Panultihon 20
1 Ang vino maoy usa ka tigtamay, ang maisug nga ilimnon mao ang sabaan; Ug bisan kinsa nga masayup tungod niini dili manggialamon.
Wine is a mocker, strong drink is noisy; and whosoever indulgeth therein will never be wise.
2 Ang pagkamakalilisang sa usa ka hari ingon sa pagngulob sa usa ka leon: Kadtong magahagit kaniya sa pagpakasuko magapakasala batok sa iyang kaugalingong kinabuhi.
Like the roaring of a young lion is the dread of a king: whoso provoketh him to anger sinneth against his own soul.
3 Maoy usa ka kadungganan alang sa usa ka tawo ang pagpahilayo gikan sa pagpakig-away; Apan ang tagsatagsa ka buang magakaaway.
It is an honor for a man to cease from a contest; but every fool enrageth himself.
4 Ang tapulan dili modaro tungod sa panahon nga tingtugnaw; Busa siya magapakilimos sa tingani, ug walay maiya.
Because it is winter's cold, will the sluggard not plough: when he therefore seeketh in the harvest time, there will be nothing.
5 Ang tambag diha sa kasingkasing sa tawo ingon sa halalum nga tubig, Apan ang usa ka tawo nga may salabutan magatimba niini.
Like deep water is counsel in the heart of man; but the man of understanding will draw it out.
6 Ang kadaghanan sa mga tawo magabutyag sa tagsatagsa sa iyang kaugalingong kalolot; Apan sa usa ka matinumanon nga tawo kinsay makakaplag kaniya?
Most men will proclaim every one his own kindness; but who can find a faithful man?
7 Ang usa ka tawong matarung magalakat diha sa iyang pagkahingpit sa kasingkasing, Bulahan ang iyang mga anak sunod kaniya.
The righteous walketh in his integrity: happy will be his children after him.
8 Ang usa ka hari nga magalingkod sa trono sa paghukom Magapatibulaag sa tanang dautan pinaagi sa iyang mga mata.
A king that sitteth on the throne of justice scattereth away with his eyes all evil.
9 Kinsay makaingon, gihimo ko ang akong kasingkasing nga malinis, Ako ulay gikan sa akong sala?
Who can say, I have made my heart pure, I am cleansed from my sin.
10 Ang nagkalainlaing mga timbangan ug nagkalainlaing mga sukdanan, Silang duruha managsama mga q2 dulumtanan kang Jehova.
Divers weights, and divers measures, are both of them alike an abomination of the Lord.
11 Bisan ang usa ka bata magapaila sa iyang kaugalingon pinaagi sa iyang mga buhat, Kong ang iyang buhat maputi ba ug kong kini matarung ba.
Even a child maketh himself known by his doings, whether his work will be pure, and whether it will be upright.
12 Sa mapatalinghugon nga igdulungog, ug sa matinan-awong mata, Si Jehova ang nagbuhat bisan niining duruha.
The ear that heareth, and the eye that seeth, the Lord hath made both of them alike.
13 Ayaw paghigugmaa ang pagkatulog, tingali unya ikaw modangat sa pagkakabus; Bukha ang imong mga mata, ug ikaw mabusog sa tinapay.
Love not sleep, lest thou come to poverty: open thy eyes, so wilt thou be satisfied with bread.
14 Dili maayo, dili maayo, nagapamulong ang pumapalit; Apan sa makalakaw na siya sa iyang dalan, unya siya magapangandak.
It is bad, it is bad, saith the buyer; but when he is gone his way, then doth he boast.
15 Adunay bulawan, ug daghang mga rubi; Apan ang mga ngabil sa kahibalo maoy usa ka bililhong mutya.
There is gold, and a multitude of pearls; but a precious vessel are the lips of knowledge.
16 Kuhaa ang iyang panapton nga maoy pasalig alang sa usa ka lumalangyaw; Ug batonan mo siya sa usa ka saad nga maoy pasalig alang sa mga dumuloong.
Take away his garment, because he hath become surety for a stranger; and on account of a strange woman take a pledge from him.
17 Ang tinapay sa kabakakan matam-is sa usa ka tawo; Apan sa kaulahian ang iyang baba mapuno sa grava.
Bread of falsehood is pleasant to a man; but afterward his mouth will be filled with gravel-stones.
18 Ang tagsatagsa ka tuyo natukod pinaagi sa pagtambag; Ug pinaagi sa maalamong pagmando nakiggubat ikaw.
Plans are established by counsel; and with wise reflection conduct war.
19 Kadtong magasuroysuroy ingon sa usa ka witwitan nagabutyag sa mga tinagoan; Busa ayaw pagpakigkauban niadtong magapalapad sa pagwalis sa iyang mga ngabil.
He that goeth about as a talebearer revealeth secrets: therefore meddle not with him that enticeth with his lips.
20 Bisan kinsa nga magatunglo sa iyang amahan kun sa iyang inahan, Ang iyang lamparahan pagapalongon diha sa kaitum sa kangitngitan.
Whoso curseth his father or his mother—his lamp shall be quenched in obscure darkness.
21 Ang usa ka panulondon mahimong kuhaon sa hinanali sa sinugdanan; Apan ang katapusan niana dili pagabulahanon.
An inheritance hastily gotten at the beginning will at its end not be blessed,
22 Dili ka mag-ingon: Ako mobalus sa dautan: Humulat ka kang Jehova, ug siya magaluwas kanimo.
Do not say, I will recompense evil; [but] wait on the Lord, and he will help thee.
23 Ang nagkalainlaing mga bato sa timbangan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Ug ang usa ka limbongan nga timbangan dili maayo.
Divers weights are an abomination of the Lord; and a deceitful balance is not good.
24 Ang mga pagpanlihok sa usa ka tawo iya ni Jehova; Nan unsaon man sa pagpakasabut sa tawo sa iyang dalan?
From the Lord are the steps of man [ordained]; but man— how can he understand his own way?
25 Kini maoy usa ka lit-ag sa usa ka tawo nga mamulong sa hinanali: Kini maoy balaan, Ug tapus sa mga panaad ang pagpakigsayud.
It is a snare to a man to sanctify things hastily, and to make inquiry only after having made vows.
26 Ang usa ka hari nga manggialamon magaalig-ig sa dautan, Ug magapaligid kanila sa ligid sa giukan.
A wise king scattereth the wicked, and turneth over them the threshing-wheel.
27 Ang espiritu sa tawo mao ang lamparahan ni Jehova, Nagasusi sa tanan niyang kinahiladman uyamut nga mga dapit.
A lamp of the Lord is the soul of man, searching all the inner chambers of the body.
28 Kalooy ug kamatuoran nagapanalipod sa hari; Ug ang iyang trono ginatuboy tungod sa kalolot.
Kindness and truth will watch over a king, and he will prop up through kindness his throne.
29 Ang himaya sa mga batan-ong lalake mao ang ilang kusog; Ug ang katahum sa mga tigulang mao ang ilang ubanon nga ulo.
The ornament of young men is their strength; and the glory of old men is a hoary head.
30 Ang mga labud nga makasamad makahugas sa dautan; Ug ang mga pagbunal molagbas sa kinahiladman uyamut nga mga dapit.
The bruises of a wound are cleansing means for the bad, and stripes [will reach] the inner chambers of the body.
