Caeltueih 7
1 Te dongah khosoihham loh, “Te tlam te om tang nim?” a ti nah.
大祭司就說：「這些事果然有嗎？」
2 Te vaengah Setephen loh, “Ka manuca rhoek neh a pa rhoek, ka hlang rhoek loh hnatun uh lah. Kharrhan kah a om hlan ah Mesopotamia ah a om vaengah ni thangpomnah Pathen loh a pa Abraham taengah a phoe pah coeng.
司提反說：「諸位父兄請聽！當日我們的祖宗亞伯拉罕在美索不達米亞還未住哈蘭的時候，榮耀的上帝向他顯現，
3 Te vaengah anih te, “Na khohmuen neh na cako taeng lamloh cet lamtah na paan ham khohmuen te tah nang kan tueng eh?,” a ti nah.
對他說：『你要離開本地和親族，往我所要指示你的地方去。』
4 Te dongah Khalden khohmuen lamloh nong tih Kharrhan ah kho a sak. Te lamloh a napa a duek phoeiah he khohmuen la amah puen uh tih te ah nangmih loh kho na sak uh coeng.
他就離開迦勒底人之地，住在哈蘭。他父親死了以後，上帝使他從那裏搬到你們現在所住之地。
5 Te ah te rho a paek pawt dongah khotloeng pataeng khueh pawh. Te vaengah anih te camoe om hlan dae anih neh anih hnukah a tiingan taengah khohmuen te khoyo la paek ham ol a caeng.
在這地方，上帝並沒有給他產業，連立足之地也沒有給他；但應許要將這地賜給他和他的後裔為業；那時他還沒有兒子。
6 Te dongah a tiingan loh hlanglang kho ah yinlai la a om ham khaw, amih te sal a bi sak uh vetih kum yali a phaep uh ham khaw Pathen loh a thui coeng.
上帝說：『他的後裔必寄居外邦，那裏的人要叫他們作奴僕，苦待他們四百年。』
7 Tedae Pathen loh, “Amih sal aka bi sak namtom te lai ka tloek ni. Te phoeiah cet uh vetih he hmuen ah kai m'bawk uh ni,” a ti.
上帝又說：『使他們作奴僕的那國，我要懲罰。以後他們要出來，在這地方事奉我。』
8 Te phoeiah anih te yahvinrhetnah ham paipi a paek. Te dongah ni Isaak a cun vaengah khaw a hnin rhet dongah a rhet pah. Te phoeiah Isaak loh Jakob, Jakob loh patuel hlainit te a rhet pah.
上帝又賜他割禮的約。於是亞伯拉罕生了以撒，第八日給他行了割禮。以撒生雅各；雅各生十二位先祖。
9 Patuel rhoek tah Joseph taengah thatlai uh tih Egypt la a thuung uh. Tedae anih te Pathen loh a om puei.
「先祖嫉妒約瑟，把他賣到埃及去；上帝卻與他同在，
10 Te dongah ni a phacip phabaem soeprhaep khui lamloh anih a hlawt tih Egypt manghai Pharaoh hmaiah anih te lungvatnah neh cueihnah a paek. Te phoeiah Egypt neh a imkhui pum aka kholcui ham a tuek.
救他脫離一切苦難，又使他在埃及王法老面前得恩典，有智慧。法老就派他作埃及國的宰相兼管全家。
11 Tedae khokha neh phacip phabaem loh Egypt neh Kanaan pum te a pai thil khungdaeng vaengah, a pa rhoek tah cakthae khaw dang uh pawh.
後來埃及和迦南全地遭遇饑荒，大受艱難，我們的祖宗就絕了糧。
12 Egypt ah cang a om te Jakob loh a yaak vaengah lamhma la a pa rhoek te a tueih.
雅各聽見在埃及有糧，就打發我們的祖宗初次往那裏去。
13 Tedae a pabae daengah Joseph loh a manuca rhoek taengah a phoe pah tih, Joseph kah namtu khaw Pharaoh taengah mingpha la coeng.
