Miyambo 10
1 Miyambo ya Solomoni: Mwana wanzeru amakondweretsa abambo ake, koma mwana wopusa amamvetsa amayi ake chisoni.
Ordtøke av Salomo. Ein vis son er til gleda for far sin, men ein dårleg son er mor si til sorg.
2 Chuma chochipeza mwachinyengo sichipindulitsa, koma chilungamo chimapulumutsa ku imfa.
Ragn-fegne skattar gagnar inkje, men rettferd frelser frå dauden.
3 Yehova salola kuti munthu wolungama azikhala ndi njala; koma amalepheretsa zokhumba za anthu oyipa.
Herren let ikkje rettferdig mann hungra, men giren hjå gudlause viser han burt.
4 Wochita zinthu mwaulesi amasauka, koma wogwira ntchito mwakhama amalemera.
Lat-hand skaper armod, men strevsam hand gjer rik.
5 Amene amakolola nthawi yachilimwe ndi mwana wanzeru, koma amene amangogona nthawi yokolola ndi mwana wochititsa manyazi.
Ein klok son sankar um sumaren, ein skjemdar-son søv um hausten.
6 Madalitso amakhala pa mutu wa munthu wolungama, koma pakamwa pa munthu woyipa pamaphimba chiwawa.
Velsigningar kjem yver hovudet på den rettferdige, men munnen åt dei gudlause gøymer vald.
7 Munthu wolungama anzake adzamukumbukira ngati mdalitso, koma dzina la munthu woyipa lidzayiwalika.
Minnet um den rettferdige ert til velsigning, men namnet åt dei gudlause morknar.
8 Munthu wa mtima wanzeru amasamala malamulo, koma chitsiru chomangolongolola chidzawonongeka.
Den vise tek imot påbod, men gapen gjeng til grunns,
9 Munthu woyenda mwangwiro amayenda mosatekeseka; koma amene amayenda njira yokhotakhota adzadziwika.
den som ferdast i uskyld, ferdast trygt, men den som gjeng krokvegar, skal verta kjend.
10 Aliyense wotsinzinira maso mwachinyengo amabweretsa mavuto, koma wodzudzula chitsiru molimba mtima amabweretsa mtendere.
Den som blinkar med auga, valdar vondt, men gapkjeften gjeng til grunns.
11 Pakamwa pa munthu wolungama ndi kasupe wamoyo, koma pakamwa pa munthu woyipa pamabisa chiwawa.
Rettferdig manns munn er ei livsens kjelda, men munnen åt gudlause gøymar vald.
12 Udani umawutsa mikangano, koma chikondi chimaphimba zolakwa zonse.
Hat yppar trætta, men kjærleik breider yver alle brot.
13 Nzeru imapezeka pa milomo ya munthu wozindikira zinthu, koma pa msana pa munthu wopanda nzeru sipachoka chikwapu.
På vitug manns lippor er visdom å finna, men riset høver åt ryggen på dåren.
14 Anzeru amasunga chidziwitso koma pakamwa pa chitsiru pamatulutsa zowononga.
Dei vise gøymer kunnskapen sin, men or narremunn kann ein venta fåre.
15 Chuma cha munthu wolemera ndiye chitetezo chake; koma umphawi ndiye chiwonongeko cha osauka.
Rikmanns eiga er hans faste by; fatigfolks ulukka er deira armod.
16 Moyo ndiye malipiro a munthu wolungama, koma phindu la anthu oyipa ndi uchimo ndi imfa.
Det den rettferdige tener, gjeng til liv, det den gudlause vinn, gjeng til synd.
17 Wosamalira malangizo amayenda mʼnjira ya moyo, koma wonyoza chidzudzulo amasochera.
Den som på tukt tek vare, gjeng til livet, men den fer vilt som ikkje agtar age.
18 Amene amabisa chidani chake ndi munthu wonama, ndipo amene amafalitsa miseche ndi chitsiru.
Den som løyner hat, hev ljugarlippor, og den som breider ut baktale, er ein dåre.
19 Mawu akachuluka zolakwa sizisowa, koma amene amasunga pakamwa pake ndi wanzeru.
Der d’er mange ord, vil synd ikkje vanta, men den som set lås for lipporn’, er klok.
20 Mawu a munthu wolungama ali ngati siliva wabwino kwambiri, koma mtima wa munthu woyipa ndi wopanda phindu.
Rettferdig manns tunga er utvalt sylv, men gudløysings vit er lite verdt.
21 Milomo ya anthu olungama imalimbikitsa ambiri; koma chitsiru chimafa chifukwa chosowa nzeru.
Rettferdig manns lippor læskar mange, men dårarne døyr for dei vantar vit.
22 Mdalitso wa Yehova ndiwo umabweretsa chuma, ntchito za munthu siziwonjezerapo kanthu.
D’er Herrens velsigning som gjer rik, og eige stræv legg inkje til.
23 Kwa chitsiru kuchita zinthu zoyipa ndiye chinthu chomusangalatsa, koma kwa munthu womvetsa bwino zinthu nzeru ndiyo imamusangalatsa.
Dåren finn moro i skjemdarverk, men den vituge mannen i visdom.
24 Chimene munthu woyipa amachiopa chidzamuchitikira; chimene munthu wolungama amachilakalaka adzachipeza.
Det den ugudlege gruar for, kjem yver han, og det rettferdige ynskjer, vert deim gjeve.
25 Pamene namondwe wawomba, anthu oyipa amachotsedwa, koma anthu olungama amakhazikika mpaka muyaya.
Der stormen hev fare, er den gudlause burte, men den rettvise stend på æveleg grunn.
26 Momwe amakhalira vinyo wosasa mʼkamwa ndi momwe umakhalira utsi mʼmaso, ndi momwenso amakhalira munthu waulesi kwa amene amutuma.
Som edik er for tennerne og røyk for augo, so er letingen for den som sender han.
27 Kuopa Yehova kumatalikitsa moyo; koma zaka za anthu oyipa zidzafupikitsidwa.
Otte for Herren lengjer livet, men gudløysings år vert stytte.
28 Chiyembekezo cha olungama chimapatsa chimwemwe, koma chiyembekezo cha anthu ochimwa chidzafera mʼmazira.
Rettferdige kann venta gleda, men voni åt gudlause vert til inkjes.
29 Njira za Yehova ndi linga loteteza anthu ochita zabwino, koma wochita zoyipa adzawonongeka.
Herrens veg er vern for den skuldfri, men øydeleggjing for illgjerningsmenner.
30 Munthu wolungama sadzachotsedwa, pamalo pake koma oyipa sadzakhazikika pa dziko.
Rettferdig mann skal aldri rikkast, men gudlause skal ei få bu i landet.
31 Pakamwa pa munthu wolungama pamatulutsa za nzeru, koma lilime lokhota lidzadulidwa.
Rettferdig manns munn ber visdoms frukt, men avskori vert den falske tunga.
32 Milomo ya anthu olungama imadziwa zoyenera kuyankhula, koma pakamwa pa anthu ochimwa pamatulutsa zokhota zokhazokha.
Rettferdig manns lippor søkjer hugnad, men munnen på gudlause berre fals.
