Panultihon 3
1 Anak ko, ayaw hikalimti ang akong Kasugoan; Apan pabantayi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo:
My son, keep my teaching in your memory, and my rules in your heart:
2 Kay ang kadugayon sa mga adlaw, ug mga tuig sa kinabuhi, Ug pakigdait, sila igadugang kanimo.
For they will give you increase of days, years of life, and peace.
3 Ayaw pagpabiyaa kanimo ang kalolot ug kamatuoran: Ihigot mo sila sa imong liog; Isulat mo sila ibabaw sa papan sa imong kasingkasing:
Let not mercy and good faith go from you; let them be hanging round your neck, recorded on your heart;
4 Aron ikaw makakaplag sa kalomo ug maayong salabutan Sa atubangan sa Dios aug sa tawo.
So you will have grace and a good name in the eyes of God and men.
5 Sumalig ka kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing, Ug ayaw pagsalig sa imong kaugagalingong salabutan:
Put all your hope in God, not looking to your reason for support.
6 Sa tanan nimong mga dalan ilha siya, Ug siya magamando sa imong mga alagianan.
In all your ways give ear to him, and he will make straight your footsteps.
7 Ayaw pagpakamaalamon sa imong kaugalingong mga mata; Kahadlokan mo si Jehova, ug pahalayo gikan sa dautan:
Put no high value on your wisdom: let the fear of the Lord be before you, and keep yourself from evil:
8 Kana mahimong kaayohan sa imong pusod, Ug utok sa imong mga bukog.
This will give strength to your flesh, and new life to your bones.
9 Pasidunggi si Jehova pinaagi sa imong manggad, Ug sa mga inunahang bunga sa tanan mong abut:
Give honour to the Lord with your wealth, and with the first-fruits of all your increase:
10 Aron ang imong mga kamalig mapuno sa kadaghan, Ug ang imong pug-anan magaawas sa bag-ong vino.
So your store-houses will be full of grain, and your vessels overflowing with new wine.
11 Anak ko, ayaw pagtamaya ang pagcastigo ni Jehova; Ni magsubo ka sa iyang pagbadlong:
My son, do not make your heart hard against the Lord's teaching; do not be made angry by his training:
12 Kay kinsa kadto nga gihigugma ni Jehova iyang ginabadlong, Maingon sa usa ka amahan sa anak nga iyang gikahimut-an.
For to those who are dear to him the Lord says sharp words, and makes the son in whom he has delight undergo pain.
13 Malipayon ang tawo nga makakaplag sa kaalam, Ug ang tawo nga makakab-ut sa pagsabut.
Happy is the man who makes discovery of wisdom, and he who gets knowledge.
14 Kay ang pagpakabaton niini labi pang maayo kay sa pagmanggad sa salapi, Ug ang kaayohan niini labaw pa kay sa fino nga bulawan.
For trading in it is better than trading in silver, and its profit greater than bright gold.
15 Siya labi pang bililhon kay sa mga rubi: Ug walay mausa sa mga butang nga imong ginatinguha nga ikatanding niana.
She is of more value than jewels, and nothing for which you may have a desire is fair in comparison with her.
16 Ang hataas nga mga adlaw anaa sa iyang kamot nga too; Diha sa iyang kamot nga wala anaa ang bahandi ug kadungganan.
Long life is in her right hand, and in her left are wealth and honour.
17 Ang iyang mga dalan maoy mga dalan sa kahimut-anan, Ug ang tanan niyang mga alagianan mga pakigdait.
Her ways are ways of delight, and all her goings are peace.
18 Siya maoy usa ka kahoy sa kinabuhi kanila nga mokupot kaniya: Ug malipayon ang tagsatagsa nga magahawid kaniya.
She is a tree of life to all who take her in their hands, and happy is everyone who keeps her.
19 Si Jehova pinaagi sa kaalam mitukod sa yuta; Pinaagi sa pagsabut iyang gitukod ang kalangitan.
The Lord by wisdom put in position the bases of the earth; by reason he put the heavens in their place.
20 Pinaagi sa iyang kinaadman ang mga kahiladman nangaabli, Ug ang kalangitan nagapatagas sa tun-og.
By his knowledge the deep was parted, and dew came dropping from the skies.
21 Anak ko, ayaw sila pagpabulaga gikan sa imong mga mata; Batoni ang halalum nga kaalam ug ang pagkabuotan:
My son, keep good sense, and do not let wise purpose go from your eyes.
22 Sa ingon niana sila mahimong kinabuhi alang sa imong kalag, Ug gracia sa imong liog.
So they will be life for your soul, and grace for your neck.
23 Unya magalakat ikaw sa imong dalan nga may kasigurohan, Ug ang imong tiil dili mahapangdol.
Then you will go safely on your way, and your feet will have no cause for slipping.
24 Sa diha nga ikaw mohigda, dili ka malisang: Oo, ikaw mohigda, ug ang imong pagkatulog matam-is.
When you take your rest you will have no fear, and on your bed sleep will be sweet to you.
25 Ayaw kalisang sa hinanali nga kahadlok, Ni sa pagkalaglag sa dautan, kong kini modangat:
Have no fear of sudden danger, or of the storm which will come on evil-doers:
26 Kay si Jehova mao ang imong kasaligan, Ug magabantay sa imong tiil nga dili hidakpan.
For the Lord will be your hope, and will keep your foot from being taken in the net.
27 Ayaw pag ihikaw ang kaayohan gikan kanila diin kini gikinahanglan, Sa diha nga kini anaa sa gahum sa imong kamot ang pagbuhat niini.
Do not keep back good from those who have a right to it, when it is in the power of your hand to do it.
28 Ayaw pag-ingon sa imong isigkatawo: Lakat, ug bumalik ka pagusab, Ug sa pagkaugma ako mohatag; Sa diha nga ikaw aduna na niana.
Say not to your neighbour, Go, and come again, and tomorrow I will give; when you have it by you at the time.
29 Ayaw pagtinguha sa kadautan batok sa imong isigkatawo, Sa makita mo nga siya nagapuyo sa kasigurohan tupad kanimo.
Do not make evil designs against your neighbour, when he is living with you without fear.
30 Ayaw pagpakig-away sa usa ka tawo sa walay gipasikaran, Kong siya wala maghilabut kanimo.
Do not take up a cause at law against a man for nothing, if he has done you no wrong.
31 Ayaw kasinahi ang tawo nga malupigon, Ug ayaw pagpilia ang iyang mga dalan.
Have no envy of the violent man, or take any of his ways as an example.
32 Kay ang tawo nga sukwahi maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang iyang pagpakighigala anaa uban sa mga tawong matul-id.
For the wrong-hearted man is hated by the Lord, but he is a friend to the upright.
33 Ang pagpanghimaraut ni Jehova anaa sa balay sa dautan; Apan iyang pagapanalanginan ang puloy-anan sa tawong matarung.
The curse of the Lord is on the house of the evil-doer, but his blessing is on the tent of the upright.
34 Sa pagkatinuod siya nagayubit sa mga mayubiton; Apan siya nagahatag ug gracia sa mga mapainubsanon.
He makes sport of the men of pride, but he gives grace to the gentle-hearted.
35 Ang manggialamon makapanunod sa himaya; Apan ang kaulaw maoy makapauswag sa mga buang.
The wise will have glory for their heritage, but shame will be the reward of the foolish.
