Matthew 5
1 Tua mihonpi te Jesus in a mu ciang in mualtung ah kato hi: a tosuk zawkciang, a nungzui te a kung ah hongpai uh hi:
Yesu pakagawoniti mapinga ga wantu, kakweniti kulugongu, kalivagiti pasi. Wafundwa wakuwi walivagiti pawamzyengeta,
2 Taciang a kam hong in, amate thuhil a,
na Yomberi kanjiti kuwafunda.
3 Thaa thu ah a zawngkhal te thuphatoai a hihi: banghangziam cile vantung ki ukna sia amate a, a hihi.
“Mbaka ya woseri yawawera wahushu wa shirohu, Toziya Ufalumi wa mpindi ndo wawu!
4 Thum le tau in a kap te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate in henepna nga tu hi.
Mbaka kwa woseri yawawera na hinginiku, Toziya Mlungu hakawazyangizyangi!
5 Mi nunneam te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate in leitung ngamh lua tu uh hi.
Mbaka kwa woseri yawawera wapoli, Toziya hawayihali isi.
6 Thutang suana an du tui du bang in a du te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate a ngilva kik tu hi.
Mbaka kwa woseri yawawera na njala na yimiluwa ya kutenda gakafira Mlungu, Mlungu hakawayukutiziyi!
7 Hesuakna neite thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate hesuakna ma sangkik tu hi.
Mbaka kwa woseri yawawera na lusungu kwa wamonga, Mlungu hakawawoneri lusungu womberi!
8 Thinsung thiangtho te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate in Pathian mu tu hi.
Mbaka kwa woseri yawamfira Mlungu kwa myoyu yawu yoseri, Womberi hawamwoni Mlungu!
9 Kilemna a vawt te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate Pathian tate kici tu hi.
Mbaka kwa woseri yawajega ponga, Mlungu hakawashemi wana wakuwi!
10 Thutang suana hang in vawtsiatna a thuak te thuphatoai a hihi: banghangziam cile vantung ngam sia amate a, a hihi.
“Mbaka kwa woseri yawatabika toziya yakutenda gakafira Mlungu, Ufalumi wa kumpindi ndo gwawu!
11 Keima hang in ngual in mawsiatna taw hong vawtsia a, leilot thu a tatuam a son ciang in, thuphatoai na hi uh hi.
“Mbaka mwenga wantu pawawigilanga na kuwazulumu na kuwatendera madoda ga ntambu zoseri toziya mwenga munjimila neni.
12 Lungdam vun a, angtang vun, banghangziam cile vantung ah na thaman uh lian mama hi: banghangziam cile note mai ah kamsang te zong tabang ma in vawtsia ngei uh hi.
Mwenga mnemeli na kusekelera toziya mafupu genu ndo makulu kumpindi kwa Mlungu. Hangu ndo ntambu yawalikaliti wambuyi wa makashu wa Mlungu pamberi pa mwenga.
13 Note sia leitung i ci na hi uh hi: ahihang ci sia a al na a om nawn bale, bangbang in al kik thei tu ziam? doipua ah vawk in peangtaw sikcil tu simngawl bangma phatuam ngawl hi.
“Mwenga mulifana gambira munu gwa pasipanu. Kumbiti munu pagwasa unoga wakuwi, kwahera njira yingi yakugutenda gunogi kayi. Hapeni gufayi, su hawagwasi kunja na wantu hawagutimbangi.
14 Note sia leitung i khuavak na hi uh hi. Mualdawn ah a kisa khuapi sia kilia thei ngeingawl hi.
“Mwenga ndo langala ya pasipanu! Lushi lwa walunyawiti mulugongu hapeni lulififi.
15 Kuama in khuaimei a det ciang khum taw khup ngei ngawl hi, meidetna munsang na ah suan in de hi; taciang tua meivang in innsung theampo tangsak hi.
“Kwahera wantu yawawasha shikoloboyi na kushigubikira na shiwiga, badala yakuwi hakashituli pampindi pa shintambi, su kulangala kwakuwi kulangali kwa kila muntu mnumba.
