1 Manghai 11
1 Solomon manghai loh Pharaoh canu phoeiah khaw Moab, Ammoni, Edom, Sidoni, Khitti neh kholong tom kah huta te a lungnah.
[撒羅滿敬拜邪神]撒羅滿除了法郎的公主外，又愛上了許多外國女子：即摩阿布女子，阿孟女子，厄東女子，漆冬女子，赫特女子。
2 Namtom rhoek lamkah te tah BOEIPA loh Israel ca rhoek taengah, “Amih te paan uh boel lamtah amih khaw nangmih taengah ha kun boel saeh. Na thinko te amih kah pathen hnukah buung uh ve,” a ti lalah Solomon loh amih taengah lungnah neh kaibaeng.
關於這些民族，上主曾吩咐以色列子民說：「你們不可到他們中間去，他們也不可到你們中間來，否則他們必會引誘你們的心，傾向他們的神。」但是，撒羅滿卻戀愛這些女子。
3 Anih taengah a yuu la boeinu ya rhih neh yula ya thum om tih a yuu rhoek loh anih kah lungbuei te a buung sak.
他有七百個各地公主為妻妾，另外還有三百妃子；這些妻妾終於敗壞了他的心。
4 Solomon te a patong tue a pha vaengah tah a thinko te a yuu rhoek loh pathen tloe rhoek taengla a buung sak coeng dongah a thinko loh a napa David kah thinko bangla a Pathen Yahweh taengah rhuemtuet la om pawh.
當撒羅滿年老的時候，這些妻妾迷惑了他的心，勾引他去崇拜別的神；他的心已不像他父親達味的心，全屬於上主他的天主。
5 Solomon te Sidoni kah pathen Ashtoreth hnuk neh Ammoni kah sarhingkoi Milkom hnukah cet.
這樣，他隨從了漆冬人的女神阿市托勒特和阿孟人的可憎之物米耳公。
6 Solomon loh BOEIPA mikhmuh ah boethae a saii dongah a napa David bangla BOEIPA hnuk kae pawh.
撒羅滿作了上主眼中視為惡的事，不像他父親達味那樣全心服從上主。
7 Solomon loh Jerusalem imdan kah tlang ah Moab kah sarhingkoi Khemosh ham neh Ammon koca rhoek kah sarhingkoi Molek ham te hmuensang a thoh pah.
那時，撒羅滿在耶路撒冷東面的山上，為摩阿布人的可憎之物革摩士，為阿孟子民的可憎之物摩肋客，修築了丘壇。
8 Te tlam te kholong nu a yuu rhoek boeih ham khaw a saii pah dongah amamih kah pathen rhoek taengah phum uh tih nawn uh.
他為所有的外國妻妾，都修築了丘壇，各給自己的神焚香獻祭。上主發怒警告
9 A taengah voei nit a phoe lalah Israel Pathen Yahweh taeng lamloh a thinko a maelh dongah BOEIPA he Solomon taengah a thintoek.
上主遂向撒羅滿發怒，因為他的心偏離了兩次顯現給他的上主以色列的天主。
10 Pathen tloe rhoek taengah pongpa pawt ham he ol he a taengah a uen lalah BOEIPA kah a uen te ngaithuen pawh.
當時，上主對此事曾吩咐過他，不可去隨從別的神，但他卻沒有遵守上主的命令。
11 Te dongah BOEIPA Solomon te, “Na taengah he he a om vanbangla, nang taengah kang uen ka paipi neh ka khosing khaw na ngaithuen moenih. Ram he nang dong lamloh ka phen rhoe ka phen vetih na sal taengah ka paek ni.
於是，上主對撒羅滿說：「你既然這樣行事，不遵守我的盟約，和我吩咐你的誡命，我必要奪去你的王國，賜給你的一個臣僕。
12 Tedae na pa David kongah namah tue ah ka saii pawt vetih na capa kut lamlong tah ka phen ni.
雖然如此，但為了你父親達味的緣故，在你有生之日，我不作這事；我將要由你兒子手中奪去。
13 Tedae ram pum he ka phen mahpawh. Ka sal David ham neh ka coelh Jerusalem ham na capa taengah koca pakhat ka paek ni,” a ti nah.
但是仍不完全奪去，為了我僕人達味和我所揀選的耶路撒冷，我仍給你的兒子留下一支派。」撒羅滿的外患
14 Te phoeiah BOEIPA loh Solomon taengah Satan la Edom kah manghai tiingan lamloh Edom Hadad te a tlung sak.
那時，上主興起一個反抗撒羅滿的人，就是厄東王的後裔，厄東人哈達得。
15 David he Edom taengah om tih rhok up hamla caempuei mangpa Joab a caeh vaengah Edom ah tongpa te boeih a ngawn.
當達味打敗厄東後，軍長約阿布前去埋葬陣亡的人時，殺了厄東所有的男子；
16 Edom ah tongpa boeih a ngawn hil Joab neh Israel pum boeih hla rhuk pahoi om uh.
約阿布和全以色列在厄東逗留了六個月，直到將厄東所有的男子完全殺掉。
17 Tedae Hadad amah neh a taengkah a napa sal rhoek lamkah Edom hlang rhoek tah yong uh tih Egypt la pawk uh. Te vaengah Hadad tah camoe ca pueng.
