1 Samuel 14
1 Nito naah Saul capa Jonathan mah angmah ih maiphaw sin kami thendoeng maeto khaeah, Angzo ah, misatoep Philistin kaminawk ohhaih ahmuen, vapui yaeh ah caeh si, tiah a naa. Toe ampa to thaisak ai.
Một ngày kia, Giô-na-than, con trai của Sau-lơ, nói cùng gã trai trẻ vác binh khí mình, mà rằng: Hè, chúng ta hãy đi qua đồn quân Phi-li-tin, đóng ở phía bên kia. Nhưng người chẳng nói cho cha mình hay.
2 Saul loe Gibeah vangpui taeng ah kaom, Migron avang taeng ih Pomegranat thingkung tahlip ah anghnut; a taengah kami cumvai tarukto oh o.
Bấy giờ, Sau-lơ ở tại đầu ranh Ghi-bê-a, dưới cây lựu của Mi-gơ-rôn, còn đạo quân theo người ước chừng sáu trăm người.
3 Shiloh vangpui ah angraeng ih qaima ah kaom, Eli capa Phinehas, Phinehas capa Ikhabod ih amnawk, Ahitub capa Ahijah loe kahni to angkhuk. Jonathan loe caeh ving boeh, tiah mi mah doeh panoek ai.
A-hi-gia, con trai A-hi-túp, anh của Y-ca-bốt, con trai Phi-nê-a, cháu Hê-li, mặc áo ê-phót, làm thầy tế lễ tại Si-lô. Dân sự không biết Giô-na-than đi.
4 Philistin misatuh kaminawk khaeah Jonathan caehhaih loklam ah, lungsong hae bangah maeto, ho bangah maeto oh; lungsong maeto loe Bozez, kalah maeto loe Seneh, tiah ahmin oh.
ỳ giữa đèo mà Giô-na-than gắng sức đi đặng đến đồn Phi-li-tin, có một răng đá ở bên nầy, và một răng ở bên kia; cái nầy gọi là Bốt-sết, còn cái kia gọi là Sê-nê.
5 Maeto loe aluek bangah kaom Mikmash vangpui bangah anghae, maeto bae loe aloih bangah kaom Geba vangpui ah anghae.
Một cái răng đá mọc lên về phía bắc, đối ngang Mích-ma, còn cái kia ở tại phía nam, đối ngang Ghê-ba.
6 Jonathan mah angmah ih misatukhaih hmuenmae phawkung thendoeng khaeah, Angzo ah, tangyat hin aat ai kaminawk ih misatoephaih ahmuen ah caeh si; Angraeng mah aicae zuengah misa na tuh pae doeh om tih, kami pop cadoeh, tamsi cadoeh, Angraeng loe mi mah doeh pakaa thai mak ai, tiah a naa.
Giô-na-than nói cùng kẻ vác binh khí mình rằng: Hè, chúng ta hãy hãm đồn của những kẻ chẳng chịu cắt bì kia. Hoặc giả Đức Giê-hô-va sẽ hành sự vì chúng ta chăng; vì Đức Giê-hô-va khiến cho số ít người được thắng cũng như số đông người vậy.
7 Anih ih misatukhaih hmuenmae phawkung mah, Na poekhaih baktih toengah sah ah; Caeh ah, khenah, na poekhaih palungthin baktih toengah, kang caeh haih han hmang, tiah a naa.
Kẻ vác binh khí của người thưa rằng: Hãy làm điều ông ước, và đi nơi nào ông muốn; lòng ông dẫn ông đi đâu, tôi sẽ theo đó.
8 Jonathan mah, Khenah, hae kaminawk ohhaih ahmuen bangah caeh si loe, nihcae kamtueng ah om pae si.
Giô-na-than tiếp: Nầy, chúng ta hãy đi đến những người ấy, tỏ mình ra cho chúng nó.
9 Nihcae mah, Kaicae angzo o ai karoek to, to ahmuen ah na zing oh, tiah na thui o nahaeloe, nihcae khae caeh tahang ai ah, a oh hoi haih ahmuen ah om poe si.
Nếu chúng nó nói: Hãy đợi chúng ta đến cùng các ngươi, thì chúng ta sẽ đứng lại chỗ mình và không lên đến cùng chúng nó.