第二次約瑟與弟兄們相認，他的親族也被法老知道了。
14 Te phoeiah Joseph loh a napa Jakob neh a cako hinglu sawmrhih panga te a tah tih boeih a khue.
約瑟就打發弟兄請父親雅各和全家七十五個人都來。
15 Jakob tah Egypt la suntla dae amah khaw a pa rhoek khaw duek.
於是雅各下了埃及，後來他和我們的祖宗都死在那裏；
16 Te dongah Shekhem la a khuen uh tih, Shekhem kah Harmor koca rhoek taengah tangka phu neh Abraham loh a lai phuel ah a up uh.
又被帶到示劍，葬於亞伯拉罕在示劍用銀子從哈抹子孫買來的墳墓裏。
17 Pathen loh Abraham taengkah a phong tangtae olkhueh tue loh a yoei coeng bangla, pilnam loh Egypt ah rhoeng uh tih ping uh.
「及至上帝應許亞伯拉罕的日期將到，以色列民在埃及興盛眾多，
18 Te vaengah Joseph aka ming mueh manghai pakhat te Egypt ah phoe.
直到有不曉得約瑟的新王興起。
19 Anih loh mamih namtu he a hoilae tih a pa rhoek a phaep. Cahni rhoek te hing boel saeh tila a saii tih a voeih sak.
他用詭計待我們的宗族，苦害我們的祖宗，叫他們丟棄嬰孩，使嬰孩不能存活。
20 Te vaeng tue ah Moses thaang tih Pathen taengah khaw sakthen la om. Anih te a napa im ah hla thum a cun.
那時，摩西生下來，俊美非凡，在他父親家裏撫養了三個月。
21 Anih te a phap vaengah Pharaoh canu loh a rhuh tih a ca la a cun.
他被丟棄的時候，法老的女兒拾了去，養為自己的兒子。
22 Te dongah Moses tah Egypt kah cueihnah cungkuem neh a toel tih a olka neh bitat dongah a yoeikoek la om.
摩西學了埃及人一切的學問，說話行事都有才能。
23 Tedae kum sawmli a cup vaengah, a manuca, Israel ca rhoek te hip hamla a thinko ah a cuen pah.
「他將到四十歲，心中起意去看望他的弟兄以色列人；
24 Te vaengah hlang pakhat a hnueih te a hmuh tih a rhun. Te dongah a vueinan te kutthungnah a saii pah tih Egypt te a boh.
到了那裏，見他們一個人受冤屈，就護庇他，為那受欺壓的人報仇，打死了那埃及人。
25 Pathen loh amih ham khangnah te anih kut dongah a paek te a manuca rhoek loh a hmuhming tila a poek dae a hmuhkming uh pawh.
他以為弟兄必明白上帝是藉他的手搭救他們；他們卻不明白。
26 Tedae a vuen khohnin ah amamih a hnueih uh thae te a hmuh. Te dongah, “Ka hlang rhoek, manuca la na om uh ta, balae khat neh khat thae na saii uh,” a ti nah tih rhoepnah ham amih te a sim.
第二天，遇見兩個以色列人爭鬥，就勸他們和睦，說：『你們二位是弟兄，為甚麼彼此欺負呢？』
27 Tedae imben a hnueih loh a tueihno tih, “Kaimih soah boei neh laitloek la nang u long n'tuek.
那欺負鄰舍的把他推開，說：『誰立你作我們的首領和審判官呢？
28 Hlaem kah Egypt na ngawn vaengkah a longim bangla kai he ngawn ham na ngaih pawt nim?” a ti nah.
難道你要殺我，像昨天殺那埃及人嗎？』
29 Tekah ol dongah Moses khaw rhaelrham tih Midian kho ah yinlai la poeh. Te ah te capa panit a sak.
摩西聽見這話就逃走了，寄居於米甸；在那裏生了兩個兒子。
30 Kum sawmli a cup vaengah puencawn te Sinai tlang kah khosoek ah anih ham tangpuem hmai hmaitak khuiah a phoe pah.
「過了四十年，在西奈山的曠野，有一位天使從荊棘火焰中向摩西顯現。
31 A mangthui te a hmuh vaengah Moses loh a ngaihmang. Te dongah hmat hamla a paan hatah,
摩西見了那異象，便覺希奇，正進前觀看的時候，有主的聲音說：
32 Kai tah na pa rhoek kah Pathen, Abraham, Isaak, Jakob kah Pathen ni,” tila Boeipa ol thoeng. Te dongah Moses tah a thuen neh om tih a hmat ham ngaingaih pawh.
