Panultihon 3
1 Anak ko, ayaw hikalimti ang akong Kasugoan; Apan pabantayi sa imong kasingkasing ang akong mga sugo:
My son, do not forget my teaching, but let your heart keep my commandments;
2 Kay ang kadugayon sa mga adlaw, ug mga tuig sa kinabuhi, Ug pakigdait, sila igadugang kanimo.
for they will add length to your days, years and peace to your life.
3 Ayaw pagpabiyaa kanimo ang kalolot ug kamatuoran: Ihigot mo sila sa imong liog; Isulat mo sila ibabaw sa papan sa imong kasingkasing:
Never let loving devotion or faithfulness leave you; bind them around your neck, write them on the tablet of your heart.
4 Aron ikaw makakaplag sa kalomo ug maayong salabutan Sa atubangan sa Dios aug sa tawo.
Then you will find favor and high regard in the sight of God and man.
5 Sumalig ka kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing, Ug ayaw pagsalig sa imong kaugagalingong salabutan:
Trust in the LORD with all your heart, and lean not on your own understanding;
6 Sa tanan nimong mga dalan ilha siya, Ug siya magamando sa imong mga alagianan.
in all your ways acknowledge Him, and He will make your paths straight.
7 Ayaw pagpakamaalamon sa imong kaugalingong mga mata; Kahadlokan mo si Jehova, ug pahalayo gikan sa dautan:
Be not wise in your own eyes; fear the LORD and turn away from evil.
8 Kana mahimong kaayohan sa imong pusod, Ug utok sa imong mga bukog.
This will bring healing to your body and refreshment to your bones.
9 Pasidunggi si Jehova pinaagi sa imong manggad, Ug sa mga inunahang bunga sa tanan mong abut:
Honor the LORD with your wealth and with the firstfruits of all your harvest;
10 Aron ang imong mga kamalig mapuno sa kadaghan, Ug ang imong pug-anan magaawas sa bag-ong vino.
then your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
11 Anak ko, ayaw pagtamaya ang pagcastigo ni Jehova; Ni magsubo ka sa iyang pagbadlong:
My son, do not reject the discipline of the LORD, and do not loathe His rebuke;
12 Kay kinsa kadto nga gihigugma ni Jehova iyang ginabadlong, Maingon sa usa ka amahan sa anak nga iyang gikahimut-an.
for the LORD disciplines the one He loves, as does a father the son in whom he delights.
13 Malipayon ang tawo nga makakaplag sa kaalam, Ug ang tawo nga makakab-ut sa pagsabut.
Blessed is the man who finds wisdom, the man who acquires understanding,
14 Kay ang pagpakabaton niini labi pang maayo kay sa pagmanggad sa salapi, Ug ang kaayohan niini labaw pa kay sa fino nga bulawan.
for she is more profitable than silver, and her gain is better than fine gold.
15 Siya labi pang bililhon kay sa mga rubi: Ug walay mausa sa mga butang nga imong ginatinguha nga ikatanding niana.
She is more precious than rubies; nothing you desire compares with her.
16 Ang hataas nga mga adlaw anaa sa iyang kamot nga too; Diha sa iyang kamot nga wala anaa ang bahandi ug kadungganan.
Long life is in her right hand; in her left hand are riches and honor.
17 Ang iyang mga dalan maoy mga dalan sa kahimut-anan, Ug ang tanan niyang mga alagianan mga pakigdait.
All her ways are pleasant, and all her paths are peaceful.
18 Siya maoy usa ka kahoy sa kinabuhi kanila nga mokupot kaniya: Ug malipayon ang tagsatagsa nga magahawid kaniya.
She is a tree of life to those who embrace her, and those who lay hold of her are blessed.
19 Si Jehova pinaagi sa kaalam mitukod sa yuta; Pinaagi sa pagsabut iyang gitukod ang kalangitan.
The LORD founded the earth by wisdom and established the heavens by understanding.
20 Pinaagi sa iyang kinaadman ang mga kahiladman nangaabli, Ug ang kalangitan nagapatagas sa tun-og.
By His knowledge the watery depths were broken open, and the clouds dripped with dew.
21 Anak ko, ayaw sila pagpabulaga gikan sa imong mga mata; Batoni ang halalum nga kaalam ug ang pagkabuotan:
My son, do not lose sight of this: Preserve sound judgment and discernment.
22 Sa ingon niana sila mahimong kinabuhi alang sa imong kalag, Ug gracia sa imong liog.
They will be life to your soul and adornment to your neck.
23 Unya magalakat ikaw sa imong dalan nga may kasigurohan, Ug ang imong tiil dili mahapangdol.
Then you will go on your way in safety, and your foot will not stumble.
24 Sa diha nga ikaw mohigda, dili ka malisang: Oo, ikaw mohigda, ug ang imong pagkatulog matam-is.
When you lie down, you will not be afraid; when you rest, your sleep will be sweet.
25 Ayaw kalisang sa hinanali nga kahadlok, Ni sa pagkalaglag sa dautan, kong kini modangat:
Do not fear sudden danger or the ruin that overtakes the wicked,
26 Kay si Jehova mao ang imong kasaligan, Ug magabantay sa imong tiil nga dili hidakpan.
for the LORD will be your confidence and will keep your foot from the snare.
27 Ayaw pag ihikaw ang kaayohan gikan kanila diin kini gikinahanglan, Sa diha nga kini anaa sa gahum sa imong kamot ang pagbuhat niini.
Do not withhold good from the deserving when it is within your power to act.
28 Ayaw pag-ingon sa imong isigkatawo: Lakat, ug bumalik ka pagusab, Ug sa pagkaugma ako mohatag; Sa diha nga ikaw aduna na niana.
Do not tell your neighbor, “Come back tomorrow and I will provide”— when you already have the means.
29 Ayaw pagtinguha sa kadautan batok sa imong isigkatawo, Sa makita mo nga siya nagapuyo sa kasigurohan tupad kanimo.
Do not devise evil against your neighbor, for he trustfully dwells beside you.
30 Ayaw pagpakig-away sa usa ka tawo sa walay gipasikaran, Kong siya wala maghilabut kanimo.
Do not accuse a man without cause, when he has done you no harm.
31 Ayaw kasinahi ang tawo nga malupigon, Ug ayaw pagpilia ang iyang mga dalan.
Do not envy a violent man or choose any of his ways;
32 Kay ang tawo nga sukwahi maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang iyang pagpakighigala anaa uban sa mga tawong matul-id.
for the LORD detests the perverse, but He is a friend to the upright.
33 Ang pagpanghimaraut ni Jehova anaa sa balay sa dautan; Apan iyang pagapanalanginan ang puloy-anan sa tawong matarung.
The curse of the LORD is on the house of the wicked, but He blesses the home of the righteous.
34 Sa pagkatinuod siya nagayubit sa mga mayubiton; Apan siya nagahatag ug gracia sa mga mapainubsanon.
He mocks the mockers, but gives grace to the humble.
35 Ang manggialamon makapanunod sa himaya; Apan ang kaulaw maoy makapauswag sa mga buang.
The wise will inherit honor, but fools are held up to shame.
