< Thuchihbu 1 >
1 Hiche hi Israel leng David chapa Solomon thuchih ho ahi.
Proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
2 Hiche hi mihemten chihna le kigah chahna, thuchih kiseiho hi ipi kiseina ham, ti ahetdoh theina diu ahi.
para aprender sabiduría e instrucción, para entender las palabras sensatas;
3 Chule ahoi-apha adihlam'a kihilna kisan them'a adih le thudih agom'a kisanlut ding,
para instruirse en la sabiduría, en la justicia, equidad y rectitud;
4 Chuteng milham ho dinga lunglim-geh'a hinna, chule khangdong hon hetna le thil detkhen themna anei diu ahi.
para enseñar discernimiento a los sencillos, y a los jóvenes conocimientos y discreción.
5 Miching jeng jong khodah'a thepna alambe ding, hetkhenna nei mihem in jong kihilchahna alambe ding ahi.
Escuche el sabio y acrecerá en saber. El hombre inteligente adquirirá maestría
6 Hiche thuchih kiseiho le thil umdan hetthemna anei ding, miching hon thu asei teng, thulem aseidoh jouseu hettheina tha anei ding ahi.
en entender las parábolas y su sentido misterioso, las sentencias de los sabios y sus enigmas.
7 Yahweh Pakai ginna hi hetna dinga abulpi ahin, mingol hon vang chihna le hilchah nan asang thei poi.
El temor de Yahvé es el principio de la sabiduría; solo los insensatos desprecian la sabiduría y la doctrina.
8 Kachapa, napan nahilna ngaijin lang, nanun nahilna jong sang teijin,
Escucha, hijo mío, la instrucción de tu padre; y no deseches las enseñanzas de tu madre.
9 Ijeh inem itileh, amanin nahilna jouse khotona lallukhuh'a nakikhuh ding, chule jana na ngong changa khivui oa naki'o ding ahi.
Serán una corona de gracia para tu cabeza, un collar para tu cuello.
10 Kachapa michonseten jol lhah ding nago jong leu, athu'u nangai lou hel ding ahi.
Hijo mío, si los malvados quieren seducirte, no les des oído;
11 Amahon na henga ahin seidiu, “Hung'in cheu hitin mihem thadin ngah-ute; suhkhel neilou ho jong chu inop chabep uva ibol diuvin nga lhih tau hite.
si te dicen: “Ven con nosotros; pongamos asechanzas a la vida ajena, tendamos por mero antojo celadas al inocente;
12 Ahing changa lhankhuh in aval lhum'a abah gam bang in, eihon jong ahing in bahgam-u hitin, thina kokhuh'a lhalutsa bang in, apum chang in val lhum gam tau hite. (Sheol )
traguémoslos vivos, como el sepulcro, enteros, como los que descienden a la fosa; (Sheol )
13 Chuteng thil thupi tahtah imu diu, mi thil lelo ichomdoh hou chu in dimset'a isit diu ahi.
y hallaremos preciosas riquezas, henchiremos de despojos nuestras casas.
14 Keiho kom'a chan hung neijin lang, sumdip kikhong in sum khol khom u-hite, tia ahinsei diu ahi.”
Echa tu suerte con nosotros; sea una sola la bolsa de todos nosotros.”
15 Hinlah kachapa, amaho toh kilhon khom hih hel'in, amaho lam lhahna akon chun kidalse jon,
Hijo mío, no sigas sus caminos; aparta tu pie de sus senderos;
16 Ajeh chu amaho thilpha lou bolnan akeng-u ajangkhai in, gangtah in thisan aso jiuve.
porque sus pies corren al mal, van presurosos a derramar sangre.
17 Hijeh chun vachan ao nading thang kikam amu teng, pannabei asoh jitai.
En vano se tiende la red ante los ojos de los pájaros;
18 Hitobang miho hin ama hole amaho thisan sodohna dinga midang achan lhih jiu ahin, amaho thina ding jenga bou mi achan jiu ahi.
mas ellos arman asechanzas a su propia sangre, traman maquinaciones contra su propia vida.
