Panultihon 20
1 Ang vino maoy usa ka tigtamay, ang maisug nga ilimnon mao ang sabaan; Ug bisan kinsa nga masayup tungod niini dili manggialamon.
El vino es burlador y alborotador el licor, Y cualquiera que en ello se desvía no es sabio.
2 Ang pagkamakalilisang sa usa ka hari ingon sa pagngulob sa usa ka leon: Kadtong magahagit kaniya sa pagpakasuko magapakasala batok sa iyang kaugalingong kinabuhi.
Como rugido de león es la ira del rey, El que provoca su ira expone su propia vida.
3 Maoy usa ka kadungganan alang sa usa ka tawo ang pagpahilayo gikan sa pagpakig-away; Apan ang tagsatagsa ka buang magakaaway.
Honra del hombre es evitar la contienda, Pero todo insensato se envolverá en ella.
4 Ang tapulan dili modaro tungod sa panahon nga tingtugnaw; Busa siya magapakilimos sa tingani, ug walay maiya.
En otoño no ara el holgazán, Rebuscará en la cosecha y nada hallará.
5 Ang tambag diha sa kasingkasing sa tawo ingon sa halalum nga tubig, Apan ang usa ka tawo nga may salabutan magatimba niini.
Como agua profunda es el propósito en el corazón del hombre, Pero el hombre entendido logrará extraerlo.
6 Ang kadaghanan sa mga tawo magabutyag sa tagsatagsa sa iyang kaugalingong kalolot; Apan sa usa ka matinumanon nga tawo kinsay makakaplag kaniya?
Muchos hombres proclaman su propia bondad, Pero un hombre fiel, ¿quién lo hallará?
7 Ang usa ka tawong matarung magalakat diha sa iyang pagkahingpit sa kasingkasing, Bulahan ang iyang mga anak sunod kaniya.
El justo camina en su integridad, Después de él, sus hijos son muy dichosos.
8 Ang usa ka hari nga magalingkod sa trono sa paghukom Magapatibulaag sa tanang dautan pinaagi sa iyang mga mata.
Un rey sentado en el tribunal, Con su mirada disipa toda maldad.
9 Kinsay makaingon, gihimo ko ang akong kasingkasing nga malinis, Ako ulay gikan sa akong sala?
¿Quién podrá decir: Tengo mi conciencia limpia, Estoy purificado de mi pecado?
10 Ang nagkalainlaing mga timbangan ug nagkalainlaing mga sukdanan, Silang duruha managsama mga q2 dulumtanan kang Jehova.
Pesa falsa y medida falsa, Ambas son repugnancia a Yavé.
11 Bisan ang usa ka bata magapaila sa iyang kaugalingon pinaagi sa iyang mga buhat, Kong ang iyang buhat maputi ba ug kong kini matarung ba.
Aun el muchacho es conocido por sus hechos, Si su conducta es limpia y recta.
12 Sa mapatalinghugon nga igdulungog, ug sa matinan-awong mata, Si Jehova ang nagbuhat bisan niining duruha.
El oído que oye y el ojo que ve, Ambas cosas las hizo Yavé.
13 Ayaw paghigugmaa ang pagkatulog, tingali unya ikaw modangat sa pagkakabus; Bukha ang imong mga mata, ug ikaw mabusog sa tinapay.
No ames el sueño No sea que te empobrezcas. Abre tus ojos y te saciarás de pan.
14 Dili maayo, dili maayo, nagapamulong ang pumapalit; Apan sa makalakaw na siya sa iyang dalan, unya siya magapangandak.
Es malo, es malo, dice el comprador, Pero cuando se va, se jacta.
15 Adunay bulawan, ug daghang mga rubi; Apan ang mga ngabil sa kahibalo maoy usa ka bililhong mutya.
Existe el oro y multitud de piedras preciosas, Pero los labios sabios son algo más precioso.
16 Kuhaa ang iyang panapton nga maoy pasalig alang sa usa ka lumalangyaw; Ug batonan mo siya sa usa ka saad nga maoy pasalig alang sa mga dumuloong.
Tómale la ropa al que salió fiador de un extraño, Y tómale prenda cuando da garantía a los forasteros.
17 Ang tinapay sa kabakakan matam-is sa usa ka tawo; Apan sa kaulahian ang iyang baba mapuno sa grava.
Sabroso es al hombre el pan mal adquirido, Pero después su boca estará llena de fragmentos de piedra.
18 Ang tagsatagsa ka tuyo natukod pinaagi sa pagtambag; Ug pinaagi sa maalamong pagmando nakiggubat ikaw.
Confirma los planes por medio del consejo, Y con sabias estrategias haz la guerra.
19 Kadtong magasuroysuroy ingon sa usa ka witwitan nagabutyag sa mga tinagoan; Busa ayaw pagpakigkauban niadtong magapalapad sa pagwalis sa iyang mga ngabil.
El que revela secretos levanta calumnia, Por tanto, no te metas con un chismoso.
20 Bisan kinsa nga magatunglo sa iyang amahan kun sa iyang inahan, Ang iyang lamparahan pagapalongon diha sa kaitum sa kangitngitan.
Al que insulte a su padre o a su madre, Se le apagará su lámpara en medio de la oscuridad.
21 Ang usa ka panulondon mahimong kuhaon sa hinanali sa sinugdanan; Apan ang katapusan niana dili pagabulahanon.
Herencia adquirida con robo al comienzo, Al fin no será bendita.
22 Dili ka mag-ingon: Ako mobalus sa dautan: Humulat ka kang Jehova, ug siya magaluwas kanimo.
No digas: Yo me vengaré. Espera a Yavé, y Él te salvará.
23 Ang nagkalainlaing mga bato sa timbangan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Ug ang usa ka limbongan nga timbangan dili maayo.
Las pesas desiguales son repugnancia a Yavé, Y una balanza con trampa no es buena.
24 Ang mga pagpanlihok sa usa ka tawo iya ni Jehova; Nan unsaon man sa pagpakasabut sa tawo sa iyang dalan?
De Yavé son los pasos del hombre, ¿Cómo, pues, podrá el hombre entender su camino?
25 Kini maoy usa ka lit-ag sa usa ka tawo nga mamulong sa hinanali: Kini maoy balaan, Ug tapus sa mga panaad ang pagpakigsayud.
Trampa es al hombre el voto apresurado, Y después de hacerlo, reflexionar.
26 Ang usa ka hari nga manggialamon magaalig-ig sa dautan, Ug magapaligid kanila sa ligid sa giukan.
El rey sabio dispersa a los perversos, Y hace pasar sobre ellos la rueda de trillar.
27 Ang espiritu sa tawo mao ang lamparahan ni Jehova, Nagasusi sa tanan niyang kinahiladman uyamut nga mga dapit.
Lámpara de Yavé es el espíritu del hombre, Que escudriña lo más recóndito del ser.
28 Kalooy ug kamatuoran nagapanalipod sa hari; Ug ang iyang trono ginatuboy tungod sa kalolot.
Misericordia y verdad preservan al rey, Y la clemencia sustenta su trono.
29 Ang himaya sa mga batan-ong lalake mao ang ilang kusog; Ug ang katahum sa mga tigulang mao ang ilang ubanon nga ulo.
La gloria de los jóvenes es su fortaleza, Y el esplendor de los ancianos, sus canas.
30 Ang mga labud nga makasamad makahugas sa dautan; Ug ang mga pagbunal molagbas sa kinahiladman uyamut nga mga dapit.
Las marcas de los azotes purifican del mal, Y los golpes llegan a lo íntimo del corazón.