10 Toe nihcae mah, Kaicae khaeah angzo tahang ah, tiah thui nahaeloe, Angraeng mah nihcae to aihnik khaeah paek boeh pongah, caeh tahang si, hae loe aihnik hanah angmathaih ah om nasoe, tiah a naa.
Còn nếu chúng nó nói rằng: Hãy lên đến chúng ta; thì chúng ta sẽ lên; vì Đức Giê-hô-va đã phó chúng nó vào tay chúng ta: điều đó sẽ dùng làm dấu hiệu cho chúng ta.
11 To pongah nihnik loe Philistin kaminawk kamtueng ah oh pae hoi; Philistinnawk mah, Khenah, anghawkhaih ahmuen hoiah Hebru kaminawk tacawt o boeh, tiah a thuih o.
Vậy hai người đều đi lên đồn Phi-li-tin. Dân Phi-li-tin nói: Kìa, những người Hê-bơ-rơ ra từ hang đá là nơi chúng nó ẩn trốn kia.
12 To ih misatoep kaminawk mah Jonathan hoi anih ih misatukhaih hmuenmae phawkung khaeah, Hae ah angzo hoi tahang ah, hmuen kang patuek hoi han, tiah a naa o. To pongah Jonathan mah angmah ih hmuenmae phawkung khaeah, Ka hnukah angzo ah; Angraeng mah nihcae to Israel kaminawk ban ah paek boeh, tiah a naa.
Lính của đồn nói cùng Giô-na-than và kẻ vác binh khí mà rằng: Hãy đi đến chúng ta, chúng ta có chuyện tỏ cùng hai ngươi. Giô-na-than nói với kẻ vác binh khí mình rằng: Hãy theo ta, vì Đức Giê-hô-va đã phó chúng nó vào tay Y-sơ-ra-ên.
13 Jonathan loe khokkhu hoi a ban tha patohhaih hoiah dawh tahang; anih ih hmuenmae phawkung doeh anih hnukah dawh tahang toeng; Philistinnawk loe Jonathan hmaa ah amtimh o, angmah ih hmuen phawkung mah nihcae to hum.
Giô-na-than dùng tay và chân leo lên, và kẻ cầm binh khí leo theo. Người Phi-li-tin ngã trước mặt Giô-na-than, và kẻ vác binh khí giết chúng nó chết ở đằng sau người.
14 Jonathan hoi angmah ih hmuen phawkung mah, maitaw tae hoi laikok atokhaih ahmuen ekah ahap caeh hoi ai naah, Philistin kaminawk pumphae to a hum hoi boeh.
Trong trận thứ nhất nầy, Giô-na-than và kẻ vác binh khí người giết chừng hai mươi người, trong một khoảng nửa công đất.
15 Misatuh kaminawk, laikok atok kaminawk, kaminawk boih, misatoep kaminawk, misa muk thaih kaminawk loe mawnhh hoiah koi o; talih doeh hnawh pongah paroeai kalen tasoehhaih to oh.
Sự hãi hùng tràn ra trong trại quân, trong đồng, và trong cả dân Phi-li-tin. Quân đồn và đảng cướp giựt đều bị kinh khủng; đất bị rúng động; ấy như một sự kinh khiếp của Đức Chúa Trời vậy.
16 Benjamin prae Gibeah vangpui ah misatoep Saul ih misatuh kaminawk mah doeng o naah, khenah, kapop parai Philistinnawk loe kami tamsi o boeh, nihcae loe maeto hoi maeto angboh o moe, caeh o.
Lính canh của Sau-lơ ở tại Ghi-bê-a trong xứ Bên-gia-min, đều thấy quân chúng Phi-li-tin tản lạc và chạy trốn lộn xộn.
17 To naah Saul mah a taengah kaom kaminawk khaeah, Mi maw kacaeh, tiah panoek hanah kaminawk to kroek oh, tiah a naa. A kroek o naah, khenah, Jonathan hoi angmah ih misatukhaih hmuenmae phaw kami to om ai.
Bấy giờ, Sau-lơ nói với quân lính ở cùng mình rằng: Hãy kiểm điểm xem ai là những người đã bỏ hàng ngũ chúng ta. Chúng kiểm điểm, thấy thiếu Giô-na-than và kẻ vác binh khí người.
