Daniel 5
1 Belshazzar siangpahrang mah angmah ih angraeng sangto hanah kalen parai buh raenghaih to sak pae moe, angraengnawk hoi nawnto misurtui to a naek.
Baltassar rex fecit grande convivium optimatibus suis mille: et unusquisque secundum suam bibebat ætatem.
2 Belsahazzar mah misurtui pataeng pacoengah, angmah ih angraeng kalennawk, a zunawk, a zulanawk hoi nawnto misurtui a naek hanah, ampa Nebuchadnezzar mah Jerusalem tempul thung hoiah lak ih sui, sum kanglung hoi sak ih boengloengnawk to anih khaeah sin pae o hanah lok a paek.
Præcepit ergo iam temulentus ut afferrentur vasa aurea et argentea, quæ asportaverat Nabuchodonosor pater eius de templo, quod fuit in Ierusalem, ut biberent in eis rex, et optimates eius, uxoresque eius, et concubinæ.
3 To pongah nihcae mah Jerusalem Sithaw im tempul thung hoi lak ih sui boengloengnawk to sin pae o; to pacoengah siangpahrang angmah hoi angmah ih angraengnawk, a zunawk hoi zulanawk loe to sui boengloeng hoiah misurtui to naek o.
Tunc allata sunt vasa aurea, et argentea, quæ asportaverat de templo, quod fuerat in Ierusalem: et biberunt in eis rex, et optimates eius, uxores et concubinæ illius.
4 Misurtui a naek o moe sui, sum kanglung, sum kamling, sum, thing, thlung hoiah sak ih sithawnawk to pakoeh o.
Bibebant vinum, et laudabant deos suos aureos, et argenteos, æreos, ferreos, ligneosque et lapideos.
5 Akra ai ah kami maeto ih banpazung to amtueng moe, siangpahrang imthung hmaithawk paaanghaih taeng ih tapang nuiah ca to tarik; to tiah ca tarik banpazung to siangpahrang mah hnuk.
In eadem hora apparuerunt digiti, quasi manus hominis scribentis contra candelabrum in superficie parietis aulæ regiæ: et rex aspiciebat articulos manus scribentis.
6 Siangpahrang loe zit loiah mikhmai set, anih kaenghuh to amkhraeng pae ving moe, a khokkhu doeh thazok pae sut.
Tunc facies regis commutata est, et cogitationes eius conturbabant eum: et compages renum eius solvebantur, et genua eius ad se invicem collidebantur.
7 To naah siangpahrang mah cakaeh khet kop kaminawk, Khaldian kaminawk hoi lungh aat thaih kaminawk to angmah khaeah kawk. Babylon prae ih palungha kaminawk khaeah, Mi kawbaktih doeh hae tarik ih ca kroek thaih moe, a thuih koehhaih leh thaih kami loe rong kamling khukbuen hoiah kam thoepsak han, tahnong ah sui bungmu ka oihsak moe, siangpahrang ukhaih prae thungah kasang koek thumto haih ukkung ah ka suek han, tiah a naa.
Exclamavit itaque rex fortiter ut introducerent magos, Chaldæos, et aruspices. Et proloquens rex ait sapientibus Babylonis: Quicumque legerit scripturam hanc, et interpretationem eius manifestam mihi fecerit, purpura vestietur, et torquem auream habebit in collo, et tertius in regno meo erit.
8 To naah siangpahrang ih palungha kaminawk boih angzoh o; toe tarik ih ca to kroek pae o thai ai moe, a thuih koehhaih doeh siangpahrang han leh pae o thai ai.
Tunc ingressi omnes sapientes regis non potuerunt nec scripturam legere, nec interpretationem indicare regi.
9 Belshazzar siangpahrang loe mawnh loiah mikhmai set moe, angam sut, anih ih toksah angraengnawk doeh dawnrai o sut boeh.
Unde rex Baltassar satis conturbatus est, et vultus illius immutatus est: sed et optimates eius turbabantur.
10 Siangpahrang zu mah siangpahrang hoi anih ih toksah angraengnawk ih lok to thaih naah, buhcaakhaih imthung ah a caeh; siangpahrang zu mah anih khaeah, Aw siangpahrang, na hinglung sawk nasoe; mawn khing hmah loe, na mikhmai doeh saesak hmah!
Regina autem pro re, quæ acciderat regi, et optimatibus eius, domum convivii ingressa est: et proloquens ait: Rex in æternum vive: non te conturbent cogitationes tuæ, neque facies tua immutetur.
