< Panultihon 8 >
1 Wala ba magsinggit ang kaalam, Ug ang pagsabut magapagula sa iyang tingog?
You shall proclaim wisdom, that understanding may be obedient to you.
2 Sa kinatumyan sa hatag-as nga mga dapit haduol sa dalan, Diin ang mga alagianan nanagkatagbo siya nagatindog;
For she is on lofty eminences, and stands in the midst of the ways.
3 Tupad sa mga ganghaan, dapit sa pagsulod mo ngadto sa ciudad, Diha sa dapit sa pagsulod mo sa mga pultahan, siya magasinggit sa makusog:
For she sits by the gates of princes, and sings in the entrances, [saying],
4 Kaninyo, Oh mga tawo, ako nagatawag; Ug ang akong tingog maoy alang sa mga anak nga lalake sa mga tawo.
You, O men, I exhort; and utter my voice to the sons of men.
5 Oh kamo nga mga walay-pagtagad, sabta ang pagpili-sa-maayo; Ug, kamong mga buang, pagmasinabtanon kamo sa inyong kasingkasing.
O you simple, understand subtlety, and you that are untaught, imbibe knowledge.
6 Pamati, kay ako mamulong sa labing maayo nga mga butang; Ug ang pagbungat sa akong mga ngabil mogula ang mga matarung butang.
Listen to me; for I will speak solemn [truths]; and will produce right [sayings] from my lips.
7 Kay ang akong baba magasulti sa kamatuoran; Ug ang kadautan maoy usa ka dulumtanan sa akong mga ngabil.
For my throat shall meditate truth; and false lips are an abomination before me.
8 Ang tanang mga pulong sa akong baba mga pagkamatarung man; Walay bisan unsa nga baliko ni balit-ad diha kanila.
All the words of my mouth are in righteousness; there is nothing in them wrong or perverse.
9 Silang tanan matin-aw alang kaniya nga makasabut, Ug matarung alang kanila nga nakakaplag sa kahibalo.
They are all evident to those that understand, and right to those that find knowledge.
10 Dawata ang akong pagpahamatngon, ug ayaw ang salapi; Ug ang kinaadman kay sa piniling bulawan.
Receive instruction, and not silver; and knowledge rather than tried gold.
11 Kay ang kaalam labi pang maayo kay sa mga rubi; Ug ang tanang mga butang nga pagatinguhaon dili ikagtanding niana.
For wisdom is better than precious stones; and no valuable substance is of equal worth with it.
12 Ako nga kaalam naghimo sa kabuotan nga maoy akong puloyanan. Ug nagapangita sa kahibalo ug sa pagpili-sa-maayo.
I wisdom have lived [with] counsel and knowledge, and I have called upon understanding.
13 Ang pagkahadlok kang Jehova maoy pagdumot sa dautan: Ang pagkagarboso, ug pagkamapahitas-on, ug ang dautan nga dalan, Ug ang mabinalit-aron nga baba maoy akong ginadumtan.
The fear of the Lord hates unrighteousness, and insolence, and pride, and the ways of wicked men; and I hate the perverse ways of bad men.
14 Ang pagpakitambag maoy ako, ug kahalalum sa kahibalo: Ako mao man ang pagsabut; aduna akoy kagahum.
Counsel and safety are mine; prudence is mine, and strength is mine.
15 Pinaagi kanako ang mga hari nanaghari, Ug ang mga principe nanaghatag sa justicia.
By me kings reign, and princes decree justice.
16 Pinaagi kanako ang mga principe nanagpamunoan, Ug ang mga harianon, bisan ang tanang mga maghuhukom sa yuta.
By me nobles become great, and monarchs by me rule over the earth.
17 Ako nahagugma kanila nga nahagugma kanako; Ug kadtong nagasingkamot sa pagpangita kanako, makakaplag kanako.
I love those that love me; and they that seek me shall find [me].
18 Mga bahandi ug kadungganan maoy ania kanako; Oo, ang katigayonan nga molungtad ug ang pagkamatarung
Wealth and glory belong to me; yes, abundant possessions and righteousness.
