Panultihon 6
1 Anak ko, kong ikaw mahimong magpapasalig alang sa imong isigkatawo, Kong ikaw sa imong mga kamot makadagmal sa usa ka dumuloong;
My son, if thou hast become surety for another, If thou hast stricken hands for another,
2 Ikaw nabitik tungod sa mga pulong sa imong baba, Ikaw nadakpan tungod sa mga pulong sa imong baba.
If thou hast become ensnared by the words of thy mouth, If thou hast been caught by the words of thy mouth,
3 Buhata kini karon, anak ko, ug gumawas ka sa imong kaugalingon, Sanglit ikaw nagapus sa kamot sa imong isigkatawo: Lakaw, magpaubos ka sa imong kaugalingon, ug magpakilooy sa imong isigkatawo;
Do this now, my son, and rescue thyself, —Since thou hast fallen into the hands of thy neighbor, —Go, prostrate thyself, and be urgent with thy neighbor!
4 Ayaw paghatagi ug katulog ang imong mga mata, Ni paghinanok ang imong mga tabon-tabon;
Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids;
5 Gumawas ka sa imong kaugalingon ingon sa usa ka lagsaw gikan sa kamot sa mangangayam, Ug ingon sa usa ka langgam gikan sa kamot sa mangangayam sa langgam.
Rescue thyself, as a roe from the hand, And as a bird from the hand of the fowler.
6 Umadto ka sa olmigas, ikaw nga tapulan; Palandunga ang iyang mga dalan, ug pagmaalamon:
Go to the ant, O sluggard! Consider her ways, and be wise!
7 Nga bisan walay pangulo, Capatas, kun punoan,
She hath no governor, Nor overseer, nor ruler;
8 Nagaandam sa iyang kalan-on sa ting-init, Ug nagahipos sa iyang makaon sa ting-ani.
Yet she prepareth in the summer her food, She gathereth in the harvest her meat.
9 Unsa ang kadugayon nga ikaw matulog, Oh tapulan? Anus-a ka mobangon gikan sa imong pagkatulog?
How long wilt thou lie in bed, O sluggard? When wilt thou arise from thy sleep?
10 Usa ka diyutay nga pagkatulog, usa ka diyutay nga paghinanok, Usa ka diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron sa pagkatulog:
“A little sleep, —a little slumber, —A little folding of the hands to rest:”
11 Busa ang imong pagkakabus modangat ingon sa usa ka tulisan, Ug ang imong kawalad-on ingon sa usa ka tawo nga may hinagiban.
So shall thy poverty come upon thee like a robber, Yea, thy want, as an armed man!
12 Usa ka tawo nga walay hinungdan, usa ka tawo sa kasal-anan, Mao siya nga nagalakat nga may usa ka masukihong baba;
A worthless wretch is the unrighteous man, Who walketh with a deceitful mouth;
13 Nga nagapangidhat sa iyang mga mata, nga namulong uban sa iyang mga tiil, Nga nagabuhat ug mga ilhanan uban sa iyang mga tudlo;
Who winketh with his eyes, Speaketh with his feet, And teacheth with his fingers.
14 Sa kang kinsang kasingkasing anaa ang pagkamasukihon, Nga nagalalang ug dautan sa kanunay, Nga nagapugas sa pagpakiglalis.
Fraud is in his heart; He deviseth mischief continually; He scattereth contentions.
15 Busa ang iyang kalisdanan modangat sa hinanali; Sa usa ka hinanali siya mabungkag, ug nga niana walay arang ikatabang.
Therefore shall calamity come upon him suddenly; In a moment shall he be destroyed, and that without remedy;
16 Adunay unom ka butang nga gidumtan ni Jehova; Oo, pito nga maoy dulumtanan niya:
These six things doth the LORD hate; Yea, seven are an abomination to him:
17 Mapahitas-ong mga mata, usa ka dila nga bakakon, Ug mga kamot nga nag-ula sa dugo nga inocente;
Lofty eyes, a false tongue, And hands which shed innocent blood;
18 Usa ka kasingkasing nga nagalalang sa dautang mga tinguha, Mga tiil nga matulin nga modalagan ngadto sa binilyako,
A heart that contriveth wicked devices; Feet that are swift in running to mischief,
19 Usa ka bakakon nga saksi nga nagapamulong ug mga bakak, Ug kadto nga nagapugas sa pagkalalis sa mga kaigsoonan.
A false witness, that uttereth lies, And him that soweth discord among brethren.