哈達得卻同他父親的幾個臣僕厄東人逃往埃及，那時哈達得還很年輕。
18 Midian lamloh thoo uh tih Paran la pawk uh. Te vaengah a taengkah hlang rhoek te Paran lamloh a khuen uh tih Egypt kah Egypt manghai Pharaoh taengah cet uh. Te dongah anih te im a paek, amah lamloh buh a paek tih khohmuen khaw anih a paek.
他們從米德楊起身，到了帕蘭，從帕蘭又帶了些人到埃及，投奔埃及王法郎；法郎給了他一座房屋，供給他食用，又給了他一塊土地。
19 Hadad te Pharaoh mik ah mikdaithen la muep a hmuh. Te dongah anih te yuu la amah yuu mana, manghainu Tahpenes mana te a paek.
哈達得在法郎眼前很是得寵，因此將自己的妻子塔培乃斯王后的妹妹，嫁給他為妻。
20 Tahpenes mana loh anih ham te a capa Genubath a sak pah. Tedae Tahpenes loh Pharaoh im khui ah a khut pah dongah Genubath khaw Pharaoh im kah Pharaoh ca rhoek lakli ah om.
塔培乃斯的妹妹給哈達得生了一個兒子叫革奴巴特。塔培乃斯在法郎宮中撫養他，因此革奴巴特便住在法郎宮中，同法郎的公子們一起。
21 David tea napa rhoek neh khoem uh coeng tih caempuei mangpa Joab a duek te Hadad loh Egypt ah a yaak. Te dongah Hadad loh Pharaoh taengah, “Kai n'tueih mai lamtah kamah khohmuen la ka mael pawn eh,” a ti nah.
哈達得在埃及聽說達味已與他的列祖同眠，軍長約阿布也已去世，便對法郎說：「請讓我走，回到我故鄉去! 」
22 Te vaengah Pharaoh loh anih te, “Kai taengah balae na nai bal pueng tih namah khohmuen la caeh ham na ngaih he?” a ti nah. Tedae, “Vawt pawt dae kai he nan tueih rhoe nan tueih mai mako,” a ti nah.
法郎對他說：「你在我這裏缺少什麼，竟想回到你的故鄉去﹖」他回答說：「什麼也不缺，只求你讓我回去! 」
23 Pathen loh Solomon taengah a boei Zobah manghai Hadadezer taeng lamloh aka yong Eliada capa Rezon te khingkhoekkung la a tlung sak.
天主又興起一個反抗撒羅滿的人，就是厄肋雅達的兒子勒宗。他由自己的主人祚巴王哈達德則爾前出走。
24 Te vaengah a taengah hlang a coi tih caem mangpa la om. David loh amih te a ngawn ham vaengah tah Damasku la cet tih a khuiah kho a sak uh dongah Damasku ah manghai uh.
在達味擊殺阿蘭人時，聚集了一些人，作了土匪頭目，去了大馬士革，盤踞在那裏，做了大馬士革王。
25 Hadad he a boethae hman ah Solomon tue khuiah tah Israel taengah khingkhoekkung la tlung. Israel taengah a mueipuel doela Aram ah manghai.
撒羅滿有生之日，勒宗始終與以色列為敵。哈達得就回了國。哈達得的危害，即在於他作了厄東的君王，不斷騷擾以色列。撒羅滿的內憂
26 Solomon kah sal, Zeredah lamkah Ephraim Nebat capa Jeroboam, a manu ming nuhmai nu Zeruah, long khaw manghai te kut a thueng thil.
厄弗辣大地責勒達人，乃巴特的兒子雅洛貝罕，─他的母親名叫責魯阿，是個寡婦─原是撒羅滿的臣僕，他也起來反抗君王。
27 A napa David khopuei kah a puut te a bing neh vaikhap a sak dongkah ol ah ni manghai Solomon te kut a thueng thil.
他反抗君王的原委是這樣：當時撒羅滿正在建築米羅，修葺他父親達味城的裂口；
28 Jeroboam tah a hlang khaw tatthai hlangrhalh la om. Te dongah Solomon te camoe kah bitat a saii te a hmuh vaengah Joseph im kah hnorhih boeih te anih a soep sak.
雅洛貝罕這個人原很有才能，撒羅滿見這少年人很能做事，便派他監督若瑟族的一切勞役。
29 A tue a pha vaengah Jeroboam te Jerusalem lamloh a caeh hatah tonghma Shiloh Ahijah loh longpueng ah a mah. Te vaengah himbai thai neh yol uh tih amih rhoi bueng te lohma ah om rhoi.
