Panultihon 26
1 Maingon sa nieve sa ting-init, ug maingon sa ulan sa ting-ani, Mao man ang kadungganan dili angay sa usa ka buang.
Come la neve [non si conviene] alla state, Nè la pioggia al tempo della ricolta, Così la gloria non si conviene allo stolto.
2 Maingon sa gorion sa iyang pagpanaw, maingon sa ayaw sa iyang paglupad, Mao man ang pagpanghimaraut nga walay gipasikaran dili matuman.
Come il passero vaga, e la rondinella vola, Così la maledizione [data] senza cagione non avverrà.
3 Usa ka pudlos alang sa kabayo, usa ka busal alang sa asno, Ug ang usa ka bunal alang sa likod sa mga buang.
La sferza al cavallo, ed il capestro all'asino, E il bastone al dosso degli stolti.
4 Ayaw gayud pagtubaga ang usa ka buang sumala sa iyang binuang, Tingali unya ikaw mahasama usab kaniya.
Non rispondere allo stolto secondo la sua follia; Che talora anche tu non gli sii agguagliato.
5 Tubaga ang usa ka buang sumala sa iyang binuang, Tingali unya siya mahimong manggialamon sa iyang kaugalingong paghunahuna.
Rispondi allo stolto, come si conviene alla sua follia; Che talora non gli paia d'esser savio.
6 Kadtong nagapadala ug usa ka panugon pinaagi sa kamot sa usa ka buang, Nagaputol sa iyang kaugalingong mga tiil, ug nagainum diha sa kapildihon.
Chi [si] taglia i piedi [ne] beve l'ingiuria; Così avviene a chi manda a far de' messi per uno stolto.
7 Ang mga paa sa piang magabitay nga nanagtabyog; Ingon niana ang usa ka sambingay sa baba sa mga buang.
Lo zoppo zoppica delle sue due gambe; Così [fa] la sentenza nella bocca degli stolti.
8 Maingon sa usa ka tawo nga nagatakgos sa usa ka bato diha sa usa ka saplong, Ingon man usab siya nga nagahatag ug kadungganan sa usa ka buang.
Chi dà gloria allo stolto [Fa] come [chi gittasse] una pietra preziosa in un mucchio di sassi.
9 Ingon sa usa ka tunok nga nagalagbas sa kamot sa usa ka palahubog, Mao usab niana ang usa ka sambingay diha sa baba sa mga buang.
La sentenza nella bocca degli stolti [È come] una spina, che sia caduta in mano ad un ebbro.
10 Maingon sa usa ka magpapana nga nagasamad sa tanan, Mao man usab siya nga nagasuhol sa usa ka buang ug siya nga nagasuhol kanila nga nagapanlabay.
I grandi tormentano ognuno, E prezzolano stolti, e salariano passanti.
11 Maingon sa usa ka iro nga nagabalik sa iyang sinuka, Ingon niana ang usa ka buang nga nagabalikbalik sa iyang binuang.
Come il cane ritorna al suo vomito, [Così] lo stolto reitera la sua follia.
12 Nakita mo ba ang usa ka tawo nga manggialamon sa iyang kaugalingong paghunahuna? Aduna pay labaw nga paglaum sa usa ka buang kay kaniya.
Hai tu veduto un uomo che si reputi savio? [Vi è] maggiore speranza d'uno stolto che di lui.
13 Ang tapulan nagaingon: Adunay usa ka leon sa dalan; Usa ka leon anaa sa kadalanan.
Il pigro dice: Il leopardo [è] in su la strada, Il leone [è] per le campagne.
14 Maingon nga ang pultahan motakoptak-op diha sa iyang mga bisagra, Ingon niana ang tapulan ibabaw sa iyang higdaanan.
[Come] l'uscio si volge sopra i suoi arpioni, Così [si volge] il pigro sopra il suo letto.
