Romans 11
1 Tua a hile, Pathian in a mite vawk siat zo a hi ziam? Vawk ngawl het hi. Banghangziam cile keima zong Israel mi ka hihi, Abraham suan, Benjamin minam ka hihi.
Basi, nauliza: je, Mungu amewakataa watu wake? Hata kidogo! Mini binafsi ni Mwisraeli mzawa wa Abrahamu, wa kabila la Benyamini.
2 Pathian in a heakkholsa mite vawk peuma ngawl hi. Laithiangtho sung ah Elijah i son sa he ngawl nu ziam? Israel te langpan in Pathian tung ah bangbang in thungen ziam cile,
Mungu hakuwakataa watu wake aliowateua tangu mwanzo. Mnakumbuka yasemavyo Maandiko Matakatifu juu ya Eliya wakati alipomnung'unikia Mungu kuhusu Israeli:
3 Topa awng, amate in na kamsang te thatlum siat zo hi, taciang nangma biaktau te zong susia siat zo hi; taciang keima bek ka tang a, that tu in hong zong uh hi, ci hi.
“Bwana, wamewaua manabii wako na kubomoa madhabahu yako. Ni mimi tu peke yangu niliyebaki, nao wanataka kuniua?”
4 Ahihang Pathian in bangbang in zo kik ziam? Baal mai ah khupdin in a kun ngawl mihing tul sali keima atu in koilai khi hi, ci hi.
Je, Mungu alimjibu nini? Alimwambia: “Nimejiwekea elfu saba ambao hawakumwabudu Baali.”
5 Tasia bangma in hi hun ah zong hesuakna hang in tealsa a tanglai te om hi.
Basi, ndivyo ilivyo pia wakati huu wa sasa: ipo idadi ya waliobaki ambao Mungu aliwateua kwa sababu ya neema yake.
6 Taciang thuthiamna tungtawn in a hile, hi sepna te hang hi ngawl zaw hi: tabang a hibale thuthiamna sia thuthiamna hi ngawl hi. Ahihang hi te sia sepna hang hi ngawl hi: tabang hibale sepna sia sepna hi ngawl suak leleau hi.
Uteuzi wake unatokana na neema yake, na si kwa sababu ya matendo yao. Maana, kama uteuzi wake ungetegemea matendo ya watu, neema yake haingekuwa neema tena.
7 Tua a hile bang ih ci tu ziam? Israel mite in a zon uh sia nga ngawl lai hi; ahihang a tealsa te in nga zo uh hi, taciang a dangte sia tuni dong in a mit uh taw lai hi.
Sasa, je? Watu wa Israeli hawakukipata kile walichokuwa wanakitafuta; lakini wote walioteuliwa walikipata. Wengine walipumbazwa,
8 A ki atkhol sa bangma in, Pathian in amate i mitte khua mu ngawl tu in le a bil te uh khua za ngawl tu in, mutsua na thaa amate pia hi.
kama yasemavyo Maandiko Matakatifu: “Mungu ameifanya mioyo yao kuwa mizito, na mpaka leo hii hawawezi kuona kwa macho yao wala kusikia kwa masikio yao.”
9 Taciang David in, amate sabuai sia, ngen le thang, liik thei na le amate na pha ngawl vawt man suak tahen:
Naye Daudi anasema: “Karamu zao na ziwe mtego wa kuwanasa, waanguke na kuadhibiwa.
10 Amate i mitte sia bangma mu ngawl tu in mial tahen, taciang a tawntung in amate i cingzang uh sia kuul tawntung tahen, ci hi.
Macho yao yatiwe giza wasiweze kuona. Migongo yao ipindike kwa taabu daima!”
11 Tabang hile, ama a liikna sia pukcip vet tu ziam? Pukcip ngawl het tu hi: ahihang amate i pukna tungtawn in Gentile te tung ah ngupna theng hi, banghangziam cile amate i elna tungtawn in a thin uh uksak uh hi.
Basi, nauliza: je, Wayahudi wamejikwaa hata wakaangamia kabisa? Hata kidogo! Kutokana na kosa lao ukombozi umewajia watu wa mataifa mengine, ili Wayahudi wapate kuwaonea wivu.
12 Tu in amate i pu na sia leitung bup atu in hau na hi a, amate i kiamsukna sia Gentile te atu hauna ahile; a cialcinna sia bangza in a tamzaw hauna suak tu ziam?