18 Saul mah Ahijah khaeah, Sithaw ih thingkhong to hae ah sin ah, tiah a naa. To nathuem ah Sithaw ih thingkhong loe Israel kaminawk khaeah oh vop.
Sau-lơ nói cùng A-hi-gia rằng: Hãy đem hòm của Đức Chúa Trời đến gần (vì trong ngày đó hòm của Đức Chúa Trời ở cùng dân Y-sơ-ra-ên).
19 Saul mah qaima khaeah lokthuih li naah, Philistin kaminawk salakah kaom maeto hoi maeto angbohhaih lok to pung aep aep; to pongah Saul mah qaima khaeah, Na ban to azuk ah, tiah a naa.
Nhưng trong khi Sau-lơ nói với thầy tế lễ, thì tiếng ồn ào lại càng thêm lên trong trại quân Phi-li-tin. Sau-lơ nói cùng thầy tế lễ rằng: Hãy rút tay ngươi lại.
20 Saul hoi angmah ih kaminawk loe nawnto amkhueng o moe, misatukhaih ahmuen ah caeh o; khenah, to nathuem ah Philistin kaminawk loe poek anghmang o sut pongah, angmacae hoi angmacae sumsen hoiah takroek o.
Đoạn, Sau-lơ và hết thảy quân lính ở cùng người hiệp lại, đi tới chốn chiến trường, kìa thấy người Phi-li-tin rút gươm giết lẫn nhau, hỗn loạn cực điểm.
21 To naah Philistinnawk khaeah kaom, nihcae ataihaih ahmuen ah kacaeh, Hebru kaminawk loe Saul hoi Joanthan khaeah kaom Israel kaminawk khaeah caeh o moe, to ah athum o.
Những người Hê-bơ-rơ đã từ lâu phục dân Phi-li-tin và theo họ trong trại quân, nay trở lòng hiệp với Y-sơ-ra-ên vẫn theo cùng Sau-lơ và Giô-na-than.
22 Ephraim mae nuiah anghawk Israel kaminawk mah, Philistin kaminawk loe cawnh o boeh ti, tiah thaih o naah, misatuk naah athum o toeng moe, misanawk to patom o.
Lại khi hết thảy người Y-sơ-ra-ên đang ẩn trong núi Eùp-ra-im, nghe dân Phi-li-tin chạy trốn, cũng rượt đuổi theo chúng nó mà đánh giặc.
23 To pongah Angraeng mah to na niah Israel kaminawk to pahlong, misatukhaih loe Beth-Aven vangpui yaeh khoek to phak.
Đức Giê-hô-va giải cứu Y-sơ-ra-ên trong ngày đó; cơn giặc tràn đến Bết-A-ven.
24 To na niah Israel kaminawk loe paroeai palungboeng o; Saul mah ka misanawk nuiah lu ka lak han oh vop, to pongah niduem ai naah buhcaa kaminawk loe tangoenghaih tong nasoe, tiah lokkamhaih sak pongah, mi doeh buhcaa o ai.
Cũng trong ngày đó, dân Y-sơ-ra-ên bị mệt đuối. Vả lại, Sau-lơ có thề cùng dân sự rằng: Đáng rủa sả người nào sẽ ăn vật thực gì trước khi chiều tối, tức trước khi ta báo thù những kẻ cừu địch ta! Vì vậy, cả dân sự đều cử không ăn vật thực gì hết.
25 Prae thung ih kaminawk boih taw thungah akun o; to naah long ah kaom khoi to a hnuk o.
Song chúng dân đã đến trong một cái rừng có mật ong trên mặt đất.
26 Kaminawk taw thungah phak o naah, taw ah kalong khoitui to a hnuk o; toe lokkamhaih zit o pongah, mi mah doeh pakha thungah ban tapawh o ai.
Bấy giờ, dân sự đi vào trong rừng, thấy mật nầy chảy; chẳng ai dám chấm tay vào miệng, vì sợ lời thề.
27 Toe Jonathan mah loe ampa mah kaminawk khaeah thuih pae ih lokkamhaih to panoek ai pongah, a ban ah kaom tayae toeng tadong hoiah khoitui to quk pacoengah, pakha thungah ban tapawh; to naah a mik amtueng pae kue.