16 Na khuavak uh midang te muna ah tang tahen, tabang in amate in a pha na vawt te mu tu a, van ah a om na Pa pokna pia tu uh hi.
Ntambu ira ayi, langala ya mwenga ilangali mpaka kulongolu kwa wantu, su wagaloli matendu genu gaherepa, wamkwisi Tati gwenu yakawera kumpindi.
17 Keima sia thukham le kamsang te thu siatsua tu in hongpai hi, ci in ngaisun heak vun: siatsua tu in hongpai ngawl khi hi, a kicingsak tu in hongpai zaw khi hi.
“Namulihola handa niza kuwusiya Lilagaliru lya Musa na mafundu ga wambuyi wa Mlungu. Niza ndiri kugawusiya Malagaliru, kumbiti kutenda mafundu gawu gatendeki.
18 Amantak kong son hi, van le lei a bo zong thukham sung pan a nobel bawkno khat zong khuangkhim ngawl in bo thong ngawl tu hi.
Nukugambirani nakaka, kumpindi na pasipanu pazipelera, kumbiti hapeni ata shisoweru shididini ama seemu ndidini yavilembitwi Mumalagaliru yiwusiwi, su mpaka mafundu goseri gatendeki.
19 Tua ahikom, a kuamapo in, thupiak te sung pan a nobel khat pealkhial in, ngualdang thu a hil le, vantung kumpingam sung ah a nobel hi kici tu hi: ahizong in a kuamapo in thupiakte seam a, ngualdang zong a hil le, vantung kumpingam sung ah lian hi, kici tu hi.
Su yoseri yakamegi ata lilagaliru limu lididini na kuwafunda wamonga watendi viraa, ayu hakaweri mdidini muufalumi wa kumpindi kwa Mlungu. Kumbiti ulii yakabatira malagaliru na kuwafunda wamonga kutenda viraa, muntu ayu hakaweri mkulu muufalumi wa kumpindi kwa Mlungu.
20 Banghangziam cile, thukhamhil te le Pharisee te na dem zo bua u le, vantung kumpingam sung ah tum thei ngawl tu nu hi, ci in kong son hi.
Toziya nukugambirani, handa kumfiriziya Mlungu kwamwenga pakakanka ndiri ulii wa Mafalisayu na wafunda wa Malagaliru, hapeni mwingiri nakamu muufalumi wa kumpindi kwa Mlungu.
21 Nidanglai in, tualthat heak in; tualthat te thukhenna thuak tu kilawm hi, ci thu na zazo uh hi.
“Mpikaniriti ntambu ya wantu wagona wawagambiriti, ‘Nagulaga! Na yoseri yakalaga hawamtozi.’
22 Ahihang keima in hibang in kong ci hi, a kuamapo matlap nei ngawl in a suapui te tung ah a thin-uk peuma, thukhenna thuak tu hi: taciang a kuamapo in, a suapui a zawngsak sia zong thukhen upa te kung puak tu kilawm hi: a kuamapo in, a suapuipa mi ngoai a ci peuma, hell sung a theng tu kilawm hi. (Geenna g1067)
Kumbiti vinu neni nukugambirani, yoseri yakawera na maya kwa mlongu gwakuwi hawamtozi, yakamzarawu mlongu gwakuwi hawamjegi mumahakama. Na yakamshema mlongu gwakuwi, ‘Mzigizigi’ hakaweri muhatari ya kwingira mumotu gwa Jehanamu. (Geenna g1067)
23 Tua ahikom biaktau tung ah piak tu na ken ciang in, na suapui khatpo i hong mawsiatna khatpo na phawk le,
Su pagulaviya mafupu gaku pashitalawanda sha kutambikira na gulihola gwana ungondu na mlongu gwaku,
24 Na piaktu sia biaktau mai ah nusia phot in a, na suapuipa kung ah pai masa in; kilemna na vawt zawkciang, biakpiakna pia kik pheang in.
guleki mafupu gaku pashitalawanda sha kutambikira, guwuyi huti gwakatendi ponga na mlongu gwaku, su gwizi na gulaviyi mafupu gaku kwa Mlungu.
