Panultihon 22
1 Ang usa ka maayong ngalan labi pang maayong pilion kay sa dagkung mga bahandi, Ug ang mahigugmaong-kalooy kay sa salapi ug bulawan.
A good name is rather to be chosen than great riches, and loving favour rather than silver and gold.
2 Ang adunahan ug ang kabus magakahibalag sila: Si Jehova mao ang nagbuhat kanilang tanan.
The rich and the poor meet together — the LORD is the maker of them all.
3 Ang usa ka buotan nga tawo makakita sa dautan, ug magatago sa iyang kaugalingon; Apan ang walay-pagtagad molabay lamang ug magaantus tungod niini.
A prudent man seeth the evil, and hideth himself; but the thoughtless pass on, and are punished.
4 Ang balus sa pagkamapaubsanon ug pagkahadlok kang Jehova Mao ang pagkaadunahan, ug kadungganan, ug kinabuhi.
The reward of humility is the fear of the LORD, even riches, and honour, and life.
5 Mga tonok ug mga lit-ag maoy anaa sa dalan sa masukihon: Kadtong magabantay sa iyang kalag mahilayo gikan kanila.
Thorns and snares are in the way of the froward; he that keepeth his soul holdeth himself far from them.
6 Bansaya ang bata diha sa dalan nga iyang pagalaktan, Ug bisan kong siya matigulang na siya dili mobiya gikan niana.
Train up a child in the way he should go, and even when he is old, he will not depart from it.
7 Ang adunahan magahari ibabaw sa kabus; Ug ang manghuhulam mao ang ulipon sa magapahulam.
The rich ruleth over the poor, and the borrower is servant to the lender.
8 Kadtong magapugas ug kasal-anan nagaani ug kalisdanan; Ug ang baras sa iyang kasuko makawang.
He that soweth iniquity shall reap vanity; and the rod of his wrath shall fail.
9 Kadtong adunay usa ka mata nga madagayaon pagabulahanon; Kay siya nagahatag sa iyang tinapay sa kabus.
He that hath a bountiful eye shall be blessed; for he giveth of his bread to the poor.
10 Papahawaa ang mayubiton, ug ang pagpakigbingkil mogula; Oo, ang pagkalalis ug pagpakaulaw mohunong.
Cast out the scorner, and contention will go out; yea, strife and shame will cease.
11 Kadtong mahagugma sa pagkaulay sa kasingkasing, Tungod sa gracia sa iyang mga q2 ngabilang hari mahimong iyan higala.
He that loveth pureness of heart, that hath grace in his lips, the king shall be his friend.
12 Ang mga mata ni Jehova magapanalipod kaniya nga may kahibalo; Apan siya magawagtang sa mga pulong sa tawong mabudhion
The eyes of the LORD preserve him that hath knowledge, but He overthroweth the words of the faithless man.
13 Ang tapulan nagaingon: Adunay usa ka leon sa gawas; Ako pagapatyon diha sa kadalanan.
The sluggard saith: 'There is a lion without; I shall be slain in the streets.'
14 Ang baba sa mga dumuloong babaye maoy usa ka halalum nga gahong; Siya nga gidumtan ni Jehova mahulog niana.
The mouth of strange women is a deep pit: he that is abhorred of the LORD shall fall therein.
15 Ang mga binuang nabugkos diha sa kasingkasing sa usa ka bata; Apan ang bunal sa pagbadlong magapalabog niana sa halayo gikan kaniya.
Foolishness is bound up in the heart of a child; but the rod of correction shall drive it far from him.
16 Kadtong magadaugdaug sa kabus aron sa pagdugang sa iyang ganancia, Ug kadtong magahatag sa adunahan, modangat lamang sa kawalad-on.
One may oppress the poor, yet will their gain increase; one may give to the rich, yet will want come.
17 Ikiling ang imong igdulungog, ug pamatia ang mga pulong sa manggialamon, Ug ibutang ang imong kasingkasing sa akong kahibalo.
Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
18 Kay kini maoy butang nga makalilipay kong ikaw magatipig kanila diha kanimo, Kong sila mahiluna pagtingub diha sa imong mga ngabil.
For it is a pleasant thing if thou keep them within thee; let them be established altogether upon thy lips.
19 Aron ang imong pagsalig mahaanha kang Jehova, Akong gipahibalo kanimo sila niining adlawa, bisan kanimo.
That thy trust may be in the LORD, I have made them known to thee this day, even to thee.
20 Wala ba ako makasulat kanimo ug mga maayo uyamut nga mga butang Sa mga tambag ug kahibalo,
Have not I written unto thee excellent things of counsels and knowledge;
21 Aron sa pagpahibalo kanimo sa kasayuran sa mga pulong sa kamatuoran, Aron ikaw magadala pagbalik sa mga pulong sa kamatuoran ngadto kanila nga nagasugo kanimo?
That I might make thee know the certainty of the words of truth, that thou mightest bring back words of truth to them that send thee?
22 Ayaw pagkawati ang kabus tungod kay siya kabus; Ni magadaugdaug ka sa mga sinakit diha sa ganghaan:
Rob not the weak, because he is weak, neither crush the poor in the gate;
23 Kay si Jehova magalaban sa ilang katungod, Ug moagaw sa kinabuhi niadtong nangagaw kanila.
For the LORD will plead their cause, and despoil of life those that despoil them.
24 Ayaw pagpakighigala sa usa ka tawo nga maligut-guton; Ug sa masuk-anon nga tawo dili ka makigkuyog:
Make no friendship with a man that is given to anger; and with a wrathful man thou shalt not go;
25 Tingali unya ikaw makakat-on sa iyang mga dalan, Ug makabaton ka sa lit-ag sa imong kalag.
Lest thou learn his ways, and get a snare to thy soul.
26 Dili ka paisip nga usa kanila nga nagapanghampak sa kamot, Kun kanila nga maoy mga pasalig tungod sa mga utang.
Be thou not of them that strike hands, or of them that are sureties for debts;
27 Kong ikaw walay kapaingnan sa pagbayad, Nganong iyang kuhaon ang imong higdaanan nga anaa sa ilalum nimo?
If thou hast not wherewith to pay, why should he take away thy bed from under thee?
28 Ayaw pagbalhina ang karaan nga mohon sa yuta, Nga gibutang sa imong mga amahan.
Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.
29 Nakita mo ba ang usa ka tawo nga masingkamoton sa iyang patigayon? siya magatindog sa atubangan sa mga hari; Siya dili magatindog sa atubangan sa bastos nga mga tawo.
Seest thou a man diligent in his business? he shall stand before kings; he shall not stand before mean men.