15 Ang tapulan nagalubong sa iyang kamot diha sa pinggan; Nakapakapoy na kaniya ang pagdala pag-usab niini ngadto sa iyang baba.
Il pigro nasconde la mano nel seno; Egli dura fatica a trarla fuori [per recarsela] alla bocca.
16 Ang tapulan manggialamon pa sa iyang kaugalingon paghunahuna Kay sa pito ka tawo nga nakahatag ug usa ka katarungan.
Al pigro par di esser savio, Più che sette che dànno risposte di prudenza.
17 Kadtong molabay, ug magabudlay sa iyang kaugalingon sa pagpakig-away nga dili iya, Sama sa usa ka tawo nga nagadakup sa usa ka iro pinaagi sa mga dalunggan.
Colui che passando trascorre in ira per una questione che non gli [tocca], [È come] chi afferra un cane per gli orecchi.
18 Maingon sa usa ka nabuang tawo nga nagasalibay sa mga agipo, Mga udyong, ug kamatayon,
Quale [è] colui che, infingendosi di scherzare, avventa razzi, Saette, e cose mortifere;
19 Mao man ang tawo nga nagalimbong sa iyang isigkatawo, Ug nagaingon: Wala ba ako magti-aw lamang?
Tale [è] colui [che] inganna il suo prossimo, E dice: Non ischerzo io?
20 Tungod sa kakulang sa kahoy nga isugnod ang kalayo mapalong; Ug diin walay witwitan, ang pagpakig-away mohunong.
Il fuoco si spegne, quando mancano legne; Così le contese si acquetano, quando non vi [son] rapportatori.
21 Maingon nga ang mga uling alang sa mainit nga mga abo, ug ang kahoy nga isugnod alang sa kalayo, Ingon niana ang usa ka makigawayon nga tawo aron sa pagpasilaub sa away.
Il carbone [è] per [far] brace, e le legne per [far] fuoco; E l'uomo rissoso per accender contese.
22 Ang mga pulong sa usa ka witwitan maingon sa lamian nga mga hungit, Ug sila mosulod ngadto sa halalum uyamut nga mga bahin.
Le parole del rapportatore paiono lusinghevoli; Ma scendono fin dentro al ventre.
23 Ang mainit nga mga ngabil ug ang usa ka dunot nga kasingkasing Sama sa usa ka sudlanan nga yuta nga hinal-upan sa taya sa salapi.
Le labbra ardenti, e il cuor malvagio, [Son come] schiuma d'argento impiastrata sopra un testo.
24 Siya nga nagadumot ngalimbong tungod sa iyang mga ngabil; Apan nagahan-ay siya ug limbong sa sulod niya:
Chi odia s'infinge nel suo parlare, Ma cova la frode nel suo interiore;
25 Sa diha nga siya magasulti ug maayo-ayo, ayaw siya pagtohoi; Kay adunay pito ka mga dulumtanan diha sa iyang kasingkasing:
Quando egli parlerà di una voce graziosa, non fidartici; Perciocch[è] egli ha sette scelleratezze nel cuore.
26 Bisan pa nga ang iyang pagdumot nagatabon ug limbong sa iyang kaugalingon, Ang iyang pagkadautan madayag sa atubangan sa katilingban.
L'odio si copre con inganno; [Ma] la sua malignità sarà palesata in piena raunanza.
27 Bisan kinsa nga nagakalot ug usa ka gahong mahulog niana; Ug kadtong nagaligid ug usa ka bato, kini igabalik sa ibabaw niya.
Chi cava una fossa caderà in essa; E se alcuno rotola una pietra ad alto, ella gli tornerà addosso.
28 Ang usa ka bakakon nga dila nagadumot niadtong iyang gipanamaran; Ug ang usa ka maulog-ulogon nga baba nagabuhat sa kalaglagan.
La lingua bugiarda odia quelli ch'ella ha fiaccati; E la bocca lusinghiera produce ruina.