『我是你列祖的上帝，就是亞伯拉罕的上帝，以撒的上帝，雅各的上帝。』摩西戰戰兢兢，不敢觀看。
33 Tedae anih te Boeipa loh, “Na kho dongkah khokhom te duul laeh. Na pai nah hmuen he diklai cim ni.
主對他說：『把你腳上的鞋脫下來，因為你所站之地是聖地。
34 Egypt ah ka pilnam kah thakkhoeihnah te ka sawt ka sawt tih a hueinah te ka yaak coeng. Amih hlawt ham ka rhum coeng dongah halo laeh Egypt la nang kan tueih pawn eh,” a ti nah.
我的百姓在埃及所受的困苦，我實在看見了，他們悲歎的聲音，我也聽見了。我下來要救他們。你來！我要差你往埃及去。』
35 Moses te, 'Boei neh laitloek la nang u long n'tuek,’ a ti uh tih hnawt uh cakhaw, tangpuem khuiah anih taengla aka phoe puencawn kut dongah anih te boei neh tlankung la Pathen loh a tueih.
這摩西就是百姓棄絕說『誰立你作我們的首領和審判官』的；上帝卻藉那在荊棘中顯現之使者的手差派他作首領、作救贖的。
36 Anih loh amih te a mawt vaengah khobae rhambae neh miknoek te Egypt kho neh Tuipuei Sen ah khaw, khosoek kah kum sawmli khuiah khaw a saii.
這人領百姓出來，在埃及，在紅海，在曠野，四十年間行了奇事神蹟。
37 Israel ca rhoek taengah, “Na ming manuca khui lamloh kai bang tonghma pakhat te Pathen loh nangmih ham a phoe sak ni, “aka ti khaw Moses amah ni.
那曾對以色列人說『上帝要從你們弟兄中間給你們興起一位先知像我』的，就是這位摩西。
38 khosoek kah hlangboel taengah, Sinai tlang ah anih aka voek puencawn neh a pa rhoek taengah aka om khaw amah ni. Mamih taengah paek ham aka hing olrhuh khaw anih long ni a doe.
這人曾在曠野會中和西奈山上，與那對他說話的天使同在，又與我們的祖宗同在，並且領受活潑的聖言傳給我們。
39 A pa rhoek loh anih taengah olngai la om ham ngaih uh pawt tih a tueihno uh. Te dongah a thinko khuiah Egypt la mael uh.
我們的祖宗不肯聽從，反棄絕他，心裏歸向埃及，
40 Aaron te khaw, “Mamih ham pathen saii lamtah anih te mamih hmaiah lamhma saeh. Moses loh Egypt kho lamkah mamih m'mawt sut amah te metla a om khaw m'ming uh moenih,” a ti uh.
對亞倫說：『你且為我們造些神像，在我們前面引路；因為領我們出埃及地的那個摩西，我們不知道他遭了甚麼事。』
41 Amah tekah khohnin vaengah vaito muei a hlawn uh tih mueirhol taengah hmueih a nawn uh. Tedae amamih kah kutsai nen ni a hmae uh.
那時，他們造了一個牛犢，又拿祭物獻給那像，歡喜自己手中的工作。
42 Te dongah Pathen loh a mael tak tih vaan caempuei bawk sak ham amih te a voeih. Tonghma rhoek kah cabu dongah a daek bangla, Israel imkhui loh khosoek kah kum sawmli te kai taengah saha neh hmueih nang khuen moenih.
上帝就轉臉不顧，任憑他們事奉天上的日月星辰，正如先知書上所寫的說： 以色列家啊， 你們四十年間在曠野， 豈是將犧牲和祭物獻給我嗎？
43 Molokh kah dap neh na pathen Rhemphan aisi ni na puen uh. Amih te bawk ham a muei na saii uh. Te dongah nangmih te Babylon rhalvangan la kan thak ni.
你們抬着摩洛的帳幕和理番神的星， 就是你們所造為要敬拜的像。 因此，我要把你們遷到巴比倫外去。
44 Laipai kah dap tah khosoek kah a pa rhoek taengah khaw om coeng. A uen bangla a mueimae a hmuh tarhing ah saii ham ni Moses taengah a thui.
