< Panultihon 17 >
1 Maayo pa ang momho nga nauga, ug ang kalinaw uban niana, Kay sa usa ka balay nga napuno sa hudyaka nga inubanan sa pagkabingkil.
Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.
2 Ang usa ka ulipon nga nagapaagi sa pagkamanggialamon gayud magagahum sa usa ka anak nga nagapakaulaw, Ug makaambit sa bahin sa panulondon taliwala sa mga kaigsoonan.
Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.
3 Ang kolon tunawanan alang sa salapi, ug ang hasohasan alang sa bulawan; Apan si Jehova magasulay sa mga kasingkasing.
Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.
4 Ang mamumuhat sa kadautan magapamati sa dautang mga ngabil; Ug ang usa ka bakakon nagapatalinghug sa usa ka dila nga makadaut
Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.
5 Bisan kinsa nga nagayubit sa kabus nagatamay sa iyang Magbubuhat; Ug ang malipay sa panahon sa pagkaalaut dili makagawas sa silot.
Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.
6 Ang mga anak sa mga anak maoy purongpurong sa mga tawong tigulang; Ug ang himaya sa mga anak mao ang ilang mga amahan.
Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.
7 Ang pakigpulong nga labing maayo dili mahatungod sa usa ka buang; Labing dili angay ang bakakon nga mga ngabil sa usa ka principe.
Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.
8 Ang hiphip daw usa ka hamili nga bato diha sa mga mata kaniya nga magabaton niini; Sa bisan diin kini moliso kini magamauswagon.
Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.
9 Kadtong magatabon sa usa ka kalapasan nagapangita ug gugma; Apan kadtong magabutyag sa usa ka butang nagapabulag sa labing suod nga mga higala.
Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.
10 Ang usa ka pagbadlong motidlum sa halalum gayud nganha sa usa nga may salabutan Kay sa usa ka gatus nga mga labud nganha sa usa ka buang.
Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.
11 Ang tawong dautan magapangita lamang sa usa ka kagubot; Tungod niini ang usa ka mabangis nga sinugo igapadala batok kaniya.
Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.
12 Ipasugat sa usa ka oso nga nawad-an sa iyang mga anak ang usa ka tawo, Kay sa usa ka buang diha sa iyang binuang.
[Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.
13 Bisan kinsa nga nagabalus ug dautan sa maayo, Ang dautan dili mopahawa gikan sa iyang balay.
Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.
14 Ang sinugdanan sa panagkabingkil maoy ingon sa usa nga magahuwad sa tubig: Busa biyai ang panaglalis sa dili pa ang panag-away.
Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.
15 Kadtong magapamatarung sa dautan, ug kadtong magasilot sa matarung, Silang duruha managsama maoy dulumtanan kang Jehova.
Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.
16 Busa aduna bay bili diha sa kamot sa usa ka buang aron sa pagpalit sa kaalam, Sanglit siya wala may salabutan?
Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?
17 Ang usa ka higala mahagugma sa tanang panahon; Ug ang usa ka igsoon matawo nga alang sa pagkaalaut.
Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.
18 Ang tawo nga walay salabutan magapanghampak sa kamot, Ug mahimong pasalig sa atubangan sa iyang isigkatawo.
Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.
19 Siya nga mahagugma sa pagkamalapason mahagugma sa pakigbingkil: Kadtong magaalsa sa itaas sa iyang ganghaan nagapangita sa kalumpagan.
Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.
20 Kadtong may masalaagon nga kasingkasing dili makakaplag sa maayo; Ug kadtong may usa ka masukihon nga dila mahulog sa kadautan.
Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.
21 Kadtong nanganak ug usa ka buang nakaangkon niini sa iyang kasub-anan; Ug ang amahan sa usa ka buang walay kalipay.
Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.
22 Ang kasingkasing nga malipayon maoy usa ka maayong tambal; Apan ang usa kamasulob-on nga espiritu nagapauga sa mga bukog.
Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.
23 Ang tawong dautan magadawat ug usa ka hiphip gikan sa sabakan, Aron sa pagbalit-ad sa mga dalan sa justicia.
Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.
24 Ang kaalam anaa sa atubangan sa nawong niadtong may salabutan; Apan ang mga mata sa usa ka buang anaa sa mga kinatumyan sa yuta.
Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.
25 Ang anak nga buangbuang maoy kasubo sa iyang amahan. Ug kapaitan niadtong nanganak kaniya.
Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.
26 Ang pagsilot usab sa matarung dili maayo, Ni ang pagbunal sa harianon alang sa ilang pagkatul-id.
Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.
27 Kadtong nagapugong sa iyang mga pulong may kahibalo; Ug kadtong may usa ka mabugnawng espiritu maoy usa ka tawo sa salabutan.
Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.
28 Bisan ang usa ka buang, kong siya magahilum, pagaisipon nga manggialamon; Kong siya magatak-om sa iyang mga ngabil, siya pagatamdon nga ingon sa buotan.
Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.