Panultihon 24
1 Dili ka masina sa mga dautang tawo; Ni magtinguha ka sa pagpakiguban kanila:
Ne aemuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:
2 Kay ang ilang kasingkasing magatoon sa pagdaugdaug, Ug ang ilang mga ngabil magapamulong sa dautang buhat.
quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.
3 Pinaagi sa kaalam natukod ang usa ka balay; Ug pinaagi sa salabutan kini nalig-on;
Sapientia aedificabitur domus, et prudentia roborabitur.
4 Ug pinaagi sa kahibalo nangapuno ang mga lawak Sa tanang mga bililhon ug makalilipay nga mga bahandi.
In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.
5 Ang usa ka tawo nga manggialamon kusganon man; Oo, ang usa ka tawo sa kahibalo magauswag sa kagahum.
Vir sapiens, fortis est: et vir doctus, robustus et validus.
6 Kay pinaagi sa maalamon nga pagmando ikaw magahimo sa imong gubat; Ug diha sa panon sa mga magtatambag walay kapildihan.
Quia cum dispositione initur bellum: et erit salus ubi multa consilia sunt.
7 Ang kaalam hataas ra kaayo alang sa usa ka buang: Siya dili makabuka sa iyang baba diha sa ganghaan.
Excelsa stulto sapientia, in porta non aperiet os suum.
8 Siya nga magalalang sa pagbuhat ug dautan, Ang mga tawo magatawag kaniya nga usa ka mamumuhat sa kadautan.
Qui cogitat mala facere, stultus vocabitur.
9 Ang hunahuna nga binuang sala man; Ug ang mayubiton maoy usa ka dulumtanan sa mga tawo.
Cogitatio stulti peccatum est: et abominatio hominum detractor.
10 Kong ikaw punawan sa adlaw sa kalisdanan, Ang imong kusog diyutay ra.
Si desperaveris lapsus in die angustiae: imminuetur fortitudo tua.
11 Luwason mo kadtong nangadala ngadto sa kamatayon, Ug kadtong mga naandam naaron pagapatyon tan-awa nga sila imong magunitan.
Erue eos, qui ducuntur ad mortem: et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.
12 Kong ikaw moingon: Ania karon, wala kami manghibalo niini; Wala ba siya nga nagatimbang sa mga kasingkasing magahunahuna niini? Ug siya nga nagabantay sa imong kalag, wala ba siya mahibalo niini? Ug wala ba siya magabalus sa tagsatagsa ka tawo sumala sa iyang buhat?
Si dixeris: Vires non suppetunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, et servatorem animae tuae nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua.
13 Anak ko, kumaon ka ug dugos, kay kini maayo; Ug ang mga tinulo sa udlan, nga mga matam-is sa imong pagtilaw:
Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo:
14 Sa ingon niini ikaw mahibalo ug kaalam nga modangat sa imong kalag; Kong ikaw makakaplag niini, nan adunay usa ka balus, Ug ang imong paglaum dili makawang.
Sic et doctrina sapientiae animae tuae: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.
15 Ayaw pagbanhig, Oh dautan nga tawo, batok sa puloy-anan sa matarung; Ayaw paggun-oba ang iyang dapit nga pahulayan:
Ne insidieris, et quaeras impietatem in domo iusti, neque vastes requiem eius.
16 Kay ang usa ka matarung nga tawo mapukan sa makapito, ug mobangon pag-usab; Apan ang dautan ginalaglag pinaagi sa pagkaalaut.
Septies enim in die cadit iustus, et resurgit: impii autem corruent in malum.
17 Ayaw pag-ikalipay kong ang imong kaaway mapukan, Ug ayaw papagmayaa ang imong kasingkasing kong siya mapukan,
Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina eius ne exultet cor tuum:
18 Tingali unya si Jehova makakita niini, ug kini dili makapahimuot kaniya, Ug ipaiway niya ang iyang kasuko gikan kaniya.
ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.
19 Ayaw ikasubo sa imong kaugalingon tungod sa mga mamumuhat sa kadautan; Ni masina ka sa dautan:
Ne contendas cum pessimis, nec aemuleris impios:
20 Kay walay igabalus sa dautan nga tawo; Ang lamparahan sa dautan pagapalongon.
quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.
21 Anak ko, kahadlokan mo si Jehova ug ang hari; Ug ayaw pagkuyog kanila nga mabalhin-balhinon:
Time Dominum, fili mi, et regem: et cum detractoribus non commiscearis:
22 Kay ang ilang kagul-anan modangat sa hinanali; Ug ang pagkalaglag gikan kanilang duruha, kinsay mahibalo niini?
quoniam repente consurget perditio eorum: et ruinam utriusque quis novit?
23 Kini usab maoy mga sanglitanan sa manggialamon. Ang may pagkapinalabi sa mga tawo diha sa paghukom dili maayo.
Haec quoque sapientibus dico: Cognoscere personam in iudicio non est bonum.
24 Siya nga magaingon sa dautan: Ikaw matarung, Ang mga katawohan magatunglo kaniya, ang mga nasud pagalud-on kaniya;
Qui dicunt impio: Iustus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.
25 Apan kanila nga magabadlong kaniya magakalipay, Ug ang usa ka maayong panalangin moabut kanila.
Qui arguunt eum, laudabuntur: et super ipsos veniet benedictio.
26 Siya magahalok sa mga ngabil Niadtong nagahatag ug usa ka q2 matarung nga tubag.
Labia deosculabitur, qui recta verba respondet.
27 Hikaya ang imong buhat sa gawas, Ug andama kini alang kanimo diha sa uma; Ug sa human niini tukora ang imong balay.
Praepara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum: et postea aedifices domum tuam.
28 Dili ka magsaksi batok sa imong isigkatawo sa walay gipasikaran; Ug dili ka maglimbong uban sa imong mga ngabil.
Ne sis testis frustra contra proximum tuum: nec lactes quemquam labiis tuis.
29 Ayaw pag-ingon: Buhaton ko kaniya ingon sa iyang gibuhat kanako; Ako magahatag sa tawo sumala sa iyang buhat.
Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum.
30 Ako miagi duol sa uma sa tapulan, Ug sa kaparrasan sa tawo nga walay salabutan;
Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:
31 Ug, ania karon, kini gipanugkan sa ibabaw ug mga tunok, Ang nawong niana naputos sa mga nipay, Ug ang bato nga kuta niana nalumpag na.
et ecce totum repleverant urticae, et operuerant superficiem eius spinae, et maceria lapidum destructa erat.
32 Unya nasud-ong ko, ug naghunahuna pag-ayo; Nakita ko, ug nadawat ko ang pahamatngon:
Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.
33 Bisan pa niini diyutay nga katulog, usa ka diyutay nga hinanok, Usa ka diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron sa pagkatulog:
Usquequo piger dormies? usquequo de somno consurgens? Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas:
34 Busa ang imong pagkakabus moabut ingon sa usa ka tulisan, Ug ang imong kawalad-on ingon sa usa ka tawo nga sangkap sa hinagiban.
et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.
