Panultihon 15
1 Ang tubag nga malomo makapahupay sa kapungot; Apan ang pulong nga mahait makapapukaw sa kasuko.
A mild response shatters anger. But a harsh word stirs up fury.
2 Ang dila sa manggialamon sa matul-id nagapamulong ug kahibalo; Apan ang baba sa mga buang nagabubo sa kabuangan.
The tongue of the wise adorns knowledge. But the mouth of the senseless gushes with foolishness.
3 Ang mga mata ni Jehova anaa sa tanang dapit, Nga nagabantay ibabaw sa dautan ug sa maayo.
In every place, the eyes of the Lord consider good and evil.
4 Ang dila nga mahuyo maoy usa ka kahoy sa kinabuhi; Apan ang pagkasukwahi niana maoy pagkabungkag sa espiritu.
A peaceful tongue is a tree of life. But that which is immoderate will crush the spirit.
5 Ang usa ka buang magatamay sa pagsaway sa iyang amahan; Apan kadtong nagatagad sa pagbadlong nagapakita sa pagkabuotan.
A fool laughs at the discipline of his father. But whoever preserves rebukes will become astute. In abundant justice, there is very great virtue. But the intentions of the impious will be eradicated.
6 Diha sa balay sa tawong matarung adunay daghang bahandi; Apan diha sa mga abut sa tawong dautan anaa ang kasamok.
The house of the just has very great strength. And in the fruits of the impious, there is disorder.
7 Ang mga ngabil sa manggialamon nagabutyag ug kahibalo; Apan ang kasingkasing sa buangbuang dili magabuhat sa ingon.
The lips of the wise shall disseminate knowledge. The heart of the foolish will be dissimilar.
8 Ang halad sa tawong dautan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang pag-ampo sa tawong matul-id maoy iyang kalipay.
The sacrifices of the impious are abominable to the Lord. The vows of the just are appeasing.
9 Ang dalan sa dautan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan iyang gihigugma kadtong nagasunod sa pagkamatarung.
The way of the impious is an abomination to the Lord. Whoever pursues justice is loved by him.
10 Adunay mapait nga pagsaway alang niadtong mibulag sa dalan; Ug kadtong nagadumot sa pagbadlong mamatay man.
Doctrine is evil to those who abandon the way of life. Whoever hates correction shall die.
11 Ang Sheol ug ang Pagkalaglag anaa sa atubangan ni Jehova; Nan daw unsa pa ang paglabaw sa mga kasingkasing sa mga anak sa mga tawo! (Sheol h7585)
Hell and perdition are in the sight of the Lord. How much more the hearts of the sons of men! (Sheol h7585)
12 Ang usa ka mayubiton dili mahagugma nga pagabadlongon; Siya dili moadto sa pakigtipon sa manggialamon.
He who corrupts himself does not love the one who afflicts him, nor will he step toward the wise.
13 Ang malipayong kasingkasing nagapadayag sa usa ka masayag nga panagway; Apan tungod sa kasubo sa kasingkasing ang espiritu mamaluya.
A rejoicing heart gladdens the face. But by the grief of the soul, the spirit is cast down.
14 Ang kasingkasing niadtong may salabutan nagapangita ug kahibalo; Apan ang baba sa mga buang nagakaon sa mga binuang.
The heart of the wise seeks doctrine. And the mouth of the foolish feeds on ignorance.
15 Ang tanang mga adlaw sa mga sinakit mga kadaut man; Apan kadtong adunay malipayong kasingkasing may kombira sa kanunay.
All the days of the poor are evil. A secure mind is like a continual feast.
16 Maayo pa ang diyutay nga inubanan sa pagkahadlok kang Jehova, Kay sa dakung bahandi ug inubanan sa kasamok.
Better is a little with the fear of the Lord, than great treasures and dissatisfaction.
