Panultihon 3
1 Anak ko, ayaw hikalimti ang akong Kasugoan; Apan pabantayi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo:
Hijo mío, no te olvides de mi ley; guarda en tu corazón mis preceptos,
2 Kay ang kadugayon sa mga adlaw, ug mga tuig sa kinabuhi, Ug pakigdait, sila igadugang kanimo.
porque te darán longevidad, (felices) años de vida y prosperidad.
3 Ayaw pagpabiyaa kanimo ang kalolot ug kamatuoran: Ihigot mo sila sa imong liog; Isulat mo sila ibabaw sa papan sa imong kasingkasing:
¡Que nunca la misericordia y la verdad se aparten de ti! Átalas a tu cuello, escríbelas en la tabla de tu corazón.
4 Aron ikaw makakaplag sa kalomo ug maayong salabutan Sa atubangan sa Dios aug sa tawo.
Así hallarás gracia y verdadera sabiduría a los ojos de Dios y a los ojos de los hombres.
5 Sumalig ka kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing, Ug ayaw pagsalig sa imong kaugagalingong salabutan:
Confía en el Señor con todo tu corazón y no te apoyes en tu propia inteligencia.
6 Sa tanan nimong mga dalan ilha siya, Ug siya magamando sa imong mga alagianan.
En todas tus empresas piensa en Él, y Él dirigirá tus caminos.
7 Ayaw pagpakamaalamon sa imong kaugalingong mga mata; Kahadlokan mo si Jehova, ug pahalayo gikan sa dautan:
No te creas sabio a tus ojos, teme a Dios, y huye del mal;
8 Kana mahimong kaayohan sa imong pusod, Ug utok sa imong mga bukog.
será medicina para tu cuerpo, y refrigerio para tus huesos.
9 Pasidunggi si Jehova pinaagi sa imong manggad, Ug sa mga inunahang bunga sa tanan mong abut:
Honra a Dios con tu hacienda, y con las primicias de todos tus frutos;
10 Aron ang imong mga kamalig mapuno sa kadaghan, Ug ang imong pug-anan magaawas sa bag-ong vino.
con eso se llenará de abundancia tus graneros, y tus lagares rebosarán de mosto.
11 Anak ko, ayaw pagtamaya ang pagcastigo ni Jehova; Ni magsubo ka sa iyang pagbadlong:
No deseches, hijo mío, la corrección de Yahvé, ni tengas aversión cuando Él te reprenda.
12 Kay kinsa kadto nga gihigugma ni Jehova iyang ginabadlong, Maingon sa usa ka amahan sa anak nga iyang gikahimut-an.
Pues Yahvé castiga a aquel a quien ama, como un padre al hijo en quien se complace.
13 Malipayon ang tawo nga makakaplag sa kaalam, Ug ang tawo nga makakab-ut sa pagsabut.
¡Dichoso el hombre que halló la sabiduría, el varón que ha adquirido la inteligencia!
14 Kay ang pagpakabaton niini labi pang maayo kay sa pagmanggad sa salapi, Ug ang kaayohan niini labaw pa kay sa fino nga bulawan.
Mejor es su adquisición que la de la plata; y más preciosos que el oro son sus frutos.
15 Siya labi pang bililhon kay sa mga rubi: Ug walay mausa sa mga butang nga imong ginatinguha nga ikatanding niana.
Ella es más apreciable que las perlas; no hay cosa deseable que la iguale.
16 Ang hataas nga mga adlaw anaa sa iyang kamot nga too; Diha sa iyang kamot nga wala anaa ang bahandi ug kadungganan.
En su diestra (trae) larga vida, en su siniestra riquezas y honores.
17 Ang iyang mga dalan maoy mga dalan sa kahimut-anan, Ug ang tanan niyang mga alagianan mga pakigdait.
Sus caminos son caminos deliciosos, y llenas de paz todas sus sendas.
