Panultihon 15
1 Ang tubag nga malomo makapahupay sa kapungot; Apan ang pulong nga mahait makapapukaw sa kasuko.
By a soft answer wrath is turned away, but a bitter word is a cause of angry feelings.
2 Ang dila sa manggialamon sa matul-id nagapamulong ug kahibalo; Apan ang baba sa mga buang nagabubo sa kabuangan.
Knowledge is dropping from the tongue of the wise; but from the mouth of the foolish comes a stream of foolish words.
3 Ang mga mata ni Jehova anaa sa tanang dapit, Nga nagabantay ibabaw sa dautan ug sa maayo.
The eyes of the Lord are in every place, keeping watch on the evil and the good.
4 Ang dila nga mahuyo maoy usa ka kahoy sa kinabuhi; Apan ang pagkasukwahi niana maoy pagkabungkag sa espiritu.
A comforting tongue is a tree of life, but a twisted tongue is a crushing of the spirit.
5 Ang usa ka buang magatamay sa pagsaway sa iyang amahan; Apan kadtong nagatagad sa pagbadlong nagapakita sa pagkabuotan.
A foolish man puts no value on his father's training; but he who has respect for teaching has good sense.
6 Diha sa balay sa tawong matarung adunay daghang bahandi; Apan diha sa mga abut sa tawong dautan anaa ang kasamok.
In the house of the upright man there is a great store of wealth; but in the profits of the sinner there is trouble.
7 Ang mga ngabil sa manggialamon nagabutyag ug kahibalo; Apan ang kasingkasing sa buangbuang dili magabuhat sa ingon.
The lips of the wise keep knowledge, but the heart of the foolish man is not right.
8 Ang halad sa tawong dautan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan ang pag-ampo sa tawong matul-id maoy iyang kalipay.
The offering of the evil-doer is disgusting to the Lord, but the prayer of the upright man is his delight.
9 Ang dalan sa dautan maoy usa ka dulumtanan kang Jehova; Apan iyang gihigugma kadtong nagasunod sa pagkamatarung.
The way of the evil-doer is disgusting to the Lord, but he who goes after righteousness is dear to him.
10 Adunay mapait nga pagsaway alang niadtong mibulag sa dalan; Ug kadtong nagadumot sa pagbadlong mamatay man.
There is bitter punishment for him who is turned from the way; and death will be the fate of the hater of teaching.
11 Ang Sheol ug ang Pagkalaglag anaa sa atubangan ni Jehova; Nan daw unsa pa ang paglabaw sa mga kasingkasing sa mga anak sa mga tawo! (Sheol h7585)
Before the Lord are the underworld and destruction: how much more, then, the hearts of the children of men! (Sheol h7585)
12 Ang usa ka mayubiton dili mahagugma nga pagabadlongon; Siya dili moadto sa pakigtipon sa manggialamon.
The hater of authority has no love for teaching: he will not go to the wise.
13 Ang malipayong kasingkasing nagapadayag sa usa ka masayag nga panagway; Apan tungod sa kasubo sa kasingkasing ang espiritu mamaluya.
A glad heart makes a shining face, but by the sorrow of the heart the spirit is broken.
14 Ang kasingkasing niadtong may salabutan nagapangita ug kahibalo; Apan ang baba sa mga buang nagakaon sa mga binuang.
The heart of the man of good sense goes in search of knowledge, but foolish things are the food of the unwise.
15 Ang tanang mga adlaw sa mga sinakit mga kadaut man; Apan kadtong adunay malipayong kasingkasing may kombira sa kanunay.
All the days of the troubled are evil; but he whose heart is glad has an unending feast.
16 Maayo pa ang diyutay nga inubanan sa pagkahadlok kang Jehova, Kay sa dakung bahandi ug inubanan sa kasamok.
Better is a little with the fear of the Lord, than great wealth together with trouble.
