1 Manghai 1
1 Manghai David tah a kum khaw patong la om coeng tih himbai neh a khuk uh akhaw anih ham bae voel pawh.
[達味年老]達味王年紀已老，雖然蓋著許多被褥，仍然不覺溫暖。
2 Te dongah anih te a sal rhoek loh, “Mamih kah boei manghai ham hula, oila pakhat tlap uh mai saeh. Te vaengah manghai mikhmuh ah mop uh saeh lamtah anih ham hmaiben la om saeh. Te daengah ni na rhang dongah yalh vetih ka boei manghai ham a bae pa eh,” a ti uh.
於是他的臣僕對他說：「讓人為我主大王找一個年輕少女來，服侍大王，照料大王，睡在大王懷裏，溫暖我主大王。」
3 Te phoeiah hula sakthen te Israel khorhi khui boeih ah a tlap uh. Te vaengah Shunam nu Abishag te a hmuh uh tih anih te manghai taengla a khuen uh.
他們就在以色列全境，尋找美麗的少女；找著了一個叔能女子阿彼沙格，便領她到君王那裏。
4 Te hula tah bahoeng a sakthen tih manghai ham hmaiben la om tih manghai te a khut. Tedae manghai loh anih te a hmaiben moenih.
這少女非常美麗，她就照料服侍君王，君王卻沒有認識她。阿多尼雅的野心
5 Te vaengah Haggith capa Adonijah te phuel uh tih, “Kai ka manghai pawn ni,” a ti. Te dongah amah hamla leng neh marhang caem neh a hmaiah aka yong la hlang sawmnga te a hmoel.
那時，哈基特的兒子阿多尼雅自尊自大說：「我必要作主! 」他遂為自己預備了車輛與騎兵，有五十人在他面前開道。
6 Tedae a napa kah a tue vaengah, “Balae tih te tlam te na saii,” a ti nah dawk neh anih te a noih moenih. Anih khaw a suisak bahoeng then tih Absalom hnukah a sak.
他的父親一生從未責罵過他說：「你為什麼這樣做﹖」他出生於阿貝沙隆之後，也是個十分英俊的人。
7 Zeruiah capa Joab nen khaw, khosoih Abiathar nen khaw ol a khueh coeng dongah Adonijah te a bom rhoi.
他曾與責魯雅的兒子約阿布和司祭厄貝雅塔爾商議過，他們二人都支持阿多尼雅。
8 Tedae khosoih Zadok, Jehoiada capa Benaiah, tonghma Nathan, Shimei, Rei neh David taengkah hlangrhalh rhoek long tah Adonijah taengah om uh pawh.
但是司祭匝多克、約雅達的兒子貝納雅、先知納堂、史米勒依，以及達味的勇士們，都不擁護阿多尼雅。
9 Adonijah loh boiva neh saelhung a puetsuet te Enrogel kah, a kaep Zoheleth lungnu ah a ngawn. Te vaengah manghai koca khuikah a manuca boeih neh manghai kah sal rhoek, Judah hlang boeih te a khue.
一天，阿多尼雅在洛格耳泉旁的左赫肋特磐石上，宰殺了牛羊和肥犢，邀請了君王的兒子們─他所有的兄弟，和所有作君王臣僕的猶大人，
10 Tedae tonghma Nathan, Benaiah, a manuca Solomon neh a hlangrhalh rhoek tah khue pawh.
惟獨沒有邀請先知納堂、貝納雅、勇士們和他的兄弟撒羅滿。先知勸立撒羅滿為王。
11 Te dongah Nathan loh Solomon manu Bathsheba te a voek tih, “Haggith capa Adonijah te manghai coeng tih mamih kah boeipa David loh a ming pawt te na yaak moenih a?
納堂對撒羅滿的母親巴特舍巴說：「你沒有聽說：哈基特的兒子阿多尼雅已作了王，而我們的主上達味還不知道嗎﹖
12 Te dongah halo lamtah cilsuep neh namah kang uen mai pawn eh. Namah kah hinglu khaw, na capa Solomon kah hinglu khaw hlawt laeh.
現在，我給你出個主意，好保全你和你兒子撒羅滿的性命。
13 Halo lamtah manghai David te paan laeh. Te vaengah amah te, ‘Ka boei manghai namah loh na salnu taengah ol na caeng tih: “Na capa Solomon tah kamah hnukah manghai vetih ka ngolkhoel dongah ngol ni” rhep na ti moenih a? Balae tih Adonijah vik a manghai?’ ti nah.
