Panultihon 28
1 Ang tawong dautan mokalagiw bisan walay tawo nga magalutos; Apan ang matarung maisug ingon sa leon.
Huye el impío sin que nadie le persiga; el justo, como león, se siente seguro.
2 Kay sa kalapasan sa usa ka yuta daghanan ang mga principe niana; Apan pinaagi sa mga tawo nga may salabutan ug kahibalo ang kahimtang niini pagalugwayan.
Por sus pecados un país tiene muchos gobernantes, pero uno, sabio y prudente, hace el orden estable.
3 Ang usa ka tawo sa kawalad-on nga magalupig sa mga kabus Mahasama sa ulan nga nagabanlas nga dili magabilin ug makaon.
El pobre que oprime a los pobres, es como una lluvia que arrastra todo y trae carestía.
4 Kadtong mobiya sa Kasugoan nagadayeg sa tawong dautan; Apan ang mga magabantay sa Kasugoan nakig-bisog batok kanila.
Los que abandonan la Ley, alaban al malvado; los que la guardan, contra él se indignan.
5 Ang dautang mga tawo dili makasabut sa justicia; Apan sila nga nangita kang Jehova makasabut sa tanang mga butang.
Los malos no entienden lo que es justo; pero quien busca a Yahvé lo entiende todo.
6 Maayo pa ang kabus nga nagalakat sa iyang pagkahingpit sa kasingkasing, Kay kaniya nga sukwahi sa iyang mga dalan, bisan siya dato.
Más vale un pobre que vive rectamente, que un acaudalado de perversas costumbres.
7 Bisan kinsa nga nagabantay sa Kasugoan maoy usa ka anak nga manggialamon; Apan kadtong kauban sa mga ulitan nagapakaulaw sa iyang amahan.
El que observa la Ley es hijo prudente: mas quien es compañero de comilones deshonra a su padre.
8 Kadtong nagapadaghan sa iyang manggad pinaagi sa tubo ug abut, Nagahipos niini alang kaniya nga may kalooy sa kabus.
Quien con logro y usura aumenta sus riquezas, las acumula para el que tiene compasión de los pobres.
9 Kadtong nagapalingog-iingog sa iyang igdulungog gikan sa pagpamati sa Kasugoan, Bisan ang iyang pag-ampo maoy usa ka dulumtanan.
El que aparta su oído para no oír la Ley, su misma oración es objeto de maldición.
10 Bisan kinsa nga nagapasalaag sa matul-id ngadto sa usa ka dautan nga dalan, Siya mahulog sa kaugalingon niyang gahong; Apan ang hingpit magapanunod sa maayo.
Quien extravía a buenos llevándolos por malas sendas caerá él mismo en su propia fosa, y los buenos heredarán sus bienes.
11 Ang adunahan nga tawo manggialamon sa iyang kaugalingong hunahuna; Apan ang kabus nga may salabutan magasusi kaniya.
El rico se tiene por sabio; pero un pobre inteligente le quita la máscara.
12 Sa diha nga ang matarung makadaug adunay dakung himaya; Apan sa diha nga ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon.
Cuando triunfan los justos hay gran gloria, pero cuando se encumbran los malos, se esconden todos.
13 Kadtong nagatabon sa iyang kalapasan dili mouswag; Apan bisan kinsa nga nagasugid ug nagabiya kanila makadawat ug kalooy.
El que encubre sus pecados no prosperará, mas el que los confiesa y abandona, conseguirá perdón.
14 Malipayon ang tawo nga mahadlokon sa kanunay; Apan kadtong nagapagahi sa iyang kasingkasing mahulog ngadto sa dautang buhat.
Bienaventurado el hombre que anda siempre temeroso; los de duro corazón caen en el mal.
15 Maingon sa usa ka leon nga nagangulob, ug sa usa ka oso nga nagasarasay, Ingon niana ang usa ka dautan nga punoan ibabaw sa usa ka kabus nga katawohan.
León rugiente y oso hambriento, tal es un príncipe malo, que reina sobre un pueblo pobre.
16 Ang principe nga kulang sa salabutan maoy daku usab nga madaugdaugon; Apan siya nga nagadumot sa pagkaibug magapalugway sa iyang mga adlaw.
El príncipe falto de prudencia será un gran opresor; pero el que odia la codicia, vivirá muchos años.
17 Ang tawo nga mahimug-atan sa dugo sa bisan kinsang tawo Mokalagiw ngadto sa gahong; ayaw pagpapunggi sa tawo siya.
El hombre reo de sangre humana, corre al sepulcro; ¡no se lo detenga!
18 Bisan kinsa nga nagalakat sa katarung pagagawason; Apan kadtong sukwahi sa iyang mga dalan mahulog sa walay langan.
Quien anda en integridad será salvo, mas el que anda por caminos perversos al fin caerá.
19 Kadtong nagabaul sa iyang yuta makabaton ug daghang mga makaon; Apan siya nga nagasunod sa mga tawo sa kakawangan makabaton sa hilabihan uyamut nga kakabus.
Quien labra su tierra, tendrá pan en abundancia, quien se junta con los ociosos se saciará de pobreza.
20 Ang usa ka matinumanon nga tawo magamadagayaon sa mga panalangin; Apan kadtong nagadali sa pagkaadunahan dili makalikay sa silot.
El hombre probo será colmado de bendiciones; mas el que se afana por atesorar no quedará impune.
21 Ang may pagkapinalabi sa mga tawo dili maayo; Ni ang usa ka tawo magmalinapason tungod lamang sa usa ka tipik nga tinapay.
No es bueno hacer acepción de personas; hay hombres que hacen un crimen por un bocado de pan.
22 Kadtong may usa ka dautan nga mata nagadali sa pagkab-ut sa mga bahandi, Ug wala mahibalo nga ang kawalad-on modangat kaniya.
El envidioso va apurado tras las riquezas; no advierte que le sobrevendrá la pobreza.
23 Kadtong nagabadlong sa usa ka tawo makakaplag ug labawng kalooy sa dili madugay Kay kaniya nga nagaulo-ulo uban sa dila.
Quien a otro corrige, halla después mayor gracia que aquel que lisonjea con la lengua.
24 Bisan kinsa nga mangawat sa iyang amahan kun sa iyang inahan, ug moingon: Dili kini Kalapasan, Apan maong tawo maoy kauban sa usa ka maglalaglag.
El que roba algo a su padre y a su madre, y dice: “No es pecado”, es compañero del criminal.
25 Kadtong may hakog nga espiritu nagaagda sa panag-away; Apan kadtong nagabutang sa iyang pagsalig kang Jehova mahimong matambok.
El hombre codicioso suscita querellas, mas el que espera en Yahvé prosperará.
26 Kadtong nagasalig sa iyang kaugalingong kasingkasing maoy usa ka buang; Apan bisan kinsa nga nagalakat sa pagkamanggialamon pagaluwason.
El que confía en sí mismo, es un insensato; quien procede con sabiduría, ese será salvo.
27 Kadtong nagahatag sa kabus dili makulangan; Apan kadtong nagatago sa iyang mga mata makabaton ug daghang mga panghimaraut.
El que da al pobre, no padecerá penuria; quien aparta de él los ojos será colmado de maldiciones.
28 Kong ang dautan motindog, ang mga tawo manago sa ilang kaugalingon; Apan sa diha nga sila mangahanaw, ang mga matarung modaghan.
Cuando se levantan los malvados, se esconden los hombres; mas cuando perecen, crece el número de los justos.
