Panultihon 20
1 Ang vino maoy usa ka tigtamay, ang maisug nga ilimnon mao ang sabaan; Ug bisan kinsa nga masayup tungod niini dili manggialamon.
Wine is a mocker, and beer is a brawler. Whoever is led astray by them is not wise.
2 Ang pagkamakalilisang sa usa ka hari ingon sa pagngulob sa usa ka leon: Kadtong magahagit kaniya sa pagpakasuko magapakasala batok sa iyang kaugalingong kinabuhi.
The terror of a king is like the roaring of a lion. He who provokes him to anger forfeits his own life.
3 Maoy usa ka kadungganan alang sa usa ka tawo ang pagpahilayo gikan sa pagpakig-away; Apan ang tagsatagsa ka buang magakaaway.
It is an honor for a person to keep away from strife, but every fool quarrels.
4 Ang tapulan dili modaro tungod sa panahon nga tingtugnaw; Busa siya magapakilimos sa tingani, ug walay maiya.
The sluggard will not plow by reason of the winter; therefore he shall beg in harvest, and have nothing.
5 Ang tambag diha sa kasingkasing sa tawo ingon sa halalum nga tubig, Apan ang usa ka tawo nga may salabutan magatimba niini.
Counsel in the heart of man is like deep water; but a man of understanding will draw it out.
6 Ang kadaghanan sa mga tawo magabutyag sa tagsatagsa sa iyang kaugalingong kalolot; Apan sa usa ka matinumanon nga tawo kinsay makakaplag kaniya?
Many men claim to be men of unfailing love, but who can find a faithful man?
7 Ang usa ka tawong matarung magalakat diha sa iyang pagkahingpit sa kasingkasing, Bulahan ang iyang mga anak sunod kaniya.
A righteous man walks in integrity; blessed are his children after him.
8 Ang usa ka hari nga magalingkod sa trono sa paghukom Magapatibulaag sa tanang dautan pinaagi sa iyang mga mata.
A king who sits on the throne of judgment scatters away all evil with his eyes.
9 Kinsay makaingon, gihimo ko ang akong kasingkasing nga malinis, Ako ulay gikan sa akong sala?
Who can say, "I have made my heart pure. I am clean and without sin?"
10 Ang nagkalainlaing mga timbangan ug nagkalainlaing mga sukdanan, Silang duruha managsama mga q2 dulumtanan kang Jehova.
Differing weights and differing measures, both of them alike are an abomination to the LORD.
11 Bisan ang usa ka bata magapaila sa iyang kaugalingon pinaagi sa iyang mga buhat, Kong ang iyang buhat maputi ba ug kong kini matarung ba.
Even a child makes himself known by his doings, whether his work is pure, and whether it is right.
12 Sa mapatalinghugon nga igdulungog, ug sa matinan-awong mata, Si Jehova ang nagbuhat bisan niining duruha.
The hearing ear, and the seeing eye, The LORD has made even both of them.
13 Ayaw paghigugmaa ang pagkatulog, tingali unya ikaw modangat sa pagkakabus; Bukha ang imong mga mata, ug ikaw mabusog sa tinapay.
Do not love sleep, lest you come to poverty. Open your eyes, and you shall be satisfied with bread.
14 Dili maayo, dili maayo, nagapamulong ang pumapalit; Apan sa makalakaw na siya sa iyang dalan, unya siya magapangandak.
"It's no good, it's no good," says the buyer; but when he is gone his way, then he boasts.
15 Adunay bulawan, ug daghang mga rubi; Apan ang mga ngabil sa kahibalo maoy usa ka bililhong mutya.
There is gold and abundance of rubies; but the lips of knowledge are a rare jewel.
16 Kuhaa ang iyang panapton nga maoy pasalig alang sa usa ka lumalangyaw; Ug batonan mo siya sa usa ka saad nga maoy pasalig alang sa mga dumuloong.
Take the garment of one who puts up collateral for a stranger; and hold him in pledge for a wayward woman.
17 Ang tinapay sa kabakakan matam-is sa usa ka tawo; Apan sa kaulahian ang iyang baba mapuno sa grava.
Fraudulent food is sweet to a man, but afterwards his mouth is filled with gravel.
18 Ang tagsatagsa ka tuyo natukod pinaagi sa pagtambag; Ug pinaagi sa maalamong pagmando nakiggubat ikaw.
Plans are established by advice; by wise guidance you wage war.
19 Kadtong magasuroysuroy ingon sa usa ka witwitan nagabutyag sa mga tinagoan; Busa ayaw pagpakigkauban niadtong magapalapad sa pagwalis sa iyang mga ngabil.
He who goes about as a tale-bearer reveals secrets; therefore do not keep company with him who opens wide his lips.
20 Bisan kinsa nga magatunglo sa iyang amahan kun sa iyang inahan, Ang iyang lamparahan pagapalongon diha sa kaitum sa kangitngitan.
Whoever curses his father or his mother, his lamp shall be put out in blackness of darkness.
21 Ang usa ka panulondon mahimong kuhaon sa hinanali sa sinugdanan; Apan ang katapusan niana dili pagabulahanon.
An inheritance quickly gained at the beginning, won't be blessed in the end.
22 Dili ka mag-ingon: Ako mobalus sa dautan: Humulat ka kang Jehova, ug siya magaluwas kanimo.
Do not say, "I will pay back evil." Wait for the LORD, and he will save you.
23 Ang nagkalainlaing mga bato sa timbangan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Ug ang usa ka limbongan nga timbangan dili maayo.
The LORD detests differing weights, and dishonest scales are no good.
24 Ang mga pagpanlihok sa usa ka tawo iya ni Jehova; Nan unsaon man sa pagpakasabut sa tawo sa iyang dalan?
A man's steps are from the LORD; how then can man understand his way?
25 Kini maoy usa ka lit-ag sa usa ka tawo nga mamulong sa hinanali: Kini maoy balaan, Ug tapus sa mga panaad ang pagpakigsayud.
It is a snare to a man to make a rash dedication, then later to consider his vows.
26 Ang usa ka hari nga manggialamon magaalig-ig sa dautan, Ug magapaligid kanila sa ligid sa giukan.
A wise king winnows out the wicked, and drives the threshing wheel over them.
27 Ang espiritu sa tawo mao ang lamparahan ni Jehova, Nagasusi sa tanan niyang kinahiladman uyamut nga mga dapit.
The spirit of man is the LORD's lamp, searching all his innermost parts.
28 Kalooy ug kamatuoran nagapanalipod sa hari; Ug ang iyang trono ginatuboy tungod sa kalolot.
Love and faithfulness keep the king safe. His throne is sustained by love.
29 Ang himaya sa mga batan-ong lalake mao ang ilang kusog; Ug ang katahum sa mga tigulang mao ang ilang ubanon nga ulo.
The glory of young men is their strength. The splendor of old men is their gray hair.
30 Ang mga labud nga makasamad makahugas sa dautan; Ug ang mga pagbunal molagbas sa kinahiladman uyamut nga mga dapit.
Wounding blows cleanse away evil, and beatings purge the innermost parts.