25 Khat po in thu hong vawt a hile, zumkong na thetma in, lamkallak ah manlang in ama taw thukimna vawt pak in; tabang a hibale, thukhen te kung hong ap tu a, thukhen te in palik te hong ap in, palik te in thonginn ah hong khia tu hi.
“Gupatani na mstaki gwaku kanongola pamuwera mwankali munjira kugenda kumahakama. Pagutenda ndiri hangu, mstaki gwaku hakakujegi kwa mtoza, nayomberi hakakujegi kwa wanjagila wakutatili mushibetubetu.
26 A mantak kong ci ciang, liausum na piak siat mateng thonginn sung pan na suakta thei batu hi.
Nakaka nukugambira, hapeni gulawi mulii mpaka gulipi ligwala lya kumalalira.
27 Nidang in palngul mawna vawtheak in, ci sia na zaksa uh a hihi:
“Mpikanira handa wantu wawagambiriti, ‘Nagutenda uhumba!’
28 Ahizong tu in, khatpo in numei khat khialpui nopna thin taw a en a hile, a thinsung pan tua nu taw khial zo hi.
Su vinu neni nukugambirani, yoseri yakamlola mdala kwa kufira kutenda nayu undiyandiya, muntu ayu katenda kala uhumba mumoyu mwakuwi.
29 Na ziatsang mit in hong khialsak a hile, khelkeak in vawk in: na pumpi vekpi taw hell sung ah na ki khiak tu sang in pumpi khen khat na sup tu phazaw hi. (Geenna g1067)
Su, lisu lyaku lya kumliwu palitenda gutendi vidoda, gulikolopoli na kuliyasa kutali! Mbaka nentu kwasa shiwungu shimu sha nshimba yaku, kuliku nshimba yaku yoseri wayasi mumotu gwa Jehanamu. (Geenna g1067)
30 Na ziatsang khut in hong khialsak le, tan in vawk in: na pumpi vekpi taw hell sung ah na ki khiak tu sang in pumpi khen khat na sup tu phazaw hi. (Geenna g1067)
Handa liwoku lyaku lya kumliwu litenda gutendi vidoda, gulidumuli na kulyasa kutali! Mbaka nentu gwenga kwasa shiwungu shimu munshimba yaku, kuliku nshimba yaku yoseri kwingira mumotu gwa Jehanamu. (Geenna g1067)
31 Khat po in a zi a khul nuam a hile, khulna lai pia tahen, kici hi:
“Itakulitwi kala viraa, ‘Yakamleka mdala gwakuwi ifiruwa kampanani malembu ga kumleka.’
32 Ahihang keima in, khatpo in paktatna thu simngawl a zi a khul le, a zi sia palngul mawna vawt suaksak hi, taciang tua a ki khul numei a tenpui kik pa zong, palngul mawna vawt ma hi veve hi.
Kumbiti neni nukugambirani, yakamupanana mdala gwakuwi malembu ga kumleka, tembera ndiri kwa shitwatira, kamtenda kaweri mndiyandiya, na muntu pakamyuga mdala yawampananiti malembu ga kumleka, katenda uhumba.”
33 Nidang in, kamciam pia heak in, ahihang Topa kung ah na kiciamna te tangtun in, ci thu na zazo uh hi:
“Kayi mpikanira handa wantu wagona wawagambiriti, ‘Naguleka kulirapa kwaku, kumbiti gutendi ntambu yagulirapa kwa Mtuwa.’
34 Ahihang kei ka hile hibang kong ci hi, kiciamna vawt lilim heak in; van sam in kiciam heak in; banghangziam cile Pathian kumpi tokhum a hihi:
Kumbiti neni nukugambirani, nagulirapira kwa ntambu yoseri ilii. Nagulirapira kwa kumpindi, toziya ndo shibanta sha ufalumi sha Mlungu,
35 Lei sam in kiciam heak in; banghangziam cile Pathian i peang ngak na mun hi: Jerusalem sam zong kiciam heak in; banghangziam cile a lian kumpipa omna mun khuapi a hihi.
ama mupasipanu, mana ndo shiti shakuwi sha kutulila magulu, ama kwa Yerusalemu toziya ndo lushi lwa Mfalumi mkulu.
