Miyambo 25
1 Iyi ndi miyambo inanso ya Solomoni, imene anthu a Hezekiya mfumu ya ku Yuda analemba.
Dette er og ordtøke av Salomo, og mennerne åt Hizkia, kongen i Juda, hev samla deim.
2 Ulemerero wa Mulungu uli pa kubisa zinthu; ulemerero wa mafumu uli pa kufufuza zinthuzo.
Guds æra er å dylja ei sak, og kongars æra å granska ei sak.
3 Monga momwe kwatalikira kumwamba ndi momwe kulili kuzama kwa dziko lapansi, ndi momwemonso alili maganizo a mfumu kusadziwika kwake.
Himmel-høgd og jord-dypt og konge-hjarto kann ingen granska ut.
4 Chotsa zoyipa mʼsiliva ndipo wosula adzapanga naye ziwiya.
Burt med slagget or sylvet! So fær gullsmeden ei skål av det.
5 Chotsa munthu woyipa pamaso pa mfumu; ndipo ufumu wake udzakhazikika mu chilungamo.
Burt med gudlaus mann frå kongen! So vert hans kongsstol fast ved rettferd.
6 Usamadzikuze ukakhala pamaso pa mfumu, ndipo usamakhale pamalo pa anthu apamwamba;
Briska deg ikkje for kongen, og stell deg ikkje på storfolks plass.
7 paja ndi bwino kuti mfumu ichite kukuwuza kuti, “Bwera pamwamba pano,” kulekana ndi kuti ikuchititse manyazi chifukwa cha wina wokuposa. Chimene wachiona ndi maso ako,
For betre er at dei segjer med deg: «Stig her upp!» Enn at du vert nedflutt for augo på fyrsten. Kva so augo dine hev set.
8 usafulumire kupita nacho ku bwalo la milandu nanga udzachita chiyani pa mapeto pake ngati mnansi wako adzakuchititsa manyazi?
Ver ikkje for snar til å reisa sak; for kva vil du gjera til slutt, når motparten gjer deg til skammar?
9 Kamba mlandu ndi mnansi wako, koma osawulula chinsinsi cha munthu wina
Før di sak med grannen din, men ber ikkje ut ein annan manns løyndom,
10 kuopa kuti wina akamva mawu ako adzakuchititsa manyazi ndipo mbiri yako yoyipa sidzatha.
For elles vil den som høyrer det, skjella deg ut, og du vil alltid få låkt ord på deg.
11 Mawu amodzi woyankhulidwa moyenera ali ngati zokongoletsera zagolide mʼzotengera zasiliva.
Som eple av gull i skåler av sylv er eit ord som ein talar i rette tid.
12 Kwa munthu womvetsa bwino, kudzudzula kwa munthu wanzeru kuli ngati ndolo zagolide kapena chodzikongoletsera china cha golide wabwino kwambiri.
Som ein gullring i øyra og sylgja av gull er ein vismann som refser for høyrande øyra.
13 Wamthenga wodalirika ali ngati madzi ozizira pa nthawi yokolola kwa anthu amene amutuma; iye amaziziritsa mtima bwana wake.
Som svalande snø ein skurdonne-dag er ein tru bodberar for deim som sender han, han kveikjer sjæli åt herren sin.
14 Munthu wonyadira mphatso imene sayipereka ali ngati mitambo ndi mphepo yopanda mvula.
Som skyer og vind utan regn er ein mann som kyter av gåvor han ikkje gjev.
15 Kupirira ndiye kumagonjetsa mfumu, ndipo kufewa mʼkamwa kutha kumafatsitsa munthu wowuma mtima.
Tolmod fær domaren yvertald, og den linne tunga bryt bein.
16 Ngati upeza uchi, ingodya okukwanira, kuopa ungakoledwe nawo ndi kuyamba kusanza.
Finn du honning, so et det du treng, so du ikkje vert ovmett og spyr han ut.
17 Uzipita kamodzikamodzi ku nyumba ya mnzako ukawirikiza kupita, udzadana naye.
Set sjeldan din fot i huset åt grannen, so han ikkje vert leid deg og hatar deg.
18 Munthu wochitira mnzake umboni wonama, ali ngati chibonga kapena lupanga kapena muvi wakuthwa.
Hamar og sverd og kvasse pil er den som vitnar falskt mot sin næste.
19 Kudalira munthu wosankhulupirika pa nthawi ya mavuto, kuli ngati dzino lobowoka kapena phazi lolumala.
Som roti tonn og ustød fot, so er lit til utru mann på trengselsdagen.
20 Kuyimbira nyimbo munthu wachisoni kuli ngati kuvula zovala pa nyengo yozizira kapena kuthira mchere pa chilonda.
Som kastar du klædi ein frostdag, som eddik på natron, so er den som syng visor for sorgfullt hjarta.
21 Ngati mdani wako ali ndi njala, mupatse chakudya kuti adye; ngati ali ndi ludzu mupatse madzi kuti amwe.
Er din fiend’ svolten, gjev honom mat, er han tyrst, so gjev honom drikka.
22 Pochita izi, udzamusenzetsa makala a moto pa mutu pake, ndipo Yehova adzakupatsa mphotho.
For då hopar du gloande kol på hovudet hans, og Herren skal løna deg att for det.
23 Monga momwe mphepo yampoto imabweretsera mvula, chonchonso mjedu umadzetsa mkwiyo.
Nordanvind føder regn, og ei kviskrande tunga sure andlit.
24 Nʼkwabwino kukhala pa ngodya ya denga kuposa kukhala mʼnyumba ndi mkazi wolongolola.
Betre å bu i ei krå på taket enn ha sams hus med trættekjær kvinna.
25 Mthenga wabwino wochokera ku dziko lakutali ali ngati madzi ozizira kwa munthu waludzu.
Som friske vatnet for den trøytte, so er god tidend frå eit land langt burte.
26 Munthu wolungama amene amagonjera munthu woyipa ali ngati kasupe wodzaza ndi matope kapena chitsime cha madzi oyipa.
Som gruggi kjelda og ein utskjemd brunn, so er rettferdig mann som vinglar medan gudlaus ser det.
27 Sibwino kudya uchi wambiri, sibwinonso kudzifunira wekha ulemu.
Eta for mykje honning er ikkje godt, men å granska det vandaste er ei æra.
28 Munthu amene samatha kudziretsa ali ngati mzinda umene adani awuthyola ndi kuwusiya wopanda malinga.
Som ein by med murarne brotne og burte er mannen som ikkje kann styra sin hug.
