Miyambo 14
1 Mkazi wanzeru amamanga banja lake, koma mkazi wopusa amalimasula ndi manja ake omwe.
Sapiens mulier ædificat domum suam: insipiens extructam quoque manibus destruet.
2 Amene amayenda molungama amaopa Yehova, koma amene njira zake ndi zoyipa amanyoza Yehova.
Ambulans recto itinere, et timens Deum, despicitur ab eo, qui infami graditur via.
3 Kuyankhula kwa chitsiru kumamuyitanira ndodo pa msana, koma milomo ya munthu wanzeru imamuteteza.
In ore stulti virga superbiæ: labia autem sapientium custodiunt eos.
4 Pakasowa ngʼombe zolima gome limakhala lopanda chakudya, koma pakakhala ngʼombe zamphamvu zakudya zimachulukanso.
Ubi non sunt boves, præsepe vacuum est: ubi autem plurimæ segetes, ibi manifesta est fortitudo bovis.
5 Mboni yokhulupirika sinama, koma mboni yonyenga imayankhula zabodza.
Testis fidelis non mentitur: profert autem mendacium dolosus testis.
6 Wonyoza anzake amafunafuna nzeru koma osayipeza, koma munthu womvetsa bwino amadziwa zinthu msanga.
Quærit derisor sapientiam, et non invenit: doctrina prudentium facilis.
7 Khala kutali ndi munthu wopusa chifukwa sudzapeza mawu a nzeru.
Vade contra virum stultum, et nescit labia prudentiæ.
8 Nzeru za munthu wochenjera zagona pakuzindikira njira zake. Koma uchitsiru wa zitsiru umapusitsidwa ndi chinyengo chawo chomwe.
Sapientia callidi est intelligere viam suam: et imprudentia stultorum errans.
9 Zitsiru zimanyoza za kulapa machimo, awo, koma kufuna kwabwino kumapezeka mwa anthu olungama.
Stultus illudet peccatum, et inter iustos morabitur gratia.
10 Mtima uliwonse umadziwa wokha zowawa zake, ndipo palibe wina aliyense angadziwe kukondwa kwake.
Cor quod novit amaritudinem animæ suæ, in gaudio eius non miscebitur extraneus.
11 Nyumba ya munthu woyipa idzapasuka, koma tenti ya munthu wowongoka mtima idzakhazikika.
Domus impiorum delebitur: tabernacula vero iustorum germinabunt.
12 Pali njira ina yooneka ngati yabwino kwa munthu, koma kumatsiriziro kwake ndi ku imfa.
Est via, quæ videtur homini iusta: novissima autem eius deducunt ad mortem.
13 Ngakhale poseka mtima utha kumva kuwawa, ndipo mathero achimwemwe akhoza kukhala chisoni.
Risus dolore miscebitur, et extrema gaudii luctus occupat.
14 Munthu wosakhulupirika adzalandira zogwirizana ndi ntchito yake, koma munthu wabwino adzalandira mphotho ya ntchito yake.
Viis suis replebitur stultus, et super eum erit vir bonus.
15 Munthu wopusa amakhulupirira chilichonse, koma munthu wochenjera amaganizira bwino mayendedwe ake.
Innocens credit omni verbo: astutus considerat gressus suos. Filio doloso nihil erit boni: servo autem sapienti prosperi erunt actus, et dirigetur via eius.
16 Munthu wanzeru amaopa Mulungu ndipo amapewa zoyipa, koma munthu wopusa ndi wokula mtima amakhala wosasamala.
Sapiens timet, et declinat a malo: stultus transilit, et confidit.
17 Munthu wopsa mtima msanga amachita zinthu za uchitsiru, ndipo anthu amadana ndi munthu wachinyengo.
Impatiens operabitur stultitiam: et vir versutus odiosus est.
18 Anthu opusa amalandira uchitsiru, koma anthu ochenjera amavekedwa chipewa cha ulemerero wa kudziwa zinthu.
Possidebunt parvuli stultitiam, et expectabunt astuti scientiam.
19 Anthu oyipa adzagwada pamaso pa anthu abwino, ndipo anthu oyipa adzapempha thandizo kwa anthu olungama.
Iacebunt mali ante bonos: et impii ante portas iustorum.
20 Munthu wosauka ngakhale anansi ake omwe amamuda, koma munthu wolemera ali ndi abwenzi ambiri.
Etiam proximo suo pauper odiosus erit: amici vero divitum multi.
21 Wonyoza mnansi wake ndi wochimwa koma ndi wodala amene amachitira chifundo anthu osowa.
Qui despicit proximum suum, peccat: qui autem miseretur pauperis, beatus erit. Qui credit in Domino, misericordiam diligit.
22 Kodi amene amakonzekera zoyipa sasochera? Koma amene amakonzekera zabwino anthu amawaonetsa chikondi ndi kukhulupirika.
Errant qui operantur malum: misericordia et veritas præparant bona.
23 Ntchito iliyonse imakhala ndi phindu, koma kuyankhulayankhula kumabweretsa umphawi.
In omni opere erit abundantia: ubi autem verba sunt plurima, ibi frequenter egestas.
24 Chipewa chaulemu cha anthu a nzeru ndi chuma chawo chomwe, koma malipiro a zitsiru ndi uchitsiru.
Corona sapientium, divitiæ eorum: fatuitas stultorum, imprudentia.
25 Mboni yokhulupirika imapulumutsa miyoyo, koma mboni yabodza imaphetsa.
Liberat animas testis fidelis: et profert mendacia versipellis.
26 Amene amaopa Yehova ali ndi chitetezo chokwanira ndipo iye adzakhala pothawira pa ana ake.
In timore Domini fiducia fortitudinis, et filiis eius erit spes.
27 Kuopa Yehova ndiye kasupe wamoyo, kumathandiza munthu kuti apewe msampha wa imfa.
Timor Domini fons vitæ, ut declinent a ruina mortis.
28 Gulu lalikulu la anthu ndiye ulemerero wa mfumu, koma popanda anthu kalonga amawonongeka.
In multitudine populi dignitas regis: et in paucitate plebis ignominia principis.
29 Munthu wosapsa mtima msanga amamvetsa zinthu kwambiri, koma munthu wopsa mtima msanga amaonetsa uchitsiru wake.
Qui patiens est, multa gubernatur prudentia: qui autem impatiens est, exaltat stultitiam suam.
30 Mtima wodekha umapatsa thupi moyo, koma nsanje imawoletsa mafupa.
Vita carnium, sanitas cordis: putredo ossium, invidia.
31 Amene amapondereza mʼmphawi amanyoza mlengi wake, koma wochitira chifundo munthu wosowa amalemekeza Mulungu.
Qui calumniatur egentem, exprobrat factori eius: honorat autem eum, qui miseretur pauperis.
32 Anthu oyipa adzakanthidwa chifukwa cha ntchito zawo zomwe, koma olungama adzatetezedwa mwa imfa yawo.
In malitia sua expelletur impius: sperat autem iustus in morte sua.
33 Nzeru zimakhala mu mtima mwa anthu omvetsa zinthu, koma nzeru sipezeka mu mtima mwa zitsiru.
In corde prudentis requiescit sapientia, et indoctos quosque erudiet.
34 Chilungamo chimakweza mtundu wa anthu, koma uchimo umachititsa manyazi mtundu uliwonse.
Iustitia elevat gentem: miseros autem facit populos peccatum.
35 Mfumu imasangalatsidwa ndi wantchito wanzeru, koma imachitira ukali wantchito wochititsa manyazi.
Acceptus est regi minister intelligens: iracundiam eius inutilis sustinebit.
