Roma 11
1 Busa mangutana ako, gisalikway ba sa Dios ang iyang katawhan? Palayo kana! Kay ako usab Israelinhon, kaliwat ni Abraham, sakop sa banay ni Benjamin.
I ask then, has God rejected his people? Absolutely not. For I also am an Israelite, a descendant of Abraham, of the tribe of Benjamin.
2 Ang Dios wala magsalikway sa iyang mga tawo nga daan na niyang giila. Wala ba kamo masayud sa ginaingon sa kasulatan mahitungod kang Elias, giunsa niya sa pagpangamuyo sa Dios batok sa Israel?
God did not reject his people, which he foreknew. Or do you not know what the Scripture says about Elijah? How he pleads with God against Israel:
3 "Ginoo, gipamatay nila ang imong mga profeta, gipangguba nila ang imong mga halaran, ug ako na lang usa ra ang nahibilin, ug ginapangita nila ang akong kinabuhi."
"Lord, they have killed your prophets, they have broken down your altars; and I am left alone, and they seek my life."
4 Apan unsa may gitubag sa Dios kaniya? "Alang sa akong kaugalingon may gitagana ako nga pito ka libo ka mga tawo nga wala makapilo sa ilang mga tuhod ngadto kang Baal."
But how does God answer him? "I have kept for myself seven thousand people, who have not bowed the knee to Baal."
5 Ug niining panahona usab karon, adunay salin nga gipili pinaagi sa grasya.
Even so then at this present time also there is a remnant according to the election of grace.
6 Apan kon kini pinaagi man sa grasya, nan, dili na kini pinasikad sa mga binuhatan; kay kon mao pa, ang grasya dili na grasya.
And if by grace, then it is no longer of works; otherwise grace is no longer grace.
7 Busa, unsa man? Ang Israel napakyas sa pagkab-ot sa iyang gipangita. Ang mga pinili nakakab-ot hinoon niini, apan ang uban gipagahi,
What then? That which Israel seeks for, that he did not obtain, but the chosen ones obtained it, and the rest were hardened.
8 ingon sa nahisulat: Sa Dios gihatagan silag espiritu sa kahinanok, ug mga mata nga dili makakita ug mga dalunggan nga dili makadungog, hangtud niining adlawa karon."
According as it is written, God gave them a spirit of stupor, eyes that they should not see, and ears that they should not hear, to this very day.
9 Ug si David nagaingon: Ang ilang pagpangaon himoang bitik ug lit-ag, usa ka gahong ug usa ka panimalus alang kanila;
David says, "Let their table be made a snare, and a trap, and a stumbling block, and a retribution to them.
10 ngitngiti ang ilang mga mata aron dili na sila makakita, ug boktota ang ilang mga bokoboko hangtud sa kahangturan."
Let their eyes be darkened, so that they can't see, and their backs be bent continually."
11 Busa mangutana ako, nahipangdol ba sila nga tungod niana napukan sila? Palayo kana! Hinoon tungod sa ilang paglapas ang kaluwasan nahiadto sa mga Gentil aron sa paghagit sa mga Israelinhon sa pagpangabubho.
I ask then, did they stumble that they might fall? Absolutely not. But by their fall salvation has come to the non-Jews, to provoke them to jealousy.
12 Ug kon ang ilang paglapas nahimong bahandi alang sa kalibutan, ug kon ang ilang kakulangan nahimong bahandi sa mga Gentil, daw unsa ka labi pa kon ikapasig-uli silang tanan!
Now if their fall is the riches of the world, and their loss the riches of the non-Jews; how much more their fullness?
13 Karon magasulti ako kaninyong mga Gentil. Tungod kay apostol man ako ngadto sa mga Gentil, magapasidungog ako sa akong pag-alagad,
For I speak to you who are the non-Jews. Since then as I am an apostle to the non-Jews, I glorify my ministry;
14 aron mangabubho ang akong mga isigka-Judio, basin pa nga sa ingon niana maluwas ang uban kanila.
if by any means I may provoke to jealousy those who are my flesh, and may save some of them.
15 Kay kon ang pagsalikway kanila misangpot sa pagkapinasig-uli sa kalibutan ngadto sa Dios, unsa pa man gayud kondili nga ang pagdawat kanila mosangpot ngadto sa kinabuhi gikan sa kamatayon?
For if the rejection of them is the reconciling of the world, what would their acceptance be, but life from the dead?
16 Kon nabalaan man ang unang hakop sa minasa, mao man usab ang tibuok minasa; ug kon nabalaan man ang gamut, mao man usab ang mga sanga.
If the first part is holy, so is the whole batch. If the root is holy, so are the branches.
17 Apan kon ang pipila ka mga sanga gipamutol, ug ikaw, nga salingsing sa olibo nga ihalas, gisumpay lamang diha sa ilang dapit aron makaambit sa kabahandianon sa kahoyng olibo,
But if some of the branches were broken off, and you, being a wild olive, were grafted in among them, and became partaker with them of the rich root of the olive tree;
18 nan, ayaw pagpasigarbohi ang mga sanga. Kon magpasigarbo man gayud ikaw, hinumdami nga dili baya ikaw mao ang nagsapnay sa punoan, hinonoa ang punoan mao ang nagasapnay kanimo.
do not boast over the branches. But if you boast, it is not you who support the root, but the root supports you.