「我們的祖宗在曠野，有法櫃的帳幕，是上帝吩咐摩西叫他照所看見的樣式做的。
45 Te te a khuen uh tih David tue duela a pa rhoek kah mikhmuh ah Pathen loh a khawkkhek namtom rhoek kah khoyo khuila a pa rhoek neh Joshua loh a pak.
這帳幕，我們的祖宗相繼承受。當上帝在他們面前趕出外邦人去的時候，他們同約書亞把帳幕搬進承受為業之地，直存到大衛的日子。
46 David tah Pathen hmaiah lungvatnah a dang dongah Jakob imkhui te rhaehim hmuh sak ham a bih.
大衛在上帝面前蒙恩，祈求為雅各的上帝預備居所；
47 Te dongah ni a im khaw Solomon loh a sak.
卻是所羅門為上帝造成殿宇。
48 Tedae tonghma loh a thui bangla Khohni tah kutsai dongah kho a sak moenih.
其實，至高者並不住人手所造的，就如先知所言：
49 Vaan ke ka ngolkhoel ni, diklai khaw ka kho ham khotloeng ni. Mebang im nim kai ham na sak uh, Boeipa loh, “melae ka duemnah hmuen,” a ti.
主說：天是我的座位， 地是我的腳凳； 你們要為我造何等的殿宇？ 哪裏是我安息的地方呢？
50 A cungkuem he ka kut loh a saii moenih a?
這一切不都是我手所造的嗎？
51 Na thinko neh na hna te a maltalh neh a dul la om. Nangmih loh Mueihla Cim te na tloelh ninoe tih nangmih khaw na pa rhoek bangla na omuh.
「你們這硬着頸項、心與耳未受割禮的人，常時抗拒聖靈！你們的祖宗怎樣，你們也怎樣。
52 Tonghma rhoek te na pa rhoek loh a hnaemtaek uh moenih a? Hlang dueng aka lo kawng aka thui rhoek te khaw a ngawn uh. Tahae ah nangmih khaw hlangyoi neh hlang aka ngawn la na om uh.
哪一個先知不是你們祖宗逼迫呢？他們也把預先傳說那義者要來的人殺了；如今你們又把那義者賣了，殺了。
53 Anih loh puencawn kah hoihaengnah neh olkhueng a dang dae na tuem uh pawh,” a ti nah.
你們受了天使所傳的律法，竟不遵守。」
54 Te te a yaak uh vaengah a thinko ah paeng uh tih a no a rhueng uh.
眾人聽見這話就極其惱怒，向司提反咬牙切齒。
55 Tedae Mueihla Cim neh a bae la a om dongah vaan la a hmaitang vaenghah Pathen kah thangpomnah neh Pathen bantang ah aka pai Jesuh te a hmuh.
但司提反被聖靈充滿，定睛望天，看見上帝的榮耀，又看見耶穌站在上帝的右邊，
56 Te dongah, “Vaan ke ong uh tih hlang capa loh Pathen bantang ah a pai te ka hmuh ke,” a ti.
就說：「我看見天開了，人子站在上帝的右邊。」
57 Te vaengah ol ue la pang uh tih a hna te a buem uh. Te phoeiah anih soah huek cu uh.
眾人大聲喊叫，摀着耳朵，齊心擁上前去，
58 Te phoeiah khopuei kah a voel la a sol uh tih a dae uh. Laipai rhoek long khaw a himbai te Saul la a khue cadong kah kho ah a pit uh.
把他推到城外，用石頭打他。作見證的人把衣裳放在一個少年人名叫掃羅的腳前。
59 A dae uh vaengah Stephen loh Pathen a khue tih, “Boeipa Jesuh, ka mueihla he doe lah,” a ti.
他們正用石頭打的時候，司提反呼籲主說：「求主耶穌接收我的靈魂！」
60 Te phoeiah khuklu cungkueng tih ol ue la pang. Boeipa, tholhnah he amih taengah pai sak boeh,” a ti tih mawt ip.
又跪下大聲喊着說：「主啊，不要將這罪歸於他們！」說了這話，就睡了。掃羅也喜悅他被害。