Kosa la Wayahudi limesababisha baraka nyingi kwa ulimwengu, na utovu wao kwa kiroho umeleta baraka nyingi kwa watu wa mataifa mengine. Basi, ni dhahiri zaidi kwamba utimilifu wao utasababisha baraka nyingi zaidi.
13 Banghangziam cile Gentile mite awng kong son hi, keima sia Gentile mite atu in sawltak ka hi bangma in:
Basi, sasa nawaambieni ninyi watu wa mataifa mengine: Maadamu mimi nimekuwa mtume kwa watu wa mataifa mengine, ninajivunia huduma yangu,
14 Bangbangpo ahizong cilesa deina in ka mi pui te ka hanthot thei natu le pawlkhat te ka ngup thei natu ahile, ci in ka nasep ka dualthong bua hi.
nipate kuwafanya wananchi wenzangu wawaonee ninyi wivu, na hivyo nipate kuwaokoa baadhi yao.
15 Banghangziam cile Judah mite i a vawk uh sia Pathian le leitung bup kilemna ahile, amate i a san uh sia, thina pan in nuntakna hi ngawl tu ziam?
Maana ikiwa kukataliwa kwao kulisababisha ulimwengu upatanishwe na Mungu, itakuwaje wakati watakapokubaliwa na Mungu? Wafu watafufuka!
16 Banghangziam cile anpal sia thiangtho ahile, a anlom bup zong thiangtho hi: taciang a zung a thiangtho le, a bak te zong thiangtho hi.
Ikiwa kipande cha kwanza cha mkate kimewekwa wakfu, mkate wote umewekwa wakfu; mizizi ya mti ikiwa mizuri, na matawi yake huwa mazuri pia.
17 Taciang olive kung pan a bak pawlkhat te thiak in, nangma ngam olive kung sia amate sung ah hong pe hi, taciang amate taw olive zung le a thau te na nekhawm a hile;
Naam, baadhi ya matawi ya mzeituni bustanini yalikatwa, na mahali pake tawi la mzeituni mwitu likapandikizwa. Ninyi watu wa mataifa mengine ndio hilo tawi la mzeituni mwitu; na sasa mnashiriki nguvu na utomvu wa mzeituni bustanini.
18 A bak te langpan in ki suangtak heak in. Na ki suangtak le, nangma in a zung na tha bua hi, a zung in nangma hong dom hi zaw hi.
Basi, msiwadharau wale waliokatwa kama matawi! Na, hata kama kuna la kujivunia, kumbukeni kwamba si ninyi mnaoitegemeza mizizi, bali mizizi ndiyo inayowategemeza ninyi.
19 Nangma in, keima hong pe pa hang in a bak te thiaktan hi, na ci tu hi.
Lakini utasema: “Matawi yalikatwa kusudi mimi nipandikizwe mahali pake.”
20 Pha hi; amate i a up ngawl uh hu in thiaktan hi, taciang nangma sia upna taw na ding hi. Kiphasak heak in, ahizong lau in:
Sawa! Yalikatwa kwa sababu ya kukosa imani, bali wewe unasimama kwa imani yako. Lakini usijivune; ila uwe na tahadhari.
21 Banghangziam cile Pathian in a omsa a bak te hawai ngawl ahile, nangma zong hong hawai tuan ngawl tu hi, ci in kidawm in.
Kwa maana, ikiwa Mungu hakuwahurumia Wayahudi ambao ni kama matawi ya asili, je, unadhani atakuhurumia wewe?
22 Tua ahikom Pathian i phatna le lauhuai na sia en in: a puk te tung ah lauhuai mama hi; ahihang Ama i phatna sung ah na om paisuak le, na tung ah phatna hi tu hi: tabang a hibale nangma zong hong sattan tu hi.
Kumbuka, basi, jinsi Mungu alivyo mwema na mkali. Yeye ni mkali kwa wale walioanguka, na ni mwema kwako wewe ikiwa utaendelea katika wema wake; la sivyo, nawe pia utakatwa.
23 Taciang Judah mite zong um ngawl in a om tawntung bua uh le, pe kik tu hi: banghangziam cile Pathian in amate pe kik thei hi.
Nao Wayahudi, hali kadhalika; wakiacha utovu wao wa imani, watapandikizwa tena. Maana Mungu anao uwezo wa kuwapandikiza tena.
