Panultihon 20
1 Ang vino maoy usa ka tigtamay, ang maisug nga ilimnon mao ang sabaan; Ug bisan kinsa nga masayup tungod niini dili manggialamon.
El vino hace burlador: la cerveza, alborotador; y cualquiera que en él errare, no será sabio.
2 Ang pagkamakalilisang sa usa ka hari ingon sa pagngulob sa usa ka leon: Kadtong magahagit kaniya sa pagpakasuko magapakasala batok sa iyang kaugalingong kinabuhi.
Bramido, como de cachorro de león, es el miedo del rey: el que le hace enojar, peca contra su alma.
3 Maoy usa ka kadungganan alang sa usa ka tawo ang pagpahilayo gikan sa pagpakig-away; Apan ang tagsatagsa ka buang magakaaway.
Honra es del hombre dejarse de pleito: mas todo insensato se envolverá en él.
4 Ang tapulan dili modaro tungod sa panahon nga tingtugnaw; Busa siya magapakilimos sa tingani, ug walay maiya.
El perezoso no ara a causa del invierno: mas él pedirá en la segada, y no hallará.
5 Ang tambag diha sa kasingkasing sa tawo ingon sa halalum nga tubig, Apan ang usa ka tawo nga may salabutan magatimba niini.
Aguas profundas es el consejo en el corazón del hombre: mas el hombre entendido le alcanzará.
6 Ang kadaghanan sa mga tawo magabutyag sa tagsatagsa sa iyang kaugalingong kalolot; Apan sa usa ka matinumanon nga tawo kinsay makakaplag kaniya?
Muchos hombres pregonan cada cual el bien que han hecho: mas hombre de verdad ¿quién le hallará?
7 Ang usa ka tawong matarung magalakat diha sa iyang pagkahingpit sa kasingkasing, Bulahan ang iyang mga anak sunod kaniya.
El justo que camina en su integridad, bienaventurados serán sus hijos después de él.
8 Ang usa ka hari nga magalingkod sa trono sa paghukom Magapatibulaag sa tanang dautan pinaagi sa iyang mga mata.
El rey que está en el trono de juicio, con su mirar disipa todo mal.
9 Kinsay makaingon, gihimo ko ang akong kasingkasing nga malinis, Ako ulay gikan sa akong sala?
¿Quién podrá decir: Yo he limpiado mi corazón, limpio estoy de mi pecado?
10 Ang nagkalainlaing mga timbangan ug nagkalainlaing mga sukdanan, Silang duruha managsama mga q2 dulumtanan kang Jehova.
Doblada pesa, y doblada medida, abominación son a Jehová ambas cosas.
11 Bisan ang usa ka bata magapaila sa iyang kaugalingon pinaagi sa iyang mga buhat, Kong ang iyang buhat maputi ba ug kong kini matarung ba.
El muchacho aun es conocido por sus obras, si su obra es limpia y recta.
12 Sa mapatalinghugon nga igdulungog, ug sa matinan-awong mata, Si Jehova ang nagbuhat bisan niining duruha.
El oído oye, y el ojo ve: Jehová hizo aun ambas cosas.
13 Ayaw paghigugmaa ang pagkatulog, tingali unya ikaw modangat sa pagkakabus; Bukha ang imong mga mata, ug ikaw mabusog sa tinapay.
No ames el sueño, porque no te empobrezcas: abre tus ojos, hartarte has de pan.
14 Dili maayo, dili maayo, nagapamulong ang pumapalit; Apan sa makalakaw na siya sa iyang dalan, unya siya magapangandak.
El que compra, dice: Malo es, malo es: mas en apartándose, él se alaba.
15 Adunay bulawan, ug daghang mga rubi; Apan ang mga ngabil sa kahibalo maoy usa ka bililhong mutya.
Hay oro, y multitud de piedras preciosas: mas los labios sabios son vaso precioso.
16 Kuhaa ang iyang panapton nga maoy pasalig alang sa usa ka lumalangyaw; Ug batonan mo siya sa usa ka saad nga maoy pasalig alang sa mga dumuloong.
Quítale su ropa, porque fió al extraño; y préndale por la extraña.
17 Ang tinapay sa kabakakan matam-is sa usa ka tawo; Apan sa kaulahian ang iyang baba mapuno sa grava.
Sabroso es al hombre el pan de mentira: mas después, su boca será llena de cascajo.
18 Ang tagsatagsa ka tuyo natukod pinaagi sa pagtambag; Ug pinaagi sa maalamong pagmando nakiggubat ikaw.
Los pensamientos con el consejo se ordenan; y con industria se hace la guerra.
19 Kadtong magasuroysuroy ingon sa usa ka witwitan nagabutyag sa mga tinagoan; Busa ayaw pagpakigkauban niadtong magapalapad sa pagwalis sa iyang mga ngabil.
El que descubre el secreto, anda en chismes; y con el que lisonjea de sus labios, no te entremetas.
20 Bisan kinsa nga magatunglo sa iyang amahan kun sa iyang inahan, Ang iyang lamparahan pagapalongon diha sa kaitum sa kangitngitan.
El que maldice a su padre, o a su madre, su candela será apagada en oscuridad tenebrosa.
21 Ang usa ka panulondon mahimong kuhaon sa hinanali sa sinugdanan; Apan ang katapusan niana dili pagabulahanon.
La herencia adquirida de priesa en el principio, su postrimería aun no será bendita.
22 Dili ka mag-ingon: Ako mobalus sa dautan: Humulat ka kang Jehova, ug siya magaluwas kanimo.
No digas: Yo me vengaré: espera a Jehová, y él te salvará.
23 Ang nagkalainlaing mga bato sa timbangan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Ug ang usa ka limbongan nga timbangan dili maayo.
Abominación son a Jehová las pesas dobladas; y el peso falso, no es bueno.
24 Ang mga pagpanlihok sa usa ka tawo iya ni Jehova; Nan unsaon man sa pagpakasabut sa tawo sa iyang dalan?
De Jehová son los pasos del hombre: el hombre pues, ¿cómo entenderá su camino?
25 Kini maoy usa ka lit-ag sa usa ka tawo nga mamulong sa hinanali: Kini maoy balaan, Ug tapus sa mga panaad ang pagpakigsayud.
Lazo es al hombre tragar santidad; y después de los votos andar preguntando.
26 Ang usa ka hari nga manggialamon magaalig-ig sa dautan, Ug magapaligid kanila sa ligid sa giukan.
El rey sabio esparce los impíos; y sobre ellos hace tornar la rueda.
27 Ang espiritu sa tawo mao ang lamparahan ni Jehova, Nagasusi sa tanan niyang kinahiladman uyamut nga mga dapit.
Candela de Jehová es el alma del hombre, que escudriña lo secreto del vientre.
28 Kalooy ug kamatuoran nagapanalipod sa hari; Ug ang iyang trono ginatuboy tungod sa kalolot.
Misericordia y verdad guardan al rey; y con clemencia sustenta su trono.
29 Ang himaya sa mga batan-ong lalake mao ang ilang kusog; Ug ang katahum sa mga tigulang mao ang ilang ubanon nga ulo.
La honra de los mancebos es su fortaleza; y la hermosura de los viejos, su vejez.
30 Ang mga labud nga makasamad makahugas sa dautan; Ug ang mga pagbunal molagbas sa kinahiladman uyamut nga mga dapit.
Las señales de las heridas son medicina en el malo; y las plagas en lo secreto del vientre.