有一次，雅洛貝罕走出耶路撒冷，史羅的先知阿希雅在路上遇見了他；先知身上穿著一件新外衣，在田間只有他們二人。
30 Ahijah loh a pum dongkah himbai thai te a tuuk tih a hnipen hlai nit la a phen.
阿希雅便拿起他所穿的新外衣，撕成了十二塊，
31 Te phoeiah Jeroboam te, “Hnipen parha he namah ham khuen laeh. Israel Pathen BOEIPA loh he ni a. thui. Ram he Solomon kut lamloh ka phen tih nang taengah koca parha kam paek.
然後對雅洛貝罕說：「你拿十塊，因為上主以色列的天主這樣說：看，我必將撒羅滿手中的王國撕裂，將十個支派交給你。
32 Tedae ka sal David kong neh Israel koca boeih lamloh ka coelh Jerusalem khopuei kongah anih ham koca pakhat om ni.
為了我僕人達味，和我從以色列支派中選的耶路撒冷城的緣故，仍給他留下一支派，
33 Kai n'toeng uh tih Sidoni pathen Ashtoreth taengah, Moab pathen Khemosh taengah, Ammon ca rhoek kah pathen Milkom taengah bakop uh. A napa David bangla ka khosing, ka laitloeknah neh ka mik ah thuem saii ham khaw ka longpuei ah pongpa uh pawh.
因為他背棄了我，崇拜了漆冬人的女神阿市托勒特、摩阿布人的神革摩士和阿孟人的神米耳公。他沒有像他父親達味那樣履行我的道路，行我視為正義的事，恪守我的律例和誡命。
34 Tedae ram pum he anih kut lamloh ka bong mahpawh. Ka olpaek neh ka khosing a ngaithuen dongah amah ka coelh ka sal David kongah a hingnah tue khuiah khoboei la anih ka khueh pueng.
但我不願從他手中奪去整個王國，我要使他有生之日作首領，是為了我所選的僕人達味的緣故，因為他遵守了我的誡命和律例。
35 A capa kut lamlong tah ram he ka loh vetih nang taengah koca parha kam paek ni.
我卻意從他兒子的手中奪回王國，給你十個支派，
36 Te dongah a capa te koca pakhat ka paek ni. Te daengah ni Jerusalem khopuei kah ka mikhmuh ah hnin takuem ka sal David kah hmaithoi a om eh. Te tah kamah ham ka ming pahoi khueh ham ka coelh.
只留下一個支派給他的兒子，使我的僕人達味，在我所揀選立我名的耶路撒冷城中，在我面前常有一盞明燈。
37 Nang te kan loh vaengah na hinglu kah a sahnaih boeih soah na manghai vetih Israel soah manghai la na om ni.
我選取你，使你隨意統治一切，作以色列的君王。
38 Nang kang uen boeih te na hnatun tih ka longpuei ah na pongpa atah, ka sal David loh a saii bangla ka khosing neh ka olpaek ngaithuen ham ka mikhmuh ah a thuem mah saii. Te daengah ni nang taengah ka om vetih David ham ka thoh pah bangla uepom imkhui te nang ham kan thoh eh. Te vaengah Israel te nang taengah kam paek ni.
如果你聽從我吩咐你的一切，履行我的道路，行我視為正義的事，恪守我的律例和誡命，如同我的僕人達味一樣，我必與你同在，為你建立一鞏固的家室，像我為達味所建立的一樣。我將以色列交給你，
39 He dongah he David tiingan te ka phaep ni. Tedae hnin takuem moenih,” a ti nah.
藉以貶抑達味的後裔，但不致於久遠。」
40 Solomon loh Jeroboam te duek sak ham a mae dae Jeroboam te thoo tih Egypt kah Egypt manghai Shishak taengla yong. Te dongah Solomon a dueknah rhi hil Egypt ah om.
因此，撒羅滿想殺害雅洛貝罕，雅洛貝罕遂起身逃往埃及，投奔埃及王史沙克；他住埃及，直到撒羅滿逝世。撒羅滿逝世
41 Solomon kah a ol coih khaw, a saii boeih neh a cueihnah khaw, amih loh Solomon kah olka cabu ah daek uh pawt nim?
撒羅滿其餘的事蹟，他的一切作為和智慧，都記載在撒羅滿實錄上。
42 Jerusalem kah Israel boeih soah Solomon kah a manghai tue te kum sawmli lo.
撒羅滿在耶路撒冷作王，統治全以色列，凡四十年。
43 Solomon te a napa rhoek taengla khoem uh tih a napa David khopuei ah a up phoeiah tah anih yueng la a capa Rehoboam tloep manghai.
撒羅滿與他的列祖同眠，葬在他父親達味城內；他的兒子勒哈貝罕繼位為王。