24 Banghangziam cile nangma sia ngam olive kung pan in hong tan tu a, olive kung pha tung ah hong pe ahile: hi a omsa olive bak te bangza in amate olive kung tung ah pe kik tu ziam?
Ninyi watu wa mataifa mengine, kwa asili ni kama tawi la mzeituni mwitu, lakini mmeondolewa huko, mkapandikizwa katika mzeituni bustanini mahali ambapo kwa asili si penu. Lakini, Wayahudi kwa asili ni kama mzeituni bustanini, na itakuwa jambo rahisi zaidi kwao kupandikizwa tena katika mti huohuo wao.
25 Banghangziam cile suapui te awng, noma heak na bek ah a pil bang in na ki ngaisut thak ngawl natu uh in, hi thuku he ngawl in na om tu uh ka dei bua hi; hi Israel pawlkhat te khuamu ngawl na sia Gentile te a kimtak in a tum uh dong hi tu hi.
Ndugu zangu, napenda mjue ukweli huu uliofichika msije mkajiona wenye akili sana. Ukaidi wa Wayahudi ulikuwa ni wa muda tu, mpaka watu wa mataifa mengine watakapokuwa wamemfikia Mungu.
26 Taciang Israel mi theampo ngupna nga tu hi: Zion pan in suatakna hong suak tu a, Jacob tung pan in Pathian nei ngawl a nuntak zia uh laisak tu hi:
Hapo ndipo taifa lote la Israeli litakapookolewa, kama yesemavyo Maandiko Matakatifu: “Mkombozi atakuja kutoka Sioni, atauondoa uovu wa Yakobo.
27 Banghangziam cile amate mawna te ka laksak siat ciang in, hisia in amate tung ah ka kamciam a hihi.
Hili ndilo agano nitakalofanya nao wakati nitakapoziondoa dhambi zao.”
28 Lungdamna thu taw kisai in, amate sia noma atu in ngal te a hihi: ahizong in tealna taw kisai in amate sia pu le pa te hang in hong it te na hi uh hi.
Kwa sababu wanaikataa Habari Njema, Wayahudi wamekuwa adui wa Mungu, lakini kwa faida yenu nyinyi watu wa mataifa. Lakini, kwa kuwa waliteuliwa, bado ni rafiki wa Mungu kwa sababu ya baba zao.
29 Banghangziam cile Pathian i letsong te le sapna sung ah ki sikkik na om ngawl hi.
Maana Mungu akisha wapa watu zawadi zake na kuwateua, hajuti kwamba amefanya hivyo.
30 Banghangziam cile a bosa hun sung ah note in Pathian na um bua uh hi, ahihang amate i up ngawl na hang in tu in note hesuakna na nga uh hi:
Hapo awali ninyi mlikuwa mmemwasi Mungu, lakini sasa mmepata huruma yake kutokana na kuasi kwao.
31 Tasia bangma in hi Judah mite zong tu in um ngawl uh hi, tabang in noma i hesuakna tungtawn in amate zong hesuakna a nga tu uh hi.
Hali kadhalika, kutokana na huruma mliyojaliwa ninyi, Wayahudi wanamwasi Mungu sasa ili nao pia wapokee sasa huruma ya Mungu.
32 Banghangziam cile mi theampo tung ah hesuakna a nei thei natu in, Pathian in amate theampo sia up ngawl na sung ah vaihuaisak siat hi. (eleēsē g1653)
Maana Mungu amewafunga watu wote katika uasi wao ili wapate kuwahurumia wote. (eleēsē g1653)
33 Maw Pathian i ciimna le heakna bangza thuk in bangza in zai ziam! a thukhenna te bangza in zon le vai tu haksa ziam, a lampi te bangza in mu tu haksa ziam!
Utajiri, hekima na elimu ya Mungu ni kuu mno! Huruma zake hazichunguziki, na njia zake hazieleweki! Kama yasemavyo Maandiko Matakatifu:
34 Banghangziam cile akua in Topa thinsung he ziam? a hibale akua in Ama ngaisutna pia tu ziam?
“Nani aliyepata kuyajua mawazo ya Bwana? Nani awezaye kuwa mshauri wake?
35 Ahi bale Ama i thukkik tu in a piamasa akua om ziam?
Au, nani aliyempa yeye kitu kwanza hata aweze kulipwa tena kitu hicho?”
