Panultihon 3
1 Anak ko, ayaw hikalimti ang akong Kasugoan; Apan pabantayi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo:
My son, do not forget my law, but let your heart guard my precepts.
2 Kay ang kadugayon sa mga adlaw, ug mga tuig sa kinabuhi, Ug pakigdait, sila igadugang kanimo.
For they shall set before you length of days, and years of life, and peace.
3 Ayaw pagpabiyaa kanimo ang kalolot ug kamatuoran: Ihigot mo sila sa imong liog; Isulat mo sila ibabaw sa papan sa imong kasingkasing:
Let not mercy and truth abandon you: encircle them around your throat, and inscribe them on the tablets of your heart.
4 Aron ikaw makakaplag sa kalomo ug maayong salabutan Sa atubangan sa Dios aug sa tawo.
And so shall you discover grace and good discipline, in the sight of God and men.
5 Sumalig ka kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing, Ug ayaw pagsalig sa imong kaugagalingong salabutan:
Have confidence in the Lord with all your heart, and do not depend upon your own prudence.
6 Sa tanan nimong mga dalan ilha siya, Ug siya magamando sa imong mga alagianan.
In all your ways, consider him, and he himself will direct your steps.
7 Ayaw pagpakamaalamon sa imong kaugalingong mga mata; Kahadlokan mo si Jehova, ug pahalayo gikan sa dautan:
Do not seem wise to yourself. Fear God, and withdraw from evil.
8 Kana mahimong kaayohan sa imong pusod, Ug utok sa imong mga bukog.
Certainly, it shall be health to your navel, and refreshment to your bones.
9 Pasidunggi si Jehova pinaagi sa imong manggad, Ug sa mga inunahang bunga sa tanan mong abut:
Honor the Lord with your substance, and give to him from the first of all your fruits,
10 Aron ang imong mga kamalig mapuno sa kadaghan, Ug ang imong pug-anan magaawas sa bag-ong vino.
and then your storehouses will be filled with abundance, and your presses shall overflow with wine.
11 Anak ko, ayaw pagtamaya ang pagcastigo ni Jehova; Ni magsubo ka sa iyang pagbadlong:
My son, do not discard the discipline of the Lord, and do not fall away when you are corrected by him.
12 Kay kinsa kadto nga gihigugma ni Jehova iyang ginabadlong, Maingon sa usa ka amahan sa anak nga iyang gikahimut-an.
For whomever the Lord loves, he corrects, and just as a father does with a son, he wins him over.
13 Malipayon ang tawo nga makakaplag sa kaalam, Ug ang tawo nga makakab-ut sa pagsabut.
Blessed is the man who finds wisdom and who advances to prudence.
14 Kay ang pagpakabaton niini labi pang maayo kay sa pagmanggad sa salapi, Ug ang kaayohan niini labaw pa kay sa fino nga bulawan.
Her acquisition is better than trading in silver, and her fruit is better than the first and purest gold.
15 Siya labi pang bililhon kay sa mga rubi: Ug walay mausa sa mga butang nga imong ginatinguha nga ikatanding niana.
She is more precious than all riches, and all that can be desired cannot prevail in comparison to her.
16 Ang hataas nga mga adlaw anaa sa iyang kamot nga too; Diha sa iyang kamot nga wala anaa ang bahandi ug kadungganan.
Length of days is at her right hand, and at her left hand is wealth and glory.
17 Ang iyang mga dalan maoy mga dalan sa kahimut-anan, Ug ang tanan niyang mga alagianan mga pakigdait.
Her ways are beautiful ways, and all her paths are peaceful.
18 Siya maoy usa ka kahoy sa kinabuhi kanila nga mokupot kaniya: Ug malipayon ang tagsatagsa nga magahawid kaniya.
She is a tree of life to those who overtake her, and he who shall take hold of her is blessed.
19 Si Jehova pinaagi sa kaalam mitukod sa yuta; Pinaagi sa pagsabut iyang gitukod ang kalangitan.
The Lord founded the earth on wisdom. He secured the heavens with prudence.
20 Pinaagi sa iyang kinaadman ang mga kahiladman nangaabli, Ug ang kalangitan nagapatagas sa tun-og.
By his wisdom, the abyss erupted and the clouds increased with dew.
21 Anak ko, ayaw sila pagpabulaga gikan sa imong mga mata; Batoni ang halalum nga kaalam ug ang pagkabuotan:
My son, let not these things move away from your eyes. Preserve law as well as counsel.
22 Sa ingon niana sila mahimong kinabuhi alang sa imong kalag, Ug gracia sa imong liog.
And so shall there be life in your soul and grace in your voice.
23 Unya magalakat ikaw sa imong dalan nga may kasigurohan, Ug ang imong tiil dili mahapangdol.
Then you shall walk confidently in your way, and your feet will not stumble.
24 Sa diha nga ikaw mohigda, dili ka malisang: Oo, ikaw mohigda, ug ang imong pagkatulog matam-is.
When you slumber, you shall not fear. When you rest, your sleep also will be sweet.
25 Ayaw kalisang sa hinanali nga kahadlok, Ni sa pagkalaglag sa dautan, kong kini modangat:
Do not fear unexpected terror, nor the power of the impious falling upon you.
26 Kay si Jehova mao ang imong kasaligan, Ug magabantay sa imong tiil nga dili hidakpan.
For the Lord will be at your side, and he will guard your feet, so that you may not be seized.
27 Ayaw pag ihikaw ang kaayohan gikan kanila diin kini gikinahanglan, Sa diha nga kini anaa sa gahum sa imong kamot ang pagbuhat niini.
Do not prevent him who is able from doing good. When you are able, do good yourself too.
28 Ayaw pag-ingon sa imong isigkatawo: Lakat, ug bumalik ka pagusab, Ug sa pagkaugma ako mohatag; Sa diha nga ikaw aduna na niana.
Do not say to your friend: “Go away, and then return. Tomorrow I will give to you.” When you are able to do so, give in the present.
29 Ayaw pagtinguha sa kadautan batok sa imong isigkatawo, Sa makita mo nga siya nagapuyo sa kasigurohan tupad kanimo.
Do not undertake evil against your friend, even though he has trust in you.
30 Ayaw pagpakig-away sa usa ka tawo sa walay gipasikaran, Kong siya wala maghilabut kanimo.
Do not contend against a man without cause, even though he has done no evil to you.
31 Ayaw kasinahi ang tawo nga malupigon, Ug ayaw pagpilia ang iyang mga dalan.
Do not rival an unjust man, and do not imitate his ways.
32 Kay ang tawo nga sukwahi maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang iyang pagpakighigala anaa uban sa mga tawong matul-id.
For everyone who ridicules is an abomination to the Lord, and his communication is for the simple.
33 Ang pagpanghimaraut ni Jehova anaa sa balay sa dautan; Apan iyang pagapanalanginan ang puloy-anan sa tawong matarung.
Destitution in the house of the impious is from the Lord. But the habitations of the just shall be blessed.
34 Sa pagkatinuod siya nagayubit sa mga mayubiton; Apan siya nagahatag ug gracia sa mga mapainubsanon.
He will ridicule those who ridicule, but he will bestow grace upon the mild.
35 Ang manggialamon makapanunod sa himaya; Apan ang kaulaw maoy makapauswag sa mga buang.
The wise will possess glory. The exaltation of the foolish is disgraceful.