17 Maayo pa ang usa ka paniudto sa mga utanon, diin anaa ang gugma, Kay sa linaming nga vaca ug ang pagdumot anaa niana.
Better is a simple meal where love is, than a fat ox and hate with it.
18 Ang usa ka tawo nga masukanon nagahagit ug pagpakigaway; Apan kadtong mahinay sa pagkasuko nagapalinaw sa pagkabingkil.
An angry man makes men come to blows, but he who is slow to get angry puts an end to fighting.
19 Ang dalan sa tapulan maingon sa usa ka koral sa mga tunok; Apan ang dalan sa tawong matul-id gihimong usa ka halapad nga dalan
Thorns are round the way of the hater of work; but the road of the hard worker becomes a highway.
20 Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka tawong buangbuang nagatamay sa iyang inahan.
A wise son makes a glad father, but a foolish man has no respect for his mother.
21 Ang binuang maoy kalipay niadtong walay kaalam; Apan ang tawo nga masinabuton nagatul-id sa iyang paglakaw.
Foolish behaviour is joy to the unwise; but a man of good sense makes his way straight.
22 Diin walay pagtambag, ang mga tinguha makawang; Apan diha sa panon sa mga magtatambag sila mangatukod.
Where there are no wise suggestions, purposes come to nothing; but by a number of wise guides they are made certain.
23 Ang tawo may kalipay diha sa pagtubag sa iyang baba; Ug ang usa ka pulong nga angay sa panahon, pagkaayo niana!
A man has joy in the answer of his mouth: and a word at the right time, how good it is!
24 Alang manggialamon ang dalan sa kinabuhi nagapadulong ngadto sa itaas, Aron siya mobiya gikan sa Sheol sa ubos. (Sheol h7585)
Acting wisely is the way of life, guiding a man away from the underworld. (Sheol h7585)
25 Si Jehova magaluka sa balay sa mapahitas-on; Apan siya magapalig-on sa utlanan sa balo nga babaye.
The house of the man of pride will be uprooted by the Lord, but he will make safe the heritage of the widow.
26 Ang mga lalang nga dautan maoy dulumtanan kang Jehova; Apan ang mga pulong sa kalipay mga ulay man.
Evil designs are disgusting to the Lord, but the words of the clean-hearted are pleasing.
27 Kadtong hakog sa ganancia nagasamok sa iyang kaugalingong balay; Apan kadtong nagadumot sa mga hiphip mabuhi.
He whose desires are fixed on profit is a cause of trouble to his family; but he who has no desire for offerings will have life.
28 Ang kasingkasing sa tawong matarung nagatoon sa angay nga ipanubag; Apan ang baba sa dautan nagabubo sa mga dautang butang.
The heart of the upright gives thought to his answer; but from the mouth of the evil-doer comes a stream of evil things.
29 Si Jehova halayo sa mga dautan; Apan siya mamati sa pag-ampo sa mga tawong matarung.
The Lord is far from sinners, but his ear is open to the prayer of the upright.
30 Ang kahayag sa mga mata nagalipay sa kasingkasing; Ug ang mga maayong balita nagapatambok sa mga bukog.
The light of the eyes is a joy to the heart, and good news makes the bones fat.
31 Ang igdulongog nga mamati sa pagbadlong sa kinabuhi Magapuyo sa taliwala sa mga manggialamon.
The man whose ear is open to the teaching of life will have his place among the wise.
32 Kadtong nagasalikway sa pagsaway nagatamay sa iyang kaugalingong kalag; Apan kadtong nagapamati sa pagbadlong nakakab-ut sa kahibalo.
He who will not be controlled by training has no respect for his soul, but he who gives ear to teaching will get wisdom.
33 Ang pagkahadlok kang Jehova maoy pagpahamatngon sa kaalam; Ug ang pagka-mapinaubsanon maga-una sa kadungganan.
The fear of the Lord is the teaching of wisdom; and a low opinion of oneself goes before honour.