你去見達味，對他說：我主大王，你不是曾向你的婢女起誓說：你的兒子撒羅滿必要繼我為王，坐上我的寶座嗎﹖為什麼阿多尼雅卻作了王呢﹖
14 Manghai ham na thui pah li vaengah namah hnukah tloep ka kun saeh lamtah nang ol te cawt kan duel eh,” a ti nah.
當米還在那裏與君王說話時，我便隨後進來，證實你的話。」
15 Te dongah Bathsheba loh manghai te imkhui la thaeng a paan. Te vaengah manghai tah bahoeng patong coeng tih Shunam nu Abishag tah manghai taengah a thohtat pah.
巴特舍特於是進了君王的內室。君王年紀已老，叔能女子阿彼沙格正在旁服侍君王。
16 Bathsheba te buluk tih manghai te a bawk vaengah tah manghai loh, “Nang te balae?” a ti nah.
巴特舍特便俯伏叩拜君王。君王問說：「你有什麼事﹖」
17 Te phoeiah anih te, “Ka boei namah long ni BOEIPA na Pathen te na toem na ngam. Na salnu taengah khaw, ‘Na capa Solomon tah kamah hnukah manghai vetih ka ngolkhoel dongah ngol ni,’ na ti.
巴特舍特答說：「我主，你曾指著上主你的天主向你的婢女起誓說：你的兒子撒羅滿必要繼我為王，坐上我的寶座。
18 Tedae Adonijah a manghai coeng ke ka boei manghai long khaw na ming moenih a?
但是，現在阿多尼雅已作了主，而我主大王，你還不知道。
19 Vaito a puetsuet neh boiva muep a ngawn tih manghai koca boeih, khosoih Abiathar neh caempuei mangpa Joab te a khue. Tedae na sal Solomon tah a khue moenih.
他宰殺了許多牛、肥犢和羊，邀請了君王所有的兒子和厄貝雅塔爾司祭並約阿布元帥，惟獨你的僕人撒羅滿，他沒有邀請。
20 Ka boei manghai nang, Israel pum kah a mik he nang pum dongla a hoi coeng. Amah yuengla ka boei manghai kah ngolkhoel dongah aka ngol ham te amih taengah thui pah laeh.
我主大王，現在全以色列人的眼望著你，等待你通告他們，誰要坐上我主大王的寶座，繼承大王。
21 Ka boei manghai te a napa rhoek taengla a khoem uh vaengah tah kamah neh ka capa Solomon te hlangtholh la vik om ve,” a ti nah.
不然，將來我主大王同自己的祖先長眠之後，我和我的兒子撒羅滿必被列為罪犯。」
22 Manghai taengah a thui li vaengah tonghma Nathan te pakcak ha pawk.
正當她同君王談話時，納堂先知進來了。
23 Te dongah manghai taengla puen uh tih, “Tonghma Nathan ke,” a ti na uh. Te daengah manghai kah mikhmuh la kun tih manghai taengah a maelhmai neh diklai la a bakop pah.
有人稟告君王說：「納堂先知來了。」他來到君王面前，便俯首至地，向君王下拜。
24 Te phoeiah Nathan loh, “Ka boei manghai namah loh, ‘Adonijah tah kamah yueng la manghai vetih, anih ni ka ngolkhoel dongah aka ngol eh,’ na ti tang a?
納堂說：「我主大王，想必你說過，阿多尼雅必要繼我為王，坐上我的寶座
25 Tihnin ah suntla mai tih vaito a puetsuet neh boiva khaw muep a ngawn. Manghai koca rhoek boeih neh caempuei mangpa khaw, khosoih Abiathar khaw a khue. Amih te amah neh a caak a ok uh tih, ‘Manghai Adonijah tah hing pai saeh,’ a ti uh ke.
因為他今天下去，宰殺了許多牛、肥犢和羊，邀請了君王所有的兒子和軍官，以及厄貝雅塔爾司祭；他們在他面前吃喝，呼喊說：阿多尼雅王萬歲!
26 Tedae na sal kai kamah neh khosoih Zadok, Jehoiada capa Benaiah, na sal Solomon tah a khue moenih.
至於你的僕人我、匝多克司祭、約雅達的兒子貝納雅，以及你的兒子撒羅滿，他都沒有邀請。
27 Tahae kah olka he ka boei manghai taeng lamkah ni a phuet atah na sal khaw na ming sak van kolla. A hnukah ka boei manghai kah ngolkhoel dongah ulae aka ngol eh?” a ti nah.
如果這事是出於我主大王，難道你會不通告你的僕人，誰要坐上我主大王的寶座，繼承大王嗎﹖」
28 Te phoeiah manghai David loh a doo tih, “Bathsheba te kamah taengla hang khue,” a ti nah. Te dongah manghai mikhmuh la ha moe tih manghai kah mikhmuh ah a pai pah.