36 Na lu sam in zong kiciam heak in, banghangziam cile na samzamno khat vomsak le kangsak thei ngawl ni hi.
Nagulirapira ata kwa mtuwi gwaku, toziya hapeni guwezi kutenda ata vilii yimu iweri neru ama ntiti.
37 Ahihang, ngualdang taw na ki paupui ciang in, A “hi” te ‘hi'; a “hi ngawl” te “hi ngawl” ma ci vun: banghangziam cile hi teng zawkciang sia pha nawn ngawl hi.
Pagutakula ‘Yina’ su iweri ‘Yina’, pagutakula ‘Ndala’ su iweri ‘Ndala’. Shoseri shilii shagutakula kunja na ashi shilawa kwa ulii Shetani.
38 Mittang khat luang in mit tang khat, hatang khat luang in ha tang khat, ci thu na zaksa uh a hihi:
“Mpikaniriti ntambu yawatakulaga, ‘Lisu kwa lisu na linu kwa linu.’
39 Ahihang kei hibang in kong ci hi, siatna te na khak heak vun: khatpo in na ziatsang biang hong beang le, na veisang biang zong daw vet lai in.
Kumbiti neni nukugambirani, namumwuzilira muntu mdoda. Muntu pakakukoma lisaya lya kumliwu gumleki kakukomi viraa na lya kumshigi.
40 Khatpo in na puansil dei in thu hong vawt le, na tungsil zong pia vet in.
Muntu pakakujegera kumahakama kafira kalitoli lishati lyaku, gumlekeri viraa na likoti lyaku.
41 Nang hong zawthawkvawt khatpo in tai khat hongpaisak le, tai ni dong paipui vet in.
Na muntu pakakulazimisha kupapa shisanka shakuwi kilumita yimu, gushipapi kilumita mbili.
42 Van hong ngen te pia in, ciang hong pu nuam te zong nial heak in.
Muntu yakakuluwa gumpanani, nagumpanana shisogu muntu yakafira kukuwanda shintu.
43 Na innpam it in, na ngal te ensan in, ci thu na zaksa uh a hihi.
“Mpikanira ntambu yawatakuliti, ‘Guwafiri waganja waku na guwakalaliri wang'ondu waku.’
44 Ahihang kei kong cina pan, na ngal te uh it vun a, no hong hamsiat te thupha pia vun, no hong ensan te atu thungetsak vun;
Kumbiti neni nukugambirani, muwafiri wang'ondu wenu na muwaluwili kwa Mlungu walii yawakuzulumani,
45 Tabang in vantung a om na Pa uh i tate na hi tu uh hi: banghangziam cile Ama in misia le mipha te tung ah ni suaksak a, thuman le thuman ngawl te tung ah ngua zusak hi.
su hamuweri wana wa Tati gwenu kakumpindi. Yomberi kawawalira mshenji wantu wadoda na wantu waheri na kawatowera viraa wantu woseri yawamfiriziya Mlungu na wantu yawamfiriziya ndiri Mlungu.
46 Banghangziam cile no hong it te bek na it uh le, bang thaman a om ziam? siadong te nangawn zong in tabangma seam hi ngawl ziam?
Hashi, Mlungu hakakupanani mafupu ga ntambu gaa pamuwafira hera walii yawawafira mwenga? Ata watola kodi watenda viraa!
47 Na suapui te bek na paupui uh le, ngualdang taw bang ki lamdang nu ziam? siadong te zong tabangma vawt hi ngawl ziam?
Handa pamuwalamusiya hera walongu wenu, hashi, mtenda shitwatira sha hera hangu ndiri? Ata wantu yawamumana ndiri Mlungu watenda viraa!
48 Vantung a na Pa uh cialcing ahi bangma in, no zong na cialcing uh kul hi, ci hi.
Muweri waheri ntambu yakawera muheri Tati gwenu kakumpindi!
