a poe e hno touk laipalah, a lungkuep nahanelah a hei e puenghai koung a poe. Hathnukkhu, a sannaw hoi ama ram lah a ban awh.
Rex autem Salomon dedit reginæ Saba cuncta quæ voluit, et quæ postulavit, et multo plura quam attulerat ad eum: quæ reversa, abiit in terram suam cum servis suis.
13 Solomon koe kum touh dawk sui kâen e talen 666 touh a pha.
Erat autem pondus auri, quod afferebatur Salomoni per singulos annos, sexcenta sexaginta sex talenta auri:
14 Hetnaw teh hno kayawtnaw hoi kasaknaw ni a thokhai e touk laipalah, kâen e doeh. Arabia siangpahrangnaw pueng hoi ram kaukkungnaw ni Solomon koe sui hoi ngun ouk a thokhai awh.
excepta ea summa, quam legati diversarum gentium, et negotiatores afferre consueverant, omnesque reges Arabiæ, et satrapæ terrarum, qui comportabant aurum, et argentum Salomoni.
15 Solomon ni suibahling kalen e 200 touh a sak. Bahling kalen e buet touh dawk sui talen 600 touh abaw.
Fecit igitur rex Salomon ducentas hastas aureas de summa sexcentorum aureorum, qui in singulis hastis expendebantur:
16 Hlun e suibahling kathounge 600 touh a sak. Bahling kathounge buet touh dawk sui shekel 300 touh abaw. Hotnaw teh Lebanon ratu thung e thing hoi sak e im dawk a hruek.
trecenta quoque scuta aurea trecentorum aureorum, quibus tegebantur singula scuta: posuitque ea rex in armentario, quod erat consitum nemore.
17 Hahoi siangpahrang ni kasaino bawitungkhung kalenpounge a sak teh, suikathoung hoi a hluk.
Fecit quoque rex solium eburneum grande, et vestivit illud auro mundissimo.
18 Bawitungkhung dawk luennae lakhout taruk touh hoi sui hoi sak e khokpadoun hai a tawn teh, tungkhung hoi pou a kamtawp. Tungkhung avoivang lah, kut toungnae atengvah, sendek meikaphawk kahni touh a kangdue sak.
Sex quoque gradus, quibus ascendebatur ad solium, et scabellum aureum, et brachiola duo altrinsecus, et duos leones stantes iuxta brachiola,
19 Luennae dawk avoivang lah sendek 12 touh a kangdue. Hot patetlah, nâ e uknaeram dawk hai awm boihoeh.
sed et alios duodecim leunculos stantes super sex gradus ex utraque parte: non fuit tale solium in universis regnis.
20 Siangpahrang Solomon e manangnaw pueng teh, suituici seng doeh. Lebanon kahrawngum e thing hoi sak e im dawk e hnopai pueng hai suituici seng doeh. Solomon e se nah ngun teh banglahai noutna hoeh.
Omnia quoque vasa convivii regis erant aurea, et vasa domus saltus Libani ex auro purissimo. Argentum enim in diebus illis pro nihilo reputabatur.
21 Siangpahrang e lawng teh Huram e a sannaw hoi Tarshish kho lah ouk a cei, kum thum touh dawk vai touh a tho teh, sui, ngun, kasaino, kalainaw hoi awtawnaw ouk a thokhai awh.
Siquidem naves regis ibant in Tharsis cum servis Hiram, semel in annis tribus: et deferebant inde aurum et argentum, et ebur, et simias, et pavos.
22 Hottelah Solomon siangpahrang ni talai van e siangpahrang pueng, tawntanae hoi lungangnae koelah koung a tapuet.
Magnificatus est igitur Salomon super omnes reges terræ præ divitiis et gloria.
23 Cathut ni a lungthin thung a hruek pouh e lungangnae lawk thai hanelah talai van e siangpahrang pueng ni Solomon a pâtam awh.
Omnesque reges terrarum desiderabant videre faciem Salomonis, ut audirent sapientiam, quam dederat Deus in corde eius:
24 Ka tho e tami pueng ni suimanang, ngunmanang, khohna, tarantuknae senehmaica, hmuituinaw, marangnaw hoi lanaw kum tangkuem ouk a poe awh.
et deferebant ei munera, vasa argentea, et aurea, et vestes, et arma, et aromata, equos, et mulos, per singulos annos.
25 Solomon ni rangleng hoi marangnaw tanae hmuen 4,000 touh a tawn. Marangransanaw 12000 touh a tawn teh, ahnimanaw teh marang hrueknae hmuen hoi Jerusalem siangpahrang koevah ao sak.
Habuit quoque Salomon quadraginta millia equorum in stabulis, et curruum, equitumque duodecim millia, constituitque eos in urbibus quadrigarum, et ubi erat rex in Ierusalem.
26 Euphrates tuipui koehoi, Filistin ram hoi, Izip ram totouh siangpahrangnaw koung a uk.
Exercuit etiam potestatem super cunctos reges a flumine Euphrate usque ad terram Philisthinorum, et usque ad terminos Ægypti.
27 Siangpahrang ni Jerusalem kho dawk ngunnaw hah talung patetlah Sidar thing hah ayawn dawk e thailahei kungnaw patetlah a pap sak.
Tantamque copiam præbuit argenti in Ierusalem quasi lapidum: et cedrorum tantam multitudinem velut sycomororum, quæ gignuntur in campestribus.
28 Izip ram hoi alouke ramnaw koehoi Solomon hanelah marangnaw hah ouk a thokhai awh.
Adducebantur autem ei equi de Ægypto, cunctisque regionibus.
29 Solomon e konglam kaawm rae naw, kamtawng hoi apout totouh e pueng teh, profet Nathan ni a thut e cauk, Shiloh tami Ahijah e sutdeilawk dawk hoi Nebat capa Jeroboam e kong dawk profet Iddo kamnuenae cauknaw dawk thut lah ao nahoehmaw.
Reliqua autem operum Salomonis priorum et novissimorum scripta sunt in verbis Nathan Prophetæ, et in libris Ahiæ Silonitis, in visione quoque Addo Videntis, contra Ieroboam filium Nabat.
30 Solomon ni Jerusalem kho dawk Isarelnaw abuemlah kum 40 touh a uk.
Regnavit autem Salomon in Ierusalem super omnem Israel quadraginta annis.
31 Solomon teh mintoenaw koe a kâhat teh, a na pa Devit khopui dawk a pakawp awh. Hahoi a yueng lah a capa Rehoboam ni siangpahrang a tawk.
Dormivitque cum patribus suis, et sepelierunt eum in Civitate David: regnavitque Roboam filius eius pro eo.