韃味回答說：「快給我召巴特，舍巴來! 」她便進來立在君王面前。
29 Te vaengah manghai loh a toemngam tih, “BOEIPA kah hingnah dongah citcai cungkuem lamloh ka hinglu a lat coeng.
君王起誓說：「救我脫離各種患難的上主永在!
30 Israel Pathen BOEIPA rhang neh nang taengah rhep ka toemngam bangla, ‘Na capa Solomon tah kai hnukah manghai ni,’ rhep ka ti. Te dongah anih ni kai yueng la ka ngolkhoel dongah a ngol eh. Te tlam ni tahae khohnin ah khaw ka saii eh,” a ti nah.
我既然曾指著上主以色列的天主向你起誓說：你的兒子撒羅滿必要繼我為王，代我坐上我的寶座：今天我就要這樣作。」
31 Te vaengah Bathsheba tah a maelhmai neh diklai la buluk tih manghai taengah a bakop pah. Te phoeiah, “Ka boei manghai David tah kumhal duela hing pai saeh,” a ti nah.
巴特舍巴遂俯伏在地，叩拜君王說：「願我主大王韃味萬歲! 」撒羅滿登極為王
32 Te phoeiah manghai David loh, “Khosoih Zadok, tonghma Nathan, Jehoiada capa Benaiah te kamah taengla hang khue lah,” a ti. Te dongah amih khaw manghai kah mikhmuh la ha pawk uh.
韃味王接著說：「將司祭匝多克、先知納堂、約雅韃的兒子貝納雅，給我召來。」他們都來到君王面前。
33 Te phoeiah manghai loh amih taengah, “Na boei kah sal rhoek te namah neh puei uh lamtah, kamah kah laak dongah ka capa Solomon te ngol sak. Te phoeiah anih te Gihon la suntlak puei.
君王對他們說：「率領你們主子的僕人，立刻叫我兒撒羅滿騎上我自己的騾子，護送他下到基紅去。
34 Anih te khosoih Zadok neh tonghma Nathan loh Israel manghai la koelh saeh. Te vaengah tuki te ueng lamtah, ‘Manghai Solomon tah hing pai saeh,’ ti uh.
司祭匝多克和先知納堂要在那裏給他傅油，立他為以色列王。你們要吹號歡呼說：撒羅滿王萬歲!
35 Te phoeiah anih te nang khuen tih ha pawk vaengah ka ngolkhoel dongah ngol saeh lamtah kamah yueng la manghai saeh. Anih te ni Israel so neh Judah soah rhaengsang la om ham ka uen,” a ti nah.
以後，你們跟他上來，他要來坐在我的寶座，繼位為王，因為我已欽定他作以色列和猶大的領袖。」
36 Jehoiada capa Benaiah loh manghai te a doo tih, “Amen, ka boei Pathen Yahovah long khaw, ‘Manghai ni,’ ti pai saeh.
約雅達的兒子貝納雅回答君王說：「但願如此! 願我主大王的上主天主，如此照准!
37 Ka boei manghai taengah Yahovah a om vanbangla Solomon taengah khaw om rhoe om van saeh. A ngolkhoel khaw ka boei manghai David kah ngolkhoel lakah rhoeng ngai saeh,” a ti.
上主如何與我主大王同在，也願他與撒羅滿同在! 使他的王位高於我主君王達味的王位。」
38 Te phoeiah khosoih Zadok, tonghma Nathan, Jehoiada capa Benaiah, Kerethi, neh Phelethi te suntla uh. Solomon te manghai David kah laak dongah a ngol sak uh tih Gihon la cet uh.
於是司祭匝多克、先知納堂、約雅達的兒子貝納雅、革勒提人和培肋提人下去，叫撒羅滿騎上達味王的騾子，護送他到了基紅。
39 Te phoeiah khosoih Zadok loh situi ki te dap khui lamloh a loh tih Solomon te a koelh. Te vaengah tuki te a ueng uh tih pilnam boeih loh, “Manghai Solomon tah hing pai saeh,” a ti uh.
司祭匝多克從會幕裏取過油角來，給撒羅滿傅了油，人們立即吹號，眾百姓一起歡呼說：「撒羅滿王萬歲！」
40 Pilnam khaw anih hnukah boeih cet uh. Te vaengah pilnam tah phitphoet aka tum neh kohoenah dongah bahoeng a kohoe uh. Amih ol dongah diklai khaw thulh uet.
以後，所有的人民擁護他上去，吹著笛子，盡情歡喜，以致大地也因他們的歡呼聲而震動了。阿多尼雅的黨羽瓦解
41 Adonijah neh a taengkah a khue rhoek boeih loh a yaak uh vaengah buh caak te pak a toeng uh. Tuki ol te Joab loh a yaak vaengah, “Khorha aka hut te ba ol lae?” a ti.