11 Na prae thungah kaciim sithawnawk ih muithla katawn kami maeto oh; nam pa hing naah doeh, kami nuiah sithaw palunghahaih baktiah palunghahaih hoi panoekhaih to amtueng boeh; nam pa, siangpahrang Nebuchadnezzar, nam pa siangpahrang mah, anih to miklet kop kaminawk, cakaeh khet kop kaminawk, lungh aat thaih kaminawk hoi khaldian kaminawk ukkung ah a suek;
Est vir in regno tuo, qui spiritum deorum sanctorum habet in se: et in diebus patris tui scientia et sapientia inventæ sunt in eo: nam et rex Nabuchodonosor pater tuus principem magorum, incantatorum, Chaldæorum, et aruspicum constituit eum, pater, inquam, tuus, o rex:
12 siangpahrang mah Belteshazzar, tiah ahmin phui ih Daniel loe poekhaih palungthin, panoekhaih hoi kasang koek panoek thaihaih tawn kami, amang leh thaihaih, panoek karai hmuennawk pathlaeng kami, palung haenghaihnawk thuicaikung ah oh. Daniel to kawk ah, anih mah a thuih koehhaih to na leh pae tih hmang, tiah a naa.
quia spiritus amplior, et prudentia, intelligentiaque et interpretatio somniorum, et ostensio secretorum, ac solutio ligatorum inventæ sunt in eo, hoc est in Daniele: cui rex posuit nomen Baltassar: nunc itaque Daniel vocetur, et interpretationem narrabit.
13 To pongah Daniel to siangpahrang hma ah caeh o haih. Siangpahrang mah, Nang loe kam pa siangpahrang mah, naeh ih Judah kaminawk thungah kathum Daniel maw? tiah a naa.
Igitur introductus est Daniel coram rege. Ad quem præfatus rex ait: Tu es Daniel de filiis captivitatis Iudæ, quem adduxit pater meus rex de Iudæa?
14 Na thungah sithawnawk ih muithla to oh moe, panoek thaihaih hoi kasang koek palunghahaih tawn kami ah na oh, tiah ka thaih.
Audivi de te quoniam spiritum deorum habeas: et scientia, intelligentiaque ac sapientia ampliores inventæ sunt in te.
15 Vaihi haeah tarik ih ca hae kroek moe, a thuih koehhaih leh hanah palungha kaminawk hoi cakaeh khet kop kaminawk, ka hma ah angzoh o haih; toe nihcae mah a thuih koehhaih to na leh pae o thai ai:
Et nunc introgressi sunt in conspectu meo sapientes magi, ut scripturam hanc legerent, et interpretationem eius indicarent mihi: et nequiverunt sensum huius sermonis edicere.
16 nang mah loe a thuih koehhaih leh thaih moe, karai parai hmuennawk doeh pathlaeng thaih, tiah ka thaih; tarik ih ca hae na kroek thaih moe, a thuih koehhaih nang leh pae thaih nahaeloe, rong kamling khukbuen to kang khuksak han, sui bungmu kang oihsak moe, siangpahrang ukhaih prae thungah kasang koek thumto haih ukkung ah kang ohsak han, tiah a naa.
Porro ego audivi de te, quod possis obscura interpretari, et ligata dissolvere: si ergo vales scripturam legere, et interpretationem eius indicare mihi, purpura vestieris, et torquem auream circa collum tuum habebis, et tertius in regno meo princeps eris.
17 To naah Daniel mah siangpahrang khaeah, Tangqumnawk loe nangmah hanah suem ah, to tih ai boeh loe minawk kalah han paek halat ah; toe tarik ih ca loe siangpahrang hanah kang kroek pae moe, a thuih koehhaih doeh kang leh pae han, tiah a naa.
Ad quæ respondens Daniel, ait coram rege: Munera tua sint tibi, et dona domus tuæ alteri da: scripturam autem legam tibi, rex, et interpretationem eius ostendam tibi.
18 Aw siangpahrang, Kasang koek Sithaw mah, lensawkhaih, thacakhaih hoi pakoehhaih to nam pa Nebuchadnezzar khaeah paek.
O rex, Deus altissimus regnum, et magnificentiam, gloriam, et honorem dedit Nabuchodonosor patri tuo.
19 Lensawk thacakhaih anih hanah paek pongah, kaminawk boih, prae kaminawk, lok congca apae kaminawk loe anih hma ah tasoeh takuenhaih, zithaih hoiah oh o. Siangpahrang loe hum han koeh ih kami to a hum; hingsak han koeh ih kami to a hingsak; ahmuen kasang ah suek han koeh ih kami to a suek; atlim ah pakhrak han koeh ih kami to pakhrak.
