Panultihon 16
1 Ang mga laraw sa kasingkasing iya sa tawo; Apan ang tubag sa dila gikan kang Jehova.
The preparations of the heart are in man: but the answere of the tongue is of the Lord.
2 Ang tanang mga dalan sa tawo mahinlo sa iyang kaugalingong mga mata; Apan si Jehova nagatimbang sa mga espiritu.
All the wayes of a man are cleane in his owne eyes: but the Lord pondereth the spirits.
3 Itugyan ang imong mga buhat ngadto kang Jehova, Ug ang imong mga tuyo mamalig-on.
Commit thy workes vnto the Lord, and thy thoughts shalbe directed.
4 Gihimo ni Jehova ang tanang butang alang sa iyang kaugalingong tuyo; Oo, bisan ang dautan alang sa adlaw nga dautan.
The Lord hath made all things for his owne sake: yea, euen the wicked for the day of euill.
5 Ang tagsatagsa nga may pagkamapahitas-on sa kasingkasing maoy usa ka dulumtanan kang Jehova: Bisan pa ang kamot madugtong sa usa ka kamot, siya dili makagawas sa silot.
All that are proude in heart, are an abomination to the Lord: though hand ioyne in hand, he shall not be vnpunished.
6 Tungod sa kalooy ug sa kamatuoran ang kasal-anan may pagtabon-sa-sala; Ug tungod sa pagkahadlok kang Jehova ang mga tawo mobiya gikan sa dautan.
By mercy and trueth iniquitie shalbe forgiuen, and by the feare of the Lord they depart from euill.
7 Kong ang mga dalan sa usa ka tawo makapahimuot kang Jehova, Iyang pagahimoon bisan ang iyang mga kaaway nga makigdaiton uban kaniya.
When the wayes of a man please the Lord, he will make also his enemies at peace with him.
8 Maayo pa ang diyutay uban ang pagkamatarung, Kay sa mga dagkung abut nga uban ang pagkadili-matarung.
Better is a litle with righteousnesse, then great reuenues without equitie.
9 Ang kasingkasing sa tawo magalalang sa iyang dalan; Apan si Jehova nagamando sa iyang mga lakang.
The heart of man purposeth his way: but the Lord doeth direct his steppes.
10 Ang diosnong pagpahamtang sa silot anaa sa mga ngabil sa hari; Ang iyang baba dili magalapas diha sa paghukom.
A diuine sentence shalbe in the lips of the King: his mouth shall not transgresse in iudgement.
11 Ang matarung nga bato ug mga timbangan iya man ni Jehova; Ang tanang mga gibug-aton sa sako maoy iyang buhat.
A true weight and balance are of the Lord: all the weightes of the bagge are his worke.
12 Maoy usa ka dulumtanan alang sa mga hari ang pagpanugyan ngadto sa kadautan; Tungod kay ang trono natukod pinaagi sa pagkamatarung.
It is an abomination to Kings to commit wickednes: for the throne is stablished by iustice.
13 Ang matarung nga mga ngabil maoy kalipay sa mga hari; Ug sila nahagugma kaniya nga nagapamulong sa matarung.
Righteous lips are the delite of Kings, and the King loueth him that speaketh right things.
14 Ang kaligutgut sa usa ka hari maingon sa mga sinugo sa kamatayon; Apan ang tawo nga manggialamon magapalinaw niini.
The wrath of a King is as messengers of death: but a wise man will pacifie it.
15 Diha sa kahayag sa nawong sa hari anaa ang kinabuhi; Ug ang iyang kalooy maingon sa usa ka panganod sa ulan nga kinaulahian.
In the light of the Kings coutenance is life: and his fauour is as a cloude of the latter raine.
16 Pagka-labing maayo ang pagbaton sa kaalam kay sa bulawan! Oo, ang pagbaton sa salabutan maayo pang pagapilion kay sa salapi.
Howe much better is it to get wisedome then golde? and to get vnderstanding, is more to be desired then siluer.
17 Ang halapad-nga-dalan sa matarung mao ang pagbiya gikan sa dautan: Kadtong nagabantay sa iyang dalan nagaamping sa iyang kalag.
