Olcueih 20

1 Misurtui tah hmuiyoi la om tih yu long khaw hue a sak. Te dongah anih loh a palang sak hlang boeih tah cueih voel pawh.

شراب انسان را به کارهای احمقانه وا می‌دارد و مشروب باعث عربده‌کشی می‌شود؛ چه نادانند کسانی که خود را اسیر مشروب می‌کنند.

2 Manghai kah a mueirhih tah sathueng kah a kawk bangla om tih, anih aka paan ngawn tah a hinglu ni a phai coeng.

غضب پادشاه همچون غرش شیر است. هر که خشم او را برانگیزاند جان خود را به خطر می‌اندازد.

3 Tuituknah lamloh aka hoep uh hlang ham thangpomnah la om tih, aka ang boeih long tah tohhaemnah a puek sak.

اجتناب از نزاع برای شخص، عزت می‌آورد. فقط اشخاص نادان نزاع به پا می‌کنند.

4 Kolhnaw loh sikca ah pataeng caai voel pawh. Te dongah cangah ah a dawt tah a dawt dae dang voel pawh.

آدم تنبل به موقع زمینش را شخم نمی‌زند، پس در هنگام برداشت محصول هر چه می‌گردد چیزی نمی‌یابد.

5 Hlang lungbuei kah cilsuep tah tui aka dung bangla om tih, hlang lungcuei loh a dueh.

پند نیکو در اعماق دل مشورت دهنده مانند آب در ته چاه است و شخص فهمیده آن را بیرون می‌کشد.

6 Hlang pilnu amah kah sitlohnah te boeih a doek dae, oltak hlang te u long a hmuh?

بسیارند کسانی که ادعا می‌کنند خوب و باوفا هستند، ولی کیست که بتواند شخص واقعاً باوفایی پیدا کند؟

7 A thincaknah neh aka cet hlang dueng tah amah hnukah a ca rhoek khaw a yoethen.

فرزندان شخص امین و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

8 Manghai tah laitloeknah ngolkhoel dongah ngol tih, boethae boeih te a mik neh a thaek.

پادشاهی که بر مسند قضاوت می‌نشیند به دقت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

9 “Ka lungbuei ka cael sak tih ka tholh lamloh ka caihcil,” tila ulong a ti thai.

کیست که بتواند بگوید: «دل خود را پاک نگه داشته‌ام و از گناه مبرا هستم.»

10 Lungto neh lungto khaw, cangnoek neh cangnoek khaw BOEIPA ham a boktlap la tueilaehkoi ni.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از وزنه‌ها و پیمانه‌های نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

11 A khoboe dongah camoe pataeng khaw loha coeng. A bisai loh cil tih a thuem atah.

حتی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه انجام می‌دهد پاک و درست است یا نه.

12 Hna loh yaak tih mik loh a hmuh he khaw a boktlap la BOEIPA long ni a saii.

گوش شنوا و چشم بینا، هر دو بخشش خداوند هستند.

13 Ih he lungnah boeh na khodaeng na pang ve. Na mik a tueng daengah ni buh na cung eh.

اگر خواب را دوست داشته باشی فقیر می‌شوی؛ پس بیدار بمان تا سیر شوی.

14 Hno aka lai loh a thae, a thae la a thui tih amah a khawk vaengah tah lat thangthen bal.

خریدار به جنس نگاه می‌کند و می‌گوید: «بد است!» اما بعد از خرید، از آن تعریف می‌کند.

15 Sui neh lungvang he khawk mai dae, mingnah hmuilai he tah umponah hnopai bangla kuel.

سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و نادرتر از جواهر است.

16 Kholong ham rhi a khang pah vaengkah a himbai neh kholong nu, kholong nu ham a laikoi pah te khaw lo laeh.

از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود گرو بگیر.

17 Laithae buh he hlang hamla tui dae, a hnukah a ka dongah lungcang muep baetawt.

نانی که از راه کلاهبرداری به دست می‌آید لذیذ است، اما سرانجام کام را تلخ می‌کند.

18 Kopoek he cilsuep neh cikngae sak lamtah, caemtloek khaw a niing khueh lah.

نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

19 Baecenol he caemtuh loh a hliphen tih a caeh puei. Te dongah a ka neh aka hloih te rhikhang pah boeh.

آدم سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

20 A manu neh a napa aka hnaep tah a hmaithoi a thih pah vetih, yinthuem kah yinthuem ah hmaisuep la om ni.

چراغ زندگی کسی که پدر و مادر خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

21 Rho he khaw a lamhma lah banlak a kawt dae, a hmailong ah a yoethen mahpawh.

مالی که آسان به دست آمده باشد برکتی نخواهد داشت.

22 A thae te, “Ka thuung van ni,” ti nah boeh. BOEIPA mah lamtawn lamtah namah te ng'khang bitni.

بدی را با بدی تلافی نکن، بلکه منتظر باش تا خداوند عمل کند.

23 Coilung neh coilung khaw BOEIPA kah a tueilaehkoi ni. Te dongah hlangthai palat kah cooi tah a then moenih.

خداوند از اشخاصی که در داد و ستد از ترازو و سنگهای نادرست استفاده می‌کنند متنفر است.

24 Hlang kah a khokan he BOEIPA taeng lamkah ni. Te dongah hlang loh a longpuei te metlam a yakming eh?

خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد زندگی او به کجا ختم می‌شود؟

25 Hmuencim te a cukhat thil tih olcaeng hnukah a hnukdawn te hlang ham hlaeh la om.

هرگز نسنجیده قولی به خداوند نده، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

26 Manghai aka cueih loh halang rhoek te a thaek tih, amih te lengkho neh a paluet thil.

پادشاه دانا شریران را تشخیص می‌دهد و آنها را به شدت مجازات می‌کند.

27 BOEIPA kah hmaithoi long tah hlang kah a hiil neh a bungko kah a khui khaw boeih a thaih.

وجدان انسان به منزلهٔ چراغ خداوند است که تمام انگیزه‌های پنهانی او را آشکار می‌سازد.

28 Sitlohnah neh oltak loh manghai te a kueinah tih, sitlohnah loh a ngolkhoel a duel pah.

هرگاه پادشاهی مهربان و امین باشد، سلطنتش از محبت پایدار می‌ماند.

29 Tongpang rhoek kah a thadueng tah amamih kah a boei a mang la om tih, sampok he khaw patong rhoek kah rhuepomnah ni.

شکوه جوانان، قوت ایشان است و عزت پیران، تجربه ایشان.

30 Tloh kah a hma a met vanbangla, bungko khui kah hmasoe loh a thae a cing sak.

تنبیه برای بدن دردناک است اما دل را از بدی پاک می‌کند.