Nhưng Giô-na-than không biết lời thề mà cha mình đã lập cùng dân sự, nên giơ đầu gậy mình cầm nơi tay chấm vào tàng mật ong, rồi lấy tay đem mật vào miệng, thì mắt người sáng ra.
28 To naah kami maeto mah, Nam pa mah kaminawk khaeah, mi kawbaktih doeh vaihniah buhcaa kami loe, tangoenghaih tong nasoe, tiah lokkamhaih a saksak. To pongah kaminawk loe thazok o sut boeh, tiah a naa.
Có người trong dân chúng cất tiếng nói rằng: Cha ông có thề cùng dân chúng rằng: Đáng rủa sả người nào ăn vật thực gì trong ngày nay. Vả, dân sự đều bị mệt đuối.
29 Jonathan mah, Pa mah prae kaminawk raihaih paek boeh; khenah, hae ih khoitui zetta ka pataeng naah, ka mik amtueng kue.
Giô-na-than đáp rằng: Cha ta làm rối cho xứ, hãy xem mắt ta đã sáng dường nào, vì cớ nếm chút mật nầy!
30 Kaminawk mah misanawk khae hoi lak o ih thoemto hmuennawk to caa o nahaeloe, kawkruk maw hoih ueloe, Philistin kaminawk to pop aep ah hum o thai tih, tiah a naa.
è! chớ chi ngày nay dân sự đã ăn vật chiếm được của thù nghịch, thì sự thua bại dân Phi-li-tin đã lớn hơn biết bao!
31 To na niah, Mikmash vangpui hoi Aijalon vangpui karoek to, Israel kaminawk mah Philistinnawk hum o pongah, kaminawk loe paroeai angpho o.
Vậy ngày đó, dân Y-sơ-ra-ên đánh bại dân Phi-li-tin từ Mích-ma cho đến A-gia-lôn.
32 Misanawk ih hmuennawk to muk o, tuunawk, maitaw taenawk, maitaw caanawk to a lak o moe, long ah boh o pacoengah, athii hoi nawnto a caak o.
Dân sự bị mệt đuối lắm, bèn xông vào của cướp, bắt chiên, bò, bò con, giết đi trên đất, rồi ăn thịt lộn với huyết.
33 To naah kami maeto mah Saul khaeah, Khenah, kaminawk loe athii kaom moi to caak o moe, Angraeng hmaa ah a zae o let bae boeh, tiah a naa. Anih mah, Lokkamhaih na phraek o boeh, vaihniah kalen parai thlung kai khaeah palet oh boeh, tiah a naa.
Có người đến nói cùng Sau-lơ rằng: Kìa, dân sự phạm tội cùng Đức Giê-hô-va, mà ăn thịt lộn với huyết. Người đáp: Aáy là một sự lỗi đạo! Hãy lập tức lăn một hòn đá lớn đến gần ta.
34 To pacoengah Saul mah kaminawk khaeah, Caeh oh loe, kami boih mah angmacae ih maitaw hoi tuu to hae ah sin o nasoe; hae ah bop oh loe, caa oh; athii kaom moi caakhaih hoiah Angraeng hmaa ah zaehaih sah o hmah, tiah thui pae oh, tiah a naa. To pongah to naduem ah, kaminawk boih mah angmacae ih maitaw to sin o moe, to ah boh o.
Lại tiếp rằng: Hãy đi khắp cơ binh rao rằng mỗi người phải dẫn đến ta chiên và bò mình, và giết đi tại đây. Rồi các ngươi sẽ ăn thịt nó; như vậy các người không phạm tội cùng Đức Giê-hô-va mà ăn thịt lộn với huyết. Thế thì, trong đêm đó, mỗi người trong chúng dẫn súc vật mình có dưới tay, và giết nó trên hòn đá.
35 To naah Saul mah Angraeng khaeah hmaicam maeto sak; hae loe hmaloe koek a sak ih hmaicam ah oh.
Sau-lơ bèn lập một bàn thờ cho Đức Giê-hô-va; ấy là bàn thờ thứ nhất mà người lập cho Đức Giê-hô-va.