阿多尼雅和他所請的一切客人歡宴剛完，都聽見了這聲音；約阿布一聽見號聲，便問說﹕「為什麼城中這樣鼓譟﹖」
42 A thui li vaengah khosoih Abiathar capa Jonathan te pakcak ha pawk. Te dongah Adonijah loh, “Halo lah namah hlang tatthai long ni a then khaw na phong,” a ti nah.
他正說話的時候，司祭厄貝雅塔爾的兒子約納堂來了，阿多尼雅說﹕「進來，你是個英雄好漢，想必帶來了好消息! 」
43 Jonathan loh a doo tih Adonijah taengah, “Pawh, mamih kah boeipa manghai David loh Solomon te a manghai sak coeng.
約納堂回答阿多尼雅說﹕「不! 我們的主上達味王已立撒羅滿為王了。
44 Anih te manghai loh khosoih Zadok, tonghma Nathan, Jehoiada capa Benaiah, Kerethi neh Phelethi te a tueih pah tih manghai kah laak dongah a ngol sak uh.
君王派司祭匝多克、先知納堂、約雅達的兒子貝納雅、革勒提人和培肋提人，護送他下去，叫他騎上了君王的騾子。
45 Anih te khosoih Zadok neh tonghma Nathan loh Gihon ah manghai la a koelh coeng. Te lamloh kohoe la a caeh uh dongah khorha kah a pang a ngawl ol te ni na yaak uh.
司祭匝多克和先知納堂已在基紅給他傅了油，立他為王。現在他們正從那裏歡呼上來，震動了全城﹕這就是你們聽到的喧嚷聲。
46 Tedae Solomon tah mangpa ngolkhoel dongah ngol bal pueng.
撒羅滿現已坐上了君王的寶座，
47 “Te vaengah manghai kah sal rhoek tah ka boei rhoek kah manghai David te uem ham ha pawk uh tih, ‘Namah kah Pathen, Pathen amah loh nang ming lakah Solomon ming te thang sak saeh. A ngolkhoel te na ngolkhoel lakah pueh pah saeh,’ a ti uh vaengah manghai tah thingkong dongah bakop.
君王的臣僕都來祝賀我們的主上達味王說﹕願你的天主使撒羅滿的名聲比你的名聲更榮耀，使他的王位比你的王位更興隆! 君王就伏在床上下拜，
48 Te vaengah manghai long khaw, ‘Ka ngolkhoel dongah aka ngol tih ka mik loh hmuh ham khohnin aka pae Israel Pathen BOEIPA tah a yoethen pai,’ a ti,” a ti nah.
且說﹕上主以色列的天主應受讚美! 因為今天他指派了一個人坐上了我的寶座，我也親自眼看見了。」
49 Te vaengah Adonijah neh a khue boeih khaw lakueng neh thoo uh tih hlang boeih loh amah longpuei la cet uh.
阿多尼雅請來的客人都害了怕，起來各自走了。
50 Adonijah tah a rhih coeng dongah Solomon mikhmuh lamloh thoo. Te phoeiah cet tih hmueihtuk ki te a tuuk.
阿多尼雅也害怕撒羅滿，遂起來跑到上主的會幕內，抱住祭壇的角。
51 Te dongah Solomon taengah a puen pah tih, “Adonijah loh manghai Solomon te a rhih coeng ke. Hmueihtuk ki te a tuuk tih, ‘Tihnin kah bangla kai taengah toemngam saeh lamtah manghai Solomon loh a sal te cunghang neh duek sak pawt khaming,’ a ti ne,” a ti nah.
有人告訴撒羅滿說﹕「看，阿多尼雅害怕撒羅滿王，抱住祭壇的角說﹕撒羅滿王先得向我起誓﹕決不用刀殺死他的僕人。」
52 Te vaengah Solomon loh, “Tatthai ca la a om atah a sam te diklai la rhul mahpawh. Tedae a khuikah boethae te a tueng daengah ni a duek eh,” a ti nah.
撒羅滿說：「如果他肯做一個忠義的人，他的一根頭髮也不會落在地上；但如果發現他有什麼不對，必死無疑。」
53 Manghai Solomon loh a tah daengah hmueihtuk dong lamloh amah rhum tih kun. Tedae manghai Solomon taengah a bakop vaengah tah anih te Solomon loh, “Namah im la cet,” a ti nah.
撒羅滿王遂派人去，叫他從祭壇上下來；他便前來，俯伏在撒羅滿王前。撒羅滿對他說﹕「你回家去罷! 」