18 Siya maoy usa ka kahoy sa kinabuhi kanila nga mokupot kaniya: Ug malipayon ang tagsatagsa nga magahawid kaniya.
Es árbol de vida para los que echan mano de ella, y dichoso el que la tiene asida.
19 Si Jehova pinaagi sa kaalam mitukod sa yuta; Pinaagi sa pagsabut iyang gitukod ang kalangitan.
Por la sabiduría fundó Dios la tierra, y por la inteligencia estableció los cielos;
20 Pinaagi sa iyang kinaadman ang mga kahiladman nangaabli, Ug ang kalangitan nagapatagas sa tun-og.
por su ciencia fueron abiertos los abismos; y destilan las nubes rocío.
21 Anak ko, ayaw sila pagpabulaga gikan sa imong mga mata; Batoni ang halalum nga kaalam ug ang pagkabuotan:
Hijo mío, no se aparten ellas de tus ojos; guarda la sabiduría y la prudencia;
22 Sa ingon niana sila mahimong kinabuhi alang sa imong kalag, Ug gracia sa imong liog.
pues serán vida para tu alma y adorno para tu cuello.
23 Unya magalakat ikaw sa imong dalan nga may kasigurohan, Ug ang imong tiil dili mahapangdol.
Así seguirás confiado tu camino, y no vacilará tu pie.
24 Sa diha nga ikaw mohigda, dili ka malisang: Oo, ikaw mohigda, ug ang imong pagkatulog matam-is.
Te acostarás sin temor; y si te acuestas, tu sueño será dulce.
25 Ayaw kalisang sa hinanali nga kahadlok, Ni sa pagkalaglag sa dautan, kong kini modangat:
No tendrás que temer repentinos espantos, ni los ataques de los impíos cuando te acometieren;
26 Kay si Jehova mao ang imong kasaligan, Ug magabantay sa imong tiil nga dili hidakpan.
porque Yahvé estará a tu lado, y preservará tu pie de quedar preso.
27 Ayaw pag ihikaw ang kaayohan gikan kanila diin kini gikinahanglan, Sa diha nga kini anaa sa gahum sa imong kamot ang pagbuhat niini.
No niegues un beneficio al necesitado cuando esté a tu alcance el hacerlo.
28 Ayaw pag-ingon sa imong isigkatawo: Lakat, ug bumalik ka pagusab, Ug sa pagkaugma ako mohatag; Sa diha nga ikaw aduna na niana.
No digas a tu prójimo: “Vete y vuelve, mañana te daré”, estando en tu poder el (atenderlo).
29 Ayaw pagtinguha sa kadautan batok sa imong isigkatawo, Sa makita mo nga siya nagapuyo sa kasigurohan tupad kanimo.
No maquines ningún mal contra tu prójimo mientras él vive tranquilamente contigo.
30 Ayaw pagpakig-away sa usa ka tawo sa walay gipasikaran, Kong siya wala maghilabut kanimo.
Jamás pleitees con nadie sin motivo, si no te ha hecho mal.
31 Ayaw kasinahi ang tawo nga malupigon, Ug ayaw pagpilia ang iyang mga dalan.
No envidies al hombre violento, ni sigas sus senderos.
32 Kay ang tawo nga sukwahi maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang iyang pagpakighigala anaa uban sa mga tawong matul-id.
Porque Yahvé detesta al perverso, pero tiene trato íntimo con los justos.
33 Ang pagpanghimaraut ni Jehova anaa sa balay sa dautan; Apan iyang pagapanalanginan ang puloy-anan sa tawong matarung.
Sobre la casa del malvado pesa la maldición de Yahvé, el cual bendice la morada del justo.
34 Sa pagkatinuod siya nagayubit sa mga mayubiton; Apan siya nagahatag ug gracia sa mga mapainubsanon.
Se burla de los burladores, y da su gracia a los humildes.
35 Ang manggialamon makapanunod sa himaya; Apan ang kaulaw maoy makapauswag sa mga buang.
La gloria es la herencia de los sabios, en tanto que los necios se acarrean ignominia.
