Panultihon 22
1 Ang usa ka maayong ngalan labi pang maayong pilion kay sa dagkung mga bahandi, Ug ang mahigugmaong-kalooy kay sa salapi ug bulawan.
A name is chosen rather than much wealth, Than silver and than gold — good grace.
2 Ang adunahan ug ang kabus magakahibalag sila: Si Jehova mao ang nagbuhat kanilang tanan.
Rich and poor have met together, The Maker of them all [is] Jehovah.
3 Ang usa ka buotan nga tawo makakita sa dautan, ug magatago sa iyang kaugalingon; Apan ang walay-pagtagad molabay lamang ug magaantus tungod niini.
The prudent hath seen the evil, and is hidden, And the simple have passed on, and are punished.
4 Ang balus sa pagkamapaubsanon ug pagkahadlok kang Jehova Mao ang pagkaadunahan, ug kadungganan, ug kinabuhi.
The end of humility [is] the fear of Jehovah, Riches, and honour, and life.
5 Mga tonok ug mga lit-ag maoy anaa sa dalan sa masukihon: Kadtong magabantay sa iyang kalag mahilayo gikan kanila.
Thorns — snares [are] in the way of the perverse, Whoso is keeping his soul is far from them.
6 Bansaya ang bata diha sa dalan nga iyang pagalaktan, Ug bisan kong siya matigulang na siya dili mobiya gikan niana.
Give instruction to a youth about his way, Even when he is old he turneth not from it.
7 Ang adunahan magahari ibabaw sa kabus; Ug ang manghuhulam mao ang ulipon sa magapahulam.
The rich over the poor ruleth, And a servant [is] the borrower to the lender.
8 Kadtong magapugas ug kasal-anan nagaani ug kalisdanan; Ug ang baras sa iyang kasuko makawang.
Whoso is sowing perverseness reapeth sorrow, And the rod of his anger weareth out.
9 Kadtong adunay usa ka mata nga madagayaon pagabulahanon; Kay siya nagahatag sa iyang tinapay sa kabus.
The good of eye — he is blessed, For he hath given of his bread to the poor.
10 Papahawaa ang mayubiton, ug ang pagpakigbingkil mogula; Oo, ang pagkalalis ug pagpakaulaw mohunong.
Cast out a scorner — and contention goeth out, And strife and shame cease.
11 Kadtong mahagugma sa pagkaulay sa kasingkasing, Tungod sa gracia sa iyang mga q2 ngabilang hari mahimong iyan higala.
Whoso is loving cleanness of heart, Grace [are] his lips, a king [is] his friend.
12 Ang mga mata ni Jehova magapanalipod kaniya nga may kahibalo; Apan siya magawagtang sa mga pulong sa tawong mabudhion
The eyes of Jehovah have kept knowledge, And He overthroweth the words of the treacherous.
13 Ang tapulan nagaingon: Adunay usa ka leon sa gawas; Ako pagapatyon diha sa kadalanan.
The slothful hath said, 'A lion [is] without, In the midst of the broad places I am slain.'
14 Ang baba sa mga dumuloong babaye maoy usa ka halalum nga gahong; Siya nga gidumtan ni Jehova mahulog niana.
A deep pit [is] the mouth of strange women, The abhorred of Jehovah falleth there.
15 Ang mga binuang nabugkos diha sa kasingkasing sa usa ka bata; Apan ang bunal sa pagbadlong magapalabog niana sa halayo gikan kaniya.
Folly is bound up in the heart of a youth, The rod of chastisement putteth it far from him.
16 Kadtong magadaugdaug sa kabus aron sa pagdugang sa iyang ganancia, Ug kadtong magahatag sa adunahan, modangat lamang sa kawalad-on.
He is oppressing the poor to multiply to him, He is giving to the rich — only to want.
17 Ikiling ang imong igdulungog, ug pamatia ang mga pulong sa manggialamon, Ug ibutang ang imong kasingkasing sa akong kahibalo.
Incline thine ear, and hear words of the wise, And thy heart set to my knowledge,
18 Kay kini maoy butang nga makalilipay kong ikaw magatipig kanila diha kanimo, Kong sila mahiluna pagtingub diha sa imong mga ngabil.
For they are pleasant when thou dost keep them in thy heart, They are prepared together for thy lips.
19 Aron ang imong pagsalig mahaanha kang Jehova, Akong gipahibalo kanimo sila niining adlawa, bisan kanimo.
That thy trust may be in Jehovah, I caused thee to know to-day, even thou.
20 Wala ba ako makasulat kanimo ug mga maayo uyamut nga mga butang Sa mga tambag ug kahibalo,
Have I not written to thee three times With counsels and knowledge?
21 Aron sa pagpahibalo kanimo sa kasayuran sa mga pulong sa kamatuoran, Aron ikaw magadala pagbalik sa mga pulong sa kamatuoran ngadto kanila nga nagasugo kanimo?
To cause thee to know the certainty of sayings of truth, To return sayings of truth to those sending thee.
22 Ayaw pagkawati ang kabus tungod kay siya kabus; Ni magadaugdaug ka sa mga sinakit diha sa ganghaan:
Rob not the poor because he [is] poor, And bruise not the afflicted in the gate.
23 Kay si Jehova magalaban sa ilang katungod, Ug moagaw sa kinabuhi niadtong nangagaw kanila.
For Jehovah pleadeth their cause, And hath spoiled the soul of their spoilers.
24 Ayaw pagpakighigala sa usa ka tawo nga maligut-guton; Ug sa masuk-anon nga tawo dili ka makigkuyog:
Shew not thyself friendly with an angry man, And with a man of fury go not in,
25 Tingali unya ikaw makakat-on sa iyang mga dalan, Ug makabaton ka sa lit-ag sa imong kalag.
Lest thou learn his paths, And have received a snare to thy soul.
26 Dili ka paisip nga usa kanila nga nagapanghampak sa kamot, Kun kanila nga maoy mga pasalig tungod sa mga utang.
Be not thou among those striking hands, Among sureties [for] burdens.
27 Kong ikaw walay kapaingnan sa pagbayad, Nganong iyang kuhaon ang imong higdaanan nga anaa sa ilalum nimo?
If thou hast nothing to pay, Why doth he take thy bed from under thee?
28 Ayaw pagbalhina ang karaan nga mohon sa yuta, Nga gibutang sa imong mga amahan.
Remove not a border of olden times, That thy fathers have made.
29 Nakita mo ba ang usa ka tawo nga masingkamoton sa iyang patigayon? siya magatindog sa atubangan sa mga hari; Siya dili magatindog sa atubangan sa bastos nga mga tawo.
Hast thou seen a man speedy in his business? Before kings he doth station himself, He stations not himself before obscure men!