19 Ang akong bunga labi pang maayo kay sa bulawan, oo, bisan pa kay sa fino nga bulawan; Ug ang akong abut kay sa piniling salapi.
[It is] better to have my fruit than [to have] gold and precious stones; and my produce is better than choice silver.
20 Ako nagalakat sa dalan sa pagkamatarung, Sa kinataliwad-an sa alagianan sa katarungan;
I walk in ways of righteousness, and [am] conversant with the paths of judgment;
21 Aron nga ako makapasunod niadtong nahagugma kanako ug manggad, Ug nga mapuno ko ang ilang mga panudlanan.
that I may divide substance to them that love me, and may fill their treasures with good things. If I declare to you the things that daily happen, I will remember [also] to recount the things of old.
22 Si Jehova nagbaton kanako sa sinugdan sa iyang dalan, Una pa sa iyang mga buhat kanhi.
The Lord made me the beginning of his ways for his works.
23 Ako gipahamutang sa itaas gikan pa sa walay katapusan sukad sa sinugdan, Sa wala pa ang yuta.
He established me before time [was] in the beginning, before he made the earth:
24 Sa diha nga wala pay kahiladman, ako nahimugso na, Sa diha nga wala pay mga tubod nga madagayaon sa tubig.
even before he made the depths; before the fountains of water came forth:
25 Sa wala pa mapahimutang ang mga bukid, Sa wala pa ang kabungturan ako nahimugso na;
before the mountains were settled, and before all hills, he begets me.
26 Samtang nga wala pa niya mabuhat ang yuta, ni ang kapatagan, Ni ang sinugdan sa abug sa kalibutan.
The Lord made countries and uninhabited [tracks], and the highest inhabited parts of the world.
27 Sa diha nga gitukod niya ang kalangitan didto na ako: Sa gipahamutang niya ang usa ka lingin ibabaw sa nawong sa kahilad-man,
When he prepared the heaven, I was present with him; and when he prepared his throne upon the winds:
28 Sa diha nga gihimo niyang malig-on ang kalangitan sa kahitas-an, Sa diha nga ang mga tuboran sa kahiladman nahimong mabaskog,
and when he strengthened the clouds above; and when he secured the fountains of the earth:
29 Sa diha nga gihatag niya sa dagat ang iyang utlanan, Nga ang mga tubig dili magalapas sa iyang sugo, Sa diha nga iyang gilaraw ang mga patukoranan sa yuta;
decree. and when he strengthened the foundations of the earth:
30 Unya ako didto tupad kaniya, ingon sa usa ka batid nga magbubuhat; Ug ako sa matag-adlaw maoy kahimuot niya, Nagakalipay sa kanunay sa iyang atubangan,
I was by him, suiting [myself to him], I was that wherein he took delight; and daily I rejoiced in his presence continually.
31 Nagakalipay sa iyang puloy-anang yuta; Ug ang akong kahimuot didto uban sa mga anak sa mga tawo.
For he rejoiced when he had completed the world, and rejoiced among the children of men.
32 Busa karon, mga anak ko, patalinghug kamo kanako; Kay bulahan kadto sila nga nagabantay sa akong mga dalan.
Now then, [my] son, hear me: blessed is the man who shall listen to me, and the mortal who shall keep my ways;
33 Pamatia ang pahamatngon, ug pagmanggialamon, Ug ayaw kini pag-isalikway.
[Hear wisdom and be wise, and be not strangers to it. ]
34 Bulahan ang tawo nga mamati kanako, Nga magabantay matag-adlaw sa akong mga ganghaan, Nga magahulat diha sa mga haligi sa akong mga pultahan.
watching daily at my doors, waiting at the posts of my entrances.
35 Kay bisan kinsa kadto nga makakaplag kanako makakaplag ug kinabuhi, Ug makabaton sa kalooy kang Jehova.
For my outgoings are the outgoings of life, and [in them] is prepared favor from the Lord.
36 Apan siya nga makasala batok kanako makasala sa iyang kaugalingong kalag: Silang tanan nga managdumot kanako mahagugma sa kamatayon.
But they that sin against me act wickedly against their own souls: and they that hate me love death.