19 Magaingon ikaw, "Ang mga sanga gipamutol aron ikasumpay ako diha sa ilang dapit."
You will say then, "Branches were broken off, that I might be grafted in."
20 Tinuod kana. Sila gipamutol tungod sa ilang pagkadili matinoohon, apan ikaw nagabarug pinaagi lamang sa pagtoo. Busa ayaw pagpahitaas, hinonoa pagbarug nga mahadlokon.
True; by their unbelief they were broken off, and you stand by your faith. Do not be conceited, but fear;
21 Kay kon wala man gani kaloy-i sa Dios ang mga sangang tiunay, dili usab ikaw niya pagakaloy-an.
for if God did not spare the natural branches, neither will he spare you.
22 Busa timan-i ang pagkamapuanguron ug pagkamapiuton sa Dios: mapiuton kanila nga mga nangatumba, apan mapuanguron ang Dios kanimo, basta magapadayon ikaw diha sa iyang pagkamapuanguron; kay kon dili man, ikaw usab pagaputlon.
See then the goodness and severity of God. Toward those who fell, severity; but toward you, goodness, if you continue in his goodness; otherwise you also will be cut off.
23 Ug bisan pa gani ang uban kanila, kon dili sila magpabilin sa pagkadili matinoohon, igasumpay sila niini, kay ang Dios makahimo man sa pagsumpay kanila pag-usab.
They also, if they do not continue in their unbelief, will be grafted in, for God is able to graft them in again.
24 Kay kon ikaw giputol gikan sa usa ka kahoy nga sa kinaiya olibo nga ihalas ug gisumpay, supak sa kinaiya, ngadto sa olibo nga maayo, unsa ka labaw pa gayud nga igasumpay kining mga sangang tiunay balik ngadto sa ilang tiunayng punoan sa olibo.
For if you were cut out of that which is by nature a wild olive tree, and were grafted contrary to nature into a good olive tree, how much more will these, which are the natural branches, be grafted into their own olive tree?
25 Basi magpakamakinaadmanon kamo diha sa inyong kaugalingong panghunahuna, buot ko, mga igsoon, nga inyong masabtan ang tinagoan nga mao kini: nga ang katig-a anha sa usa ka bahin sa Israel hangtud sa panahon nga mahisulod na ang hingpit gidaghanon sa mga Gentil,
For I do not desire you to be ignorant, brothers, of this mystery, so that you won't be wise in your own conceits, that a partial hardening has happened to Israel, until the fullness of the non-Jews has come in,
26 ug unya pagaluwason ang tibuok Israel, ingon sa nahisulat: Ang Manluluwas moabut gikan sa Sion; pagahinginlan niya ang pagkadili diosnon gikan kang Jacob";
and so all Israel will be saved. Even as it is written, "There will come out of Zion the Deliverer; he will turn away ungodliness from Jacob.
27 "ug mao unya kini ang pakigsaad ko uban kanila sa diha nga kuhaon ko na ang ilang mga sala."
This is my covenant to them, when I will take away their sins."
28 Labut sa Maayong Balita sila mga kaaway sa Dios, alang sa inyong kaayohan; apan labut sa pagpamili niya, sila mga pinalangga alang sa pahinungdan sa ilang mga ginikanan.
Concerning the Good News, they are enemies for your sake. But concerning the election, they are loved for the fathers' sake.
29 Kay ang mga gasa ug ang pagtawag gikan sa Dios dili mabakwi.
For the gifts and the calling of God are irrevocable.
30 Kay maingon nga kaniadto nagmasupilon kamo batok sa Dios apan karon nakadawat na sa kalooy tungod sa ilang pagkamasupilon,
For as you in time past were disobedient to God, but now have obtained mercy by their disobedience,
31 sa ingon usab niini nagamasupilon sila karon aron nga pinaagi sa kalooy nga gikapadayag kaninyo makadawat usab silag kalooy.
even so these also have now been disobedient, that by the mercy shown to you they may now also obtain mercy.
32 Kay ang tanang mga tawo gitugyan sa Dios ngadto sa pagkamasupilon aron ang tanan iyang pagakaloy-an. (eleēsē g1653)
For God has bound everyone over to disobedience, that he might have mercy on all. (eleēsē g1653)
33 O ang kahilabihan gayud sa kadagaya ug sa kaalam ug sa kahibalo nga iya sa Dios! Pagkadili matugkad sa iyang mga paghukom ug pagkadili matukib sa iyang mga paagi!
Oh the depth of the riches both of the wisdom and the knowledge of God. How unsearchable are his judgments, and his ways past tracing out.
34 "Kay kinsa bay nasayud sa hunahuna sa Ginoo, o kinsa bay iyang magtatambag?"
For "Who has known the mind of the Lord, or who has been his counselor?"
35 "O kinsa bay nakahatag kaniyag gasa aron kaulian siyag balus?"
"Or who has first given to him, and it will be repaid to him again?"
