Panultihon 21
1 Ang kasingkasing sa hari anaa sa kamot ni Jehova maingon sa mga baha sa tubig: Siya nagapaliso niini sa bisan diin nga siya magabuot.
The king’s heart is in the hand of the LORD, as the rivers of water: he turns it wherever he will.
2 Ang tagsatagsa ka dalan sa usa ka tawo matarung sa iyang kaugalingong mga mata; Apan si Jehova magatimbang sa mga kasingkasing.
Every way of a man is right in his own eyes: but the LORD ponders the hearts.
3 Ang pagbuhat sa pagkamatarung ug justicia Labi pang dawaton ni Jehova kay sa halad.
To do justice and judgment is more acceptable to the LORD than sacrifice.
4 Ang usa ka tinan-awan nga mapahitas-on, ug ang usa ka palabilabihong kasingkasing, Bisan ang lamparahan sa dautan, sala man.
An high look, and a proud heart, and the plowing of the wicked, is sin.
5 Ang mga hunahuna sa makugihon nagapadulong ngadto sa pagkadagaya; Apan ang tagsatagsa ka madalidalion nagadali lamang sa kawalad-on.
The thoughts of the diligent tend only to plenty; but of every one that is hasty only to want.
6 Ang pagbaton ug mga bahandi pinaagi sa usa ka bakakong dila Maoy usa ka gabon nga ginapalid ngadto ug nganhi niadtong nagapangita sa kamatayon.
The getting of treasures by a lying tongue is a vanity tossed to and fro of them that seek death.
7 Ang pagpanlupig sa dautan magasilhig kanila, Tungod kay sila nagadumili sa pagbuhat ug justicia.
The robbery of the wicked shall destroy them; because they refuse to do judgment.
8 Ang dalan niadtong natugob sa kasal-anan baliko gayud kaayo; Apan alang niadtong mga ulay, ang iyang buhat matarung.
The way of man is fraudulent and strange: but as for the pure, his work is right.
9 Maayo pa ang pagpuyo diha sa pamag-angan sa atop sa balay, Kay sa pakigkauban sa usa ka makig-awayong babaye sa usa ka halapad nga balay.
It is better to dwell in a corner of the housetop, than with a brawling woman in a wide house.
10 Ang kalag sa dautan nagatinguha sa dautan: Ang iyang isigkatawo dili makakaplag ug kalooy diha sa iyang mga mata.
The soul of the wicked desires evil: his neighbor finds no favor in his eyes.
11 Kong ang mayubiton pagasilotan, ang walay-pagtagad mahimong manggialamon; Ug kong ang manggialamon pahamatngonon siya makadawat ug kahibalo.
When the scorner is punished, the simple is made wise: and when the wise is instructed, he receives knowledge.
12 Ang tawong matarung nagatulotimbang sa balay sa dautan, Unsaon sa pagkaunlod sa dautan ngadto sa ilang kapildihan.
The righteous man wisely considers the house of the wicked: but God overthrows the wicked for their wickedness.
13 Bisan kinsa nga magasampong sa iyang mga idgulungog sa pagtu-aw sa kabus, Siya usab magatu-aw ra, apan dili pagapatalinghugan.
Whoever stops his ears at the cry of the poor, he also shall cry himself, but shall not be heard.
14 Ang usa ka gasa sa tago magapapoypoy sa kasuko; Ug ang usa ka hatag diha sa sabakan, sa hilabihan nga kasuko.
A gift in secret pacifies anger: and a reward in the bosom strong wrath.
15 Maoy kalipay sa matarung ang pagbuhat ug justicia; Apan maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
It is joy to the just to do judgment: but destruction shall be to the workers of iniquity.
16 Ang tawo nga nagasaagsaag gikan sa dalan sa pagsabut Magapahulay sa katilingban sa mga minatay.
The man that wanders out of the way of understanding shall remain in the congregation of the dead.
17 Siya nga mahigugmaon sa kalingawan mahimong kabus nga tawo: Siya nga mahigugmaon sa vino ug lana dili maadunahan.
He that loves pleasure shall be a poor man: he that loves wine and oil shall not be rich.
18 Ang dautan maoy usa ka lukat alang sa matarung; Ug ang maluibon modangat nga ilis sa matul-id
The wicked shall be a ransom for the righteous, and the transgressor for the upright.
19 Maayo pang magpuyo sa usa ka yuta nga kamingawan, Kay sa pakig-ipon sa usa ka makig-awayon ug masuk-anon nga babaye.
It is better to dwell in the wilderness, than with a contentious and an angry woman.
20 Adunay bililhon nga bahandi ug lana diha sa puloy-anan sa manggialamon; Apan ang usa ka tawong buang magalamoy niana.
There is treasure to be desired and oil in the dwelling of the wise; but a foolish man spends it up.
21 Kadtong magasunod sa pagkamatarung ug sa kalolot Makakaplag sa kinabuhi, pagkamatarung, ug kadungganan.
He that follows after righteousness and mercy finds life, righteousness, and honor.
22 Ang usa ka manggialamon nga tawo makakatkat sa usa ka ciudad sa gamhanan, Ug makapukan sa kusog nga gisaligan niana.
A wise man scales the city of the mighty, and casts down the strength of the confidence thereof.
23 Bisan kinsa nga magabantay sa iyang baba ug sa iyang dila, Magabantay sa iyang kalag gikan sa mga kasamok.
Whoever keeps his mouth and his tongue keeps his soul from troubles.
24 Ang tawong palabi-labihon ug garboso, mayubiton ang iyang ngalan; Siya magabuhat nga nagapakaaron-ingnon sa iyang pagkamapahitas-on.
Proud and haughty scorner is his name, who deals in proud wrath.
25 Ang tinguha sa tapulan nagapatay kaniya; Kay ang iyang mga kamot nagadumili sa pagbuhat.
The desire of the slothful kills him; for his hands refuse to labor.
26 Adunay maibug sa pagkahakog gayud sa tibook adlaw; Apan ang matarung nagahatag ug wala magatungina.
He covets greedily all the day long: but the righteous gives and spares not.
27 Ang halad sa tawong dautan maoy usa ka dulumtanan; Daw unsa ka labaw pa gayud, kong iyang dad-on kini uban sa dautan nga hunahuna!
The sacrifice of the wicked is abomination: how much more, when he brings it with a wicked mind?
28 Ang usa ka bakakon nga saksi mahanaw; Apan ang tawo nga nagapamati nagapadayon sa iyang gipamulong.
A false witness shall perish: but the man that hears speaks constantly.
29 Ang usa ka tawong dautan magapagahi sa iyang nawong; Apan mahitungod sa matul-id siya magalig-on sa iyang mga dalan.
A wicked man hardens his face: but as for the upright, he directs his way.
30 Walay kaalam ni pagsabut Ni tambag batok kang Jehova.
There is no wisdom nor understanding nor counsel against the LORD.
31 Ang kabayo giandam batok sa adlaw sa gubat; Apan ang pagdaug iya kang Jehova.
The horse is prepared against the day of battle: but safety is of the LORD.