The pathe of the righteous is to decline from euil, and hee keepeth his soule, that keepeth his way.
18 Ang pagkagarboso magauna sa pagkalaglag, Ug ang mapahitas-ong espiritu magauna sa pagkahulog.
Pride goeth before destruction, and an high minde before the fall.
19 Maayo pa nga magmapainubsanon sa espiritu uban sa mga kabus, Kay sa pagpakigbahin sa inagaw uban sa mga mapahitas-on.
Better it is to be of humble minde with the lowly, then to deuide the spoyles with the proude.
20 Kadtong nagamatngon sa pulong makakaplag ug maayo; Ug bisan kinsa nga nagasalig kang Jehova, malipayon siya.
He that is wise in his busines, shall finde good: and he that trusteth in the Lord, he is blessed.
21 Ang manggialamon sa kasingkasing pagatawgon nga buotan; Ug ang pagkatam-is sa mga ngabil nagadugang sa kahibalo.
The wise in heart shall bee called prudent: and the sweetenesse of the lippes shall increase doctrine.
22 Ang salabutan maoy usa ka atabay nga tuburan sa kinabuhi niadtong nagabaton niini; Apan ang pagsaway sa mga buang mao ang ilong binuang.
Vnderstading is welspring of life vnto them that haue it: and the instruction of fooles is folly.
23 Ang kasingkasing sa manggialamon nagapahamangno sa iyang baba, Ug nagadugang sa kinaadman sa iyang mga ngabil.
The heart of the wise guideth his mouth wisely, and addeth doctrine to his lippes.
24 Ang makalilipay nga mga pulong ingon sa usa ka udlan sa dugos, Matam-is sa kalag ug makapalig-on sa mga bukog.
Faire wordes are as an hony combe, sweetenesse to the soule, and health to the bones.
25 Adunay usa ka dalan nga daw matarung alang sa tawo, Apan ang katapusan niana mao ang mga dalan sa kamatayon.
There is a way that seemeth right vnto man: but the issue thereof are the wayes of death.
26 Ang kahinam sa usa ka tawo nga mamumuo nagabuhat alang kaniya; Kay niini ang iyang baba nagaaghat kaniya.
The person that traueileth, traueileth for himselfe: for his mouth craueth it of him.
27 Ang tawo nga walay kapuslanan nagalalang ug dautang buhat; Ug diha sa iyang mga ngabil adunay makasunog nga kalayo.
A wicked man diggeth vp euill, and in his lippes is like burning fire.
28 Ang tawo nga masukihon nagasabwag ug kabingkilan; Ug ang usa ka witwitan nagapabulag sa labing suod nga mga higala.
A frowarde person soweth strife: and a tale teller maketh diuision among princes.
29 Ang tawo nga malupigon nagaulogulog sa iyang isigkatawo, Ug nagatultol kaniya diha sa dalan nga dili maayo.
A wicked man deceiueth his neighbour, and leadeth him into the way that is not good.
30 Kadtong nagapiyong sa iyang mga mata, nagalalang sa mga butang nga sukwahi; Kadtong nagapanakmol sa iyang mga ngabil nagapahitabo sa dautan.
He shutteth his eyes to deuise wickednes: he moueth his lippes, and bringeth euil to passe.
31 Ang ulo nga ubanon maoy purongpurong sa himaya; Kini igakita diha sa dalan sa pagkamatarung.
Age is a crowne of glory, when it is founde in the way of righteousnes.
32 Kadtong mahinay sa kasuko labi pang maayo kay sa tawong gamhanan; Ug kadtong nagagahum sa iyang espiritu, kay niadtong nakaagaw sa usa ka ciudad.
He that is slowe vnto anger, is better then the mightie man: and hee that ruleth his owne minde, is better then he that winneth a citie.
33 Ang pagpapalad gihulog diha sa sabakan; Apan ang tibook pagpahinabo niana iya kang Jehova.
The lot is cast into the lap: but the whole disposition thereof is of the Lord.