36 Saul mah, Khoving ah Philistinnawk khaeah caeh o si loe, khodai khoek to hmuenmae to lomh pae o si, kami maeto doeh hingsak hmah si, tiah thuih. Nihcae mah, Hoih hmang, tiah na poek ih baktih toengah sah halat ah, tiah a naa o. Toe qaima mah, Sithaw dueng rae si, tiah a naa.
Đoạn, Sau-lơ nói: Chúng ta hãy đi xuống đuổi theo dân Phi-li-tin trong khi ban đêm, cướp phá chúng nó cho đến sáng sớm, và chớ để sống một ai. Chúng thưa rằng: Hãy làm mọi điều vua lấy làm phải. Thầy tế lễ bèn nói: Chúng ta hãy đến gần Đức Chúa Trời.
37 To pongah Saul mah Sithaw khaeah, Philistinnawk khaeah ka caeh han maw? Nihcae to Israelnawk ban ah na paek han maw? tiah a dueng. Toe to na niah Sithaw mah anih ih lok to pathim pae ai.
Sau-lơ cầu vấn Đức Chúa Trời rằng: Tôi phải nên xuống đuổi theo dân Phi-li-tin chăng? Ngài sẽ phó chúng nó vào tay Y-sơ-ra-ên chăng? Song lần nầy Đức Chúa Trời chẳng đáp lại lời gì hết.
38 To pongah Saul mah, Kami zaehoikungnawk boih, hae ah angzo oh, vaihniah tih zaehaih maw na sak o moeng boeh?
Đoạn, Sau-lơ bảo rằng: Hỡi các quan trưởng của dân sự, hết thảy hãy đến gần đây, xét tìm tội lỗi đã phạm trong ngày nay là sao.
39 Israel pahlongkung Angraeng loe hing baktih toengah, Jonathan loe ka capa ah om cadoeh, a nuiah zaehaih om nahaeloe, a duek han oh, tiah thuih. Toe kaminawk thungah mi mah doeh lok pathim pae o ai.
Ta chỉ Đức Giê-hô-va hằng sống, là Đấng giải cứu Y-sơ-ra-ên, mà thề rằng kẻ đã phạm tội, dẫu chính là Giô-na-than, con trai ta, cũng phải chết đi! Trong cả dân sự chẳng có ai đáp lời người.
40 To naah Saul mah Israel kaminawk boih khaeah, Nangcae loe ho bangah angdoe oh, kai hoi ka capa Jonathan loe hae bangah kang doet hoi han, tiah a naa. Kaminawk mah Saul khaeah, Hoih, tiah na poek ih baktih toengah sah ah, tiah a naa o.
Người bèn nói cùng cả Y-sơ-ra-ên rằng: Các ngươi hãy đứng bên này; ta và Giô-na-than, con trai ta, sẽ đứng bên kia. Dân sự thưa rằng: Hãy làm điều vua lấy làm phải.
41 To naah Saul mah angmah ih Israel Angraeng Sithaw khaeah, Katoeng ah lok na caek ah, tiah lawkthuih. Jonathan hoi Saul loe taham khethaih phoisa to vah hoi; toe kaminawk loe loih o.
Sau-lơ thưa cùng Đức Giê-hô-va rằng: Oâi Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên! xin hãy tỏ ra sự thật. Giô-na-than và Sau-lơ bị chỉ ra, còn dân sự thì vô can.
42 Saul mah, Kai hoi ka capa Jonathan salakah taham khethaih phoisa to va ah, tiah a naa. To naah Jonathan nuiah krak.
Sau-lơ nói: Hãy bắt thăm cho ta và Giô-na-than, con trai ta.
43 To naah Saul mah Jonathan khaeah, Tih hmuen maw na sakpazae? Na thui ah, tiah a naa. Jonathan mah kaimah ih tayae tadong hoiah khotui to ka quk moe, zetta ka pataeng; to pongah khenah, kai loe vaihi ka duek han oh, tiah a naa.
Giô-na-than bị chỉ ra. Sau-lơ nói cùng Giô-na-than rằng: Hãy tỏ cho ta biết điều ngươi đã làm. Giô-na-than thú thật rằng: Tôi có dùng đầu gậy tôi cầm nơi tay mà nếm chút mật ong; nầy tôi đây phải chết.