19 Koi hileh hitobang pumtho changa ama phatchomna ding ngaito bang bep ahiuvin, thil lelo neipa ahivang in thina atoh jitan ahi.
Tal es la senda de los codiciosos de ganancia, quita la vida a los propios dueños.
20 Chihna hin lamlen lah'a kho asamjin, japi lah jenga jong ogin kithong tah'in apeng jin ahi.
La sabiduría clama en las calles, en las plazas levanta su voz;
21 Chihna hi lamlen dunga jong apeng jah jeng in, khopi kelkot mai'a jong thu aphong doh jin ahi.
llama donde hay más concurso de gente, en las puertas de la ciudad expone su doctrina:
22 “Vo mihemte, itih chanpi mihem mei meija hin ding nagot u-ham, anop nop'a paohon itih chanpi michunga nanop pao diu ham? Angol hon itih chanpi hetna nathet diu hitam?
¿Hasta cuándo, oh necios, amaréis la necedad? ¿Hasta cuándo los burladores se deleitarán en burlas, y odiarán los fatuos la sabiduría?
23 Kathumop nahi ngai phau vin, ajeh chu keiman nangho dinga kalunggel ngaito kasei ding, chuteng kathuseija kon chihna nalam doh diu ahi.
Volveos para (oír) mi instrucción, y derramaré sobre vosotros mi espíritu, quiero enseñaros mis palabras.
24 Ijeh inem itileh keiman nang ho kakou un, nang hon nei donbut deh pouve. Kakhut ban in kahin sang uvin, iman jong nagel deh pouvin ahi.
Os convidé y no respondisteis, tendí mis manos, y nadie prestó atención;
25 Kahilna abonchan nadonse pouvin, kagihsal na jouse jong khatcha nadonse pouvin ahi.
rechazasteis todos mis consejos, y ningún caso hicisteis de mis amonestaciones.
26 Hijeh chun hahsatna dinmun nalhun teng uleh kanuisat diu, manthah nan nalhun den tengu jong leh kanuisat ding nahiuve.
Por eso también yo me reiré de vuestra calamidad, y me burlaré cuando os sobrevenga el espanto,
27 Huipi hattah banga manthahnan nahin lhun khum diu, chimpei banga hahsatna nahin to diu, chule gim le hesoh hoise tah in nalhun dendiu hijongleh ka khohsah louhel ding nahi tauve.
cuando os sobrevenga cual huracán el terror, cuando caiga sobre vosotros, como torbellino, la calamidad, y os acometan la angustia y la tribulación.
28 Hinlah amahon panpi ngaija eihin kou-diu, keiman kadonbut dehlou diu, gil tah'a eihol jing diu, ahin eihol doh jou deh lou diu ahi.
Entonces me llamarán, y no les responderé; madrugarán a buscarme, y no me hallarán,
29 Ajeh chu amahon hetna athet uvin, Yahweh Pakai gin ding jong alheng deh pouvin ahi.
por cuanto aborrecieron la instrucción y abandonaron el temor de Dios,
30 Amahon kahilna asang pouvin, kagih salna jouse jong pannabei aso tauvin ahi.
no amando mi consejo, y desdeñando mis exhortaciones.
31 Chule amahon anop chabep uva atoh-gau aneh diu, thilpha lou angaito jouseu thao twi banga jol lha diu ahi.
Comerán los frutos de su conducta, y se saciarán de sus propios consejos.
32 Ajeh chu amahon lamdih jot louvin, milham ho chunga thina alhung lo jitan, lungthim beiho kiletsahna chu amaho manthahna asoh jin ahi.
Porque la indocilidad lleva a los necios a la muerte, y la prosperidad de los insensatos es causa de su ruina.
33 Koi hileh kasei phatah'a ngaija chun lungmonna anei ding, gin ding neiloua lungmong sel'a cheng jing ding ahi.”
Mas el que me escucha, habitará seguro, y vivirá tranquilo sin temer el mal.