20 Anak ko, bantayi ang sugo sa imong amahan, Ug ayaw pagbiyai ang balaod sa imong inahan:
Keep, O my son! the commandment of thy father, And forsake not the precepts of thy mother!
21 Bugkuson mo sila kanunay sa imong kasingkasing; Ibaligtos sila sa imong liog.
Bind them continually to thy heart, Tie them around thy neck!
22 Sa diha nga ikaw magalakaw, kini magatultol kanimo; Sa diha nga ikaw matulog, kini magabantay kanimo; Ug sa diha nga ikaw mahigmata kini makigsulti kanimo.
When thou goest forth, they shall guide thee; When thou sleepest, they shall watch over thee; And, when thou awakest, they shall talk with thee.
23 Kay ang sugo maoy usa ka lamparahan; ug ang balaod maoy suga; Ug ang pagbadlong sa pahamatngon maoy dalan sa kinabuhi:
For the commandment is a lamp, and instruction a light; Yea, the rebukes of correction lead to life.
24 Sa pagpalikay kanimo gikan sa dautang babaye, Gikan sa pag-uloulo sa dila sa dumuloong.
They shall guard thee from the evil woman, From the smooth tongue of the unchaste woman.
25 Ayaw kaibug sa iyang kaanyag diha sa imong kasingkasing; Ni pabihag ikaw kaniya uban sa mga tabontabon sa iyang mga mata.
Desire not her beauty in thy heart, Nor let her catch thee with her eyelids;
26 Kay tungod sa usa ka babaye nga bigaon ang usa ka tawo mataral lamang ngadto sa usa ka tipak nga tinapay; Ug ang babayeng mananapaw mangita alang sa bililhon nga kinabuhi.
For by a harlot a man is brought to a morsel of bread, And the adulteress layeth snares for the precious life.
27 Makadala ba ang usa ka tawo ug kalayo sa iyang sabakan, Ug ang iyang mga sapot dili ba masunog?
Can a man take fire into his bosom, And his clothes not be burned?
28 Kun makalakat ba ang usa ka tawo ibabaw sa mainit nga mga baga, Ug ang iyang mga tiil dili ba mapagtong?
Can one walk upon burning coals, And his feet not be scorched?
29 Busa siya nga moadto sa asawa sa iyang isigkatawo; Bisan kinsa nga makapanghilabut kaniya dili gayud makagawas sa silot.
So is it with him who goeth in to his neighbor's wife; Whoever toucheth her shall not go unpunished.
30 Ang mga tawo dili magatamay sa usa ka kawatan, kong siya mangawat Aron sa pagtagbaw sa iyang kaugalingon sa diha nga siya pagagutom:
Men do not overlook a thief, Though he steal to satisfy his appetite, when he is hungry;
31 Apan kong siya hidakpan, magauli siya sa pito ka pilo nga gidaghanon; Siya magahatag sa tanan niyang manggad sa iyang balay.
If found, he must repay sevenfold, And give up all the substance of his house.
32 Siya nga makapanapaw sa usa ka babaye maoy tawong walay salabutan: Siya nagabuhat niini aron sa paglaglag sa iyang kaugalingong kalag.
Whoso committeth adultery with a woman lacketh understanding; He that doeth it destroyeth himself;
33 Ang mga samad ug pagkawalay dungog mao ang iyang mamakuha; Ug ang iyang pagkawalay-ulaw dili na gayud mapapas
Blows and dishonor shall he get, And his reproach shall not be wiped away.
34 Kay ang pangabugho mao ang kapungot sa usa ka tawo; Ug siya dili mopasaylo sa adlaw sa pagpanimalus.
For jealousy is the fury of a man; He will not spare in the day of vengeance;
35 Siya dili motagad ug bisan unsang paglukat; Ni matagbaw siya bisan pa kong hatagan mo ug daghang mga gasa.
And he will not pay regard to any ransom, Nor be content, though thou offer many gifts.