44 Saul mah, Sithaw mah ka nui ah kanung parai ah doeh sah nasoe, Jonathan, nang loe na duek han oh, tiah a naa.
Sau-lơ nói: Hỡi Giô-na-than, nếu ngươi không chết, nguyện Đức Giê-hô-va giáng họa rất nặng trên ta!
45 Toe kaminawk mah Saul khaeah, Israel kaminawk hanah hae tih khoek to kalen pahlonghaih sahkung, Jonathan to paduek han maw? Sithaw mah duehsak hmah nasoe; Angraeng loe hing baktih toengah, a lu nui ih sam maeto doeh long ah krak han om ai; Sithaw abomhaih rang hoiah ni vaihniah anih mah hae hmuen hae a sak, tiah a naa o. To pongah paduek han ai ah, kaminawk mah Jonathan to pahlong o.
Nhưng dân sự đáp cùng Sau-lơ rằng: Uûa! Giô-na-than là người đã làm cho Y-sơ-ra-ên được đại thắng dường kia, phải chết sao? Điều đó chẳng nên! Chúng tôi chỉ sanh mạng của Đức Giê-hô-va mà thề rằng một sợi tóc trên đầu người sẽ chẳng rụng xuống đất; vì người ở cùng Đức Chúa Trời mà được thắng ngày nay. Như vậy, dân sự giải cứu Giô-na-than, và người khỏi bị xử tử.
46 To pacoengah Saul mah Philistinnawk to patom o ai boeh pongah, angmacae ohhaih ahmuen ah amlaem o let.
Đoạn, Sau-lơ trở về, chẳng đuổi theo dân Phi-li-tin nữa; và dân Phi-li-tin đều trở về trong xứ mình.
47 Saul mah Israel kaminawk to uk moe, a taeng ih misanawk to a tuk; Moab, Ammon kaminawk, Edom kaminawk, Zobah siangpahrangnawk hoi Philistinnawk to a tuk; a caehhaih ahmuen kruekah misatuk pazawk.
Sau khi Sau-lơ đã cầm quyền nước Y-sơ-ra-ên, thì người giao chiến cùng kẻ thù nghịch mình tứ phía, tức cùng Mô-áp, Am-môn, Ê-đôm, các vua Xô-ba, và cùng dân Phi-li-tin; hễ người cử binh đến đâu, thì báo thù được đến đó.
48 Anih mah misatuh kaminawk to pahruek moe, Amalek kaminawk to a tuk, Israel kaminawk to nihcae parokungnawk ih ban thung hoiah a pahlong.
Người tụ tập quân lính, đánh dân A-ma-léc, và giải cứu Y-sơ-ra-ên khỏi tay những kẻ cướp phá họ.
49 Saul ih capanawk loe Jonathan, Ishui hoi Malk-Ishua; a canu hnik ih ahmin loe, kacoeh to Merab, tiah ahmin sak moe, kanawk to Mikal, tiah sak.
Các con trai của Sau-lơ là Giô-na-than, Gi-sê-vi, và Manh-ki-sua, người cũng có hai con gái; lớn, tên là Mê-ráp; nhỏ, tên là Mi-canh;
50 Anih ih zu hmin loe Ahimaaz canu Ahinoam. Saul ih misatuh angraeng ahmin loe Ner capa Abner, Ner loe Saul ih ampa kanawk ah oh.
vợ của Sau-lơ tên là A-hi-nô-am, con gái của A-hi-mát. Tổng binh của đạo binh người là Aùp-ne, con trai của Nê-rơ, chú của Sau-lơ,
51 Saul ampa Kish hoi Abner ampa Ner loe, Abiel ih capa ah oh hoi.
Kích, cha của Sau-lơ và Nê-rơ, cha của Aùp-ne, là con trai của A-bi-ên.
52 Saul hing nathung Philistinnawk hoi kanung parai ah misa angtuk o; Saul mah mi kawbaktih doeh thacak moe, misahoih kami loe, angmah ih toksahkung ah a lak.
Trọn đời Sau-lơ có sự tranh chiến dữ dội cùng dân Phi-li-tin; hễ khi Sau-lơ thấy người mạnh mẽ và bạo dạn, thì chiêu mộ người theo mình.