Et propter magnificentiam, quam dederat ei, universi populi, tribus, et linguæ tremebant, et metuebant eum: quos volebat, interficiebat: et quos volebat, percutiebat: et quos volebat, exaltabat: et quos volebat, humiliabat.
20 Toe poekhaih to sang moe, amoekhaih hoiah palung amtaak naah loe, siangpahrang angdoethaih ahmuen hoiah pakhrak tathuk moe, a lensawkhaih to khring pae ving:
Quando autem elevatum est cor eius, et spiritus illius obfirmatus est ad superbiam, depositus est de solio regni sui, et gloria eius ablata est:
21 anih loe kaminawk salak hoiah haek ving ah oh moe, taw ih kasan moi ih palungthin to a paek, anih loe taw ih hrangnawk hoi nawnto khosak; kaminawk ih prae loe kasang koek Sithaw mah uk moe, angmah paek koeh ih kami to a paek, tiah panoek ai karoek to, maitaw baktiah qam to a caaksak, van ih dantui hoiah takpum to a suisak.
et a filiis hominum eiectus est, sed et cor eius cum bestiis positum est, et cum onagris erat habitatio eius: fœnum quoque ut bos comedebat, et rore cæli corpus eius infectum est, donec cognosceret quod potestatem haberet Altissimus in regno hominum: et quemcumque voluerit, suscitabit super illud.
22 Nang loe anih ih capa, Aw Belshazzar, hmuenanwk boih na panoek, toe poekhaih palungthin na pahnaem ai;
Tu quoque filius eius Baltassar, non humiliasti cor tuum, cum scires hæc omnia:
23 nam oek moe, van Angraeng to misa ah na suek; anih tempul thung ih boengloengnawk to na hma ah na sinsak; to ih boengloengnawk hoiah nangmah hoi nangmah ih angraengnawk, na zunawk hoi na zulanawk anwnto misurtui na naek o; sui, sum kanglung, sum kamling, sum, thing, thlung hoiah sak ih tidoeh thaih kophaih tawn ai, hnu thai ai, panoek thai ai sithawnawk to na pakoeh o. Na hinghaih hoi na caehhaih loklamnawk boih ban hoi patawnkung Sithaw to na pakoeh o ai;
sed adversum Dominatorem cæli elevatus es: et vasa domus eius allata sunt coram te: et tu, et optimates tui, et uxores tuæ, et concubinæ tuæ vinum bibistis in eis: deos quoque argenteos, et aureos, et æreos, ferreos, ligneosque et lapideos, qui non vident, neque audiunt, neque sentiunt, laudasti: porro Deum, qui habet flatum tuum in manu sua, et omnes vias tuas, non glorificasti.
24 to pongah hae ca tarik hanah, a ban to ang patoeh.
Idcirco ab eo missus est articulus manus, quæ scripsit hoc, quod exaratum est.
25 Ca loe MENE, MENE, TEKEL, UPHARSIN, tiah tarik.
Hæc est autem scriptura, quæ digesta est: MANE, THECEL, PHARES.
26 Hae lok thuih koehhaih loe hae tiah oh: MENE: Sithaw mah siangpahrang ah na ohhaih ni to pakoep moe, boengsak boeh.
Et hæc est interpretatio sermonis. MANE: numeravit Deus regnum tuum, et complevit illud.
27 TEKEL: nang to coih ang tah naah, na vawt sut boeh.
THECEL: appensus es in statera, et inventus es minus habens.
28 PERES: na ukhaih prae loe koih boeh moe, Median hoi Persia kaminawk khaeah paek ving boeh, tiah a naa.
PHARES: divisum est regnum tuum, et datum est Medis, et Persis.
29 To pacoeng loe Belshazzar lokpaekhaih baktih toengah, Daniel to rong kamling khukbuen angkhuk o sak, tahnong ah sui bungmu a oih o sak moe, prae thungah kasang koek thumto haih ukkung ah taphong o.
Tunc iubente rege indutus est Daniel purpura, et circumdata est torques aurea collo eius: et prædicatum est de eo quod haberet potestatem tertius in regno suo.
30 To na ni aqum ah Babylon kaminawk ih siangpahrang, Belshazzar to hum o.
Eadem nocte interfectus est Baltassar rex Chaldæus.
31 Saning qui taruk, hnetto phak naah, Median kami Darius mah siangpahrang ih prae to lak pae ving.
Et Darius Medus successit in regnum annos natus sexagintaduos.
