Miyambo 22
1 Mbiri yabwino ndi yofunika kuposa chuma chambiri; kupeza kuyanja nʼkwabwino kuposa siliva kapena golide.
Eit godt namn er meir verdt enn rikdom stor, og manntekkje betre enn sylv og gull.
2 Wolemera ndi wosauka ndi ofanana; onsewa anawalenga ndi Yehova.
Rik og fatig råkast, Herren hev skapt deim alle.
3 Munthu wochenjera akaona choopsa amabisala, koma munthu wopusa amangopitirira ndipo amadzanongʼoneza bondo.
Den kloke ser fåren og gøymer seg, men fåmingar renner fram og lyt bøta for det.
4 Mphotho ya munthu wodzichepetsa ndi woopa Yehova ndi chuma, ulemu ndi moyo.
Løn for spaklynde og otte for Herren er rikdom og æra og liv.
5 Mʼnjira za anthu oyipa muli minga ndi misampha, koma amene amasala moyo wake adzazipewa zonsezo.
Klunger og snaror er på den vegen den falske gjeng, den som agtar si sjæl, held seg burte frå deim.
6 Mwana muzimuphunzitsa njira yake, ndipo akadzakalamba sadzachokamo.
Lær guten etter som guten er, so vik han ikkje ifrå det, um han vert gamall.
7 Wolemera amalamulira wosauka, ndipo wokongola zinthu amakhala kapolo wa womukongozayo.
Rikmann rå’r yver fatigfolk, og den som fær lån, vert træl for den som gjev.
8 Amene amafesa zoyipa amakolola mavuto, ndipo ndodo yaukali wake idzathyoka.
Den som sår urett, skal hausta vondt, og hans ovmods ris fær ein ende.
9 Amene ali ndi diso lachifundo adzadalitsika, pakuti iye amagawana chakudya chake ndi anthu osauka.
Den godhjarta vert velsigna, for han gjev sitt brød til armingen.
10 Chotsani munthu wonyoza, ndipo kukangana kudzatha; mapokoso ndi zonyoza zidzaleka.
Jaga spottaren ut, so gjeng trætta med, og for skjemsla og kiv fær du fred.
11 Amene amakonda kukhala woyera mtima ndi kumayankhula mawu abwino, adzakhala bwenzi la mfumu.
Den som elskar hjartans reinleik, den som talar vænt, han hev kongen til ven.
12 Maso a Yehova amakhala pa anthu odziwa bwino zinthu, koma Iye adzalepheretsa mawu a anthu osakhulupirika.
Herrens augo vaktar kunnskap, men ord frå den utrue støyter han um.
13 Munthu waulesi amati, “Kunjaku kuli mkango. Ine ndidzaphedwa mʼmisewu!”
Letingen segjer: «Det er ei løva der ute, eg kunde verta drepen midt på gata.»
14 Pakamwa pa mkazi wachigololo pali ngati dzenje lozama; amene Yehova wamukwiyira adzagwamo.
Ei djup grav er skjøkjemunn, den som Herren er harm på, skal falla nedi.
15 Uchitsiru umakhala mu mtima mwa mwana, koma ndodo yomulangira mwanayo idzachotsa uchitsiruwo.
Vitløysa heng fast ved hjarta hjå guten, men tukteriset driv henne burt frå han.
16 Amene amapondereza anthu osauka kuti awonjezere chuma chake, ndiponso amene amapereka mphatso kwa anthu olemera onsewa adzasauka.
Trykkjer du armingen, vert det honom til vinning, gjev du den rike, vert det berre til tap.
17 Utchere khutu lako ndipo umvere mawu anzeru; uyike mtima wako pa zimene ndikukuphunzitsa kuti udziwe.
Lut øyra ned og høyr på ord av vismenn vend hjarta til min kunnskap!
18 Zidzakhala zokondweretsa ngati uzisunga mu mtima mwako ndi wokonzeka kuziyankhula.
For det er vænt at du deim varar i ditt hjarta; gjev dei må vera reiduge på dine lippor!
19 Ndakuphunzitsa zimenezi lero koma makamaka uziopa Yehova.
Av di du skal lita på Herren, lærer eg deg i dag, just deg.
20 Kodi suja ndinakulembera malangizo makumi atatu okuchenjeza ndi okupatsa nzeru,
Hev eg’kje skrive fyndord til deg med råder og kunnskap
21 malangizo okudziwitsa zolungama ndi zoona ndi kuti ukawayankhe zoona amene akutumawo?
til å kunngjera deg det som rett er, sannings ord, so du med sannings ord kann svara deim som sender deg?
22 Mʼmphawi usamubere chifukwa ndi osauka, ndipo usawapondereze anthu osowa mʼbwalo la milandu,
Plundra ikkje ein fatigmann av di han er fatig, og tred ikkje armingen ned i porten!
23 pakuti Yehova adzawateteza pa mlandu wawo ndipo adzalanda moyo onse amene amawalanda iwo.
For Herren skal føra saki deira og taka livet deira som tek ifrå deim.
24 Usapalane naye ubwenzi munthu wosachedwa kupsa mtima ndipo usayanjane ndi munthu amene sachedwa kukwiya
Gjev deg ikkje i lag med ein som snart vert vreid, og gakk ikkje med ein bråsinna mann,
25 kuopa kuti iwe ungadzaphunzire njira zake ndi kukodwa mu msampha.
at du ikkje skal venja deg til hans vegar og få sett ei snara for livet ditt!
26 Usakhale munthu wopereka chikole kapena kukhala mboni pa ngongole;
Ver ei millom deim som gjev handtak, millom deim som borgar for skuld!
27 ngati ulephera kupeza njira yolipirira adzakulanda ngakhale bedi lako lomwe.
Når du inkje hev å betala med, kvifor skal dei taka sengi di burt under deg?
28 Usasunthe mwala wamʼmalire akalekale amene anayikidwa ndi makolo ako.
Flyt ikkje gamall merkestein som federne dine hev sett!
29 Kodi ukumuona munthu waluso pa ntchito yake? Iye adzatumikira mafumu; sadzatumikira anthu wamba.
Ser du ein mann som er dugleg i arbeidet, han skal tena hjå kongar og ikkje hjå småfolk.