17 Maayo pa ang usa ka paniudto sa mga utanon, diin anaa ang gugma, Kay sa linaming nga vaca ug ang pagdumot anaa niana.
It is better to be called to vegetables with charity, than to a fatted calf with hatred.
18 Ang usa ka tawo nga masukanon nagahagit ug pagpakigaway; Apan kadtong mahinay sa pagkasuko nagapalinaw sa pagkabingkil.
A short-tempered man provokes conflicts. Whoever is patient tempers those who are stirred up.
19 Ang dalan sa tapulan maingon sa usa ka koral sa mga tunok; Apan ang dalan sa tawong matul-id gihimong usa ka halapad nga dalan
The way of the slothful is like a hedge of thorns. The way of the just is without offense.
20 Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka tawong buangbuang nagatamay sa iyang inahan.
A wise son gladdens the father. But the foolish man despises his mother.
21 Ang binuang maoy kalipay niadtong walay kaalam; Apan ang tawo nga masinabuton nagatul-id sa iyang paglakaw.
Folly is gladness to the foolish. And the prudent man sets his own steps in order.
22 Diin walay pagtambag, ang mga tinguha makawang; Apan diha sa panon sa mga magtatambag sila mangatukod.
Intentions dissipate where there is no counsel. Yet truly, they are confirmed where there are many counselors.
23 Ang tawo may kalipay diha sa pagtubag sa iyang baba; Ug ang usa ka pulong nga angay sa panahon, pagkaayo niana!
A man rejoices in the verdict of his own mouth. And a word at the right time is best.
24 Alang manggialamon ang dalan sa kinabuhi nagapadulong ngadto sa itaas, Aron siya mobiya gikan sa Sheol sa ubos. (Sheol h7585)
The path of life is for the wise above, so that he may turn away from the end of Hell. (Sheol h7585)
25 Si Jehova magaluka sa balay sa mapahitas-on; Apan siya magapalig-on sa utlanan sa balo nga babaye.
The Lord will demolish the house of the arrogant. And He will make firm the borders of the widow.
26 Ang mga lalang nga dautan maoy dulumtanan kang Jehova; Apan ang mga pulong sa kalipay mga ulay man.
Evil intentions are an abomination to the Lord. And pure conversation, most beautiful, shall be confirmed by him.
27 Kadtong hakog sa ganancia nagasamok sa iyang kaugalingong balay; Apan kadtong nagadumot sa mga hiphip mabuhi.
Whoever pursues avarice disturbs his own house. But whoever hates bribes shall live. Through mercy and faith, sins are purged. But through the fear of the Lord, each one turns aside from evil.
28 Ang kasingkasing sa tawong matarung nagatoon sa angay nga ipanubag; Apan ang baba sa dautan nagabubo sa mga dautang butang.
The mind of the just meditates on obedience. The mouth of the impious overflows with evils.
29 Si Jehova halayo sa mga dautan; Apan siya mamati sa pag-ampo sa mga tawong matarung.
The Lord is distant from the impious. And he will heed the prayers of the just.
30 Ang kahayag sa mga mata nagalipay sa kasingkasing; Ug ang mga maayong balita nagapatambok sa mga bukog.
The light of the eyes rejoices the soul. A good reputation fattens the bones.
31 Ang igdulongog nga mamati sa pagbadlong sa kinabuhi Magapuyo sa taliwala sa mga manggialamon.
The ear that listens to the reproofs of life shall abide in the midst of the wise.
32 Kadtong nagasalikway sa pagsaway nagatamay sa iyang kaugalingong kalag; Apan kadtong nagapamati sa pagbadlong nakakab-ut sa kahibalo.
Whoever rejects discipline despises his own soul. But whoever agrees to correction is a possessor of the heart.
33 Ang pagkahadlok kang Jehova maoy pagpahamatngon sa kaalam; Ug ang pagka-mapinaubsanon maga-una sa kadungganan.
The fear of the Lord is the discipline of wisdom. And humility precedes glory.
