Panultihon 13
1 Ang usa ka manggialamon nga anak mamati sa pahamatngon sa iyang amahan; Apan ang usa ka mayubiton dili mamati sa pagbadlong.
A wise son [heareth] his father's instruction: but a scorner heareth not rebuke.
2 Ang tawo magakaon ug maayo pinaagi sa bunga sa iyang baba; Apan ang kalag sa maluibon magakaon sa pagpanlupig.
A man shall eat good by the fruit of [his] mouth: but the soul of the transgressors [shall eat] violence.
3 Kadtong nagabantay sa iyang baba nagamatngon sa iyang kinabuhi; Apan kadtong nagawalis sa halapad gayud sa iyang mga ngabil adunay kadautan.
He that keepeth his mouth keepeth his life: [but] he that openeth wide his lips shall have destruction.
4 Ang kalag sa tapulan nagatinguha, ug siya walay bisan unsa; Apan ang kalag sa makugihon mahimong matambok,
The soul of the sluggard desireth, and [hath] nothing: but the soul of the diligent shall be made fat.
5 Ang usa ka tawo nga matarung magadumot sa pagpamakak; Apan ang usa ka dautang tawo makaluod, ug modangat sa kaulawon.
A righteous [man] hateth lying: but a wicked [man] is lothsome, and cometh to shame.
6 Ang pagkamatarung nagabantay niadtong matul-id sa iyang dalan; Apan ang kadautan mopukan sa makasasala.
Righteousness keepeth [him that is] upright in the way: but wickedness overthroweth the sinner.
7 Adunay magapakadato sa iyang kaugalingon, apan siya walay bisan unsa; Adunay magapakakabus sa iyang kaugalingon, apan siya may dakung katigayonan.
There is that maketh himself rich, yet [hath] nothing: [there is] that maketh himself poor, yet [hath] great riches.
8 Ang lukat sa usa ka tawo sa iyang kinabuhi mao ang iyang mga bahandi; Apan ang kabus dili mamati sa bisan unsay paghulga.
The ransom of a man's life [is] his riches: but the poor heareth not rebuke.
9 Ang kahayag sa matarung malipayon; Apan ang lamparahan sa dautan pagapalongon.
The light of the righteous rejoiceth: but the lamp of the wicked shall be extinguished.
10 Tungod sa pagkamapahitas-on modangat lamang ang panagkabingkil; Apan sa maayong tinambagan mao ang kaalam.
Only by pride cometh contention: but with the well-advised [is] wisdom.
11 Ang katigayonan nga maani sa kakawangan magakahanaw; Apan kadtong nagatigum pinaagi sa pagpamoo adunay kauswagan.
Wealth [gotten] by vanity shall be diminished: but he that gathereth by labor shall increase.
12 Ang paglaum nga makulangan makapadaut sa kasingkasing; Apan kong ang tinguha modangat, kana mao ang usa ka kahoy sa kinabuhi.
Hope deferred maketh the heart sick: but [when] the desire cometh, [it is] a tree of life.
13 Bisan kinsa nga magatamay sa pulong magadala ug kadaut sa iyang kaugalingon; Apan kadtong mahadlok sa kasugoan pagabalusan.
Whoever despiseth the word shall be destroyed: but he that feareth the commandment shall be rewarded.
14 Ang balaod sa manggialamon maoy usa ka tuburan sa kinabuhi, Aron nga ang usa makalikay gikan sa mga lit-ag sa kamatayon.
The law of the wise [is] a fountain of life, to depart from the snares of death.
15 Ang maayong pagsabut mohatag ug kalooy; Apan ang dalan sa malapason maoy malisud.
Good understanding giveth favor: but the way of transgressors [is] hard.
16 Ang tagsatagsa ka buotan nga tawo magabuhat uban sa kahibalo; Apan ang buang magapagarbo sa iyang binuang.
Every prudent [man] dealeth with knowledge: but a fool layeth open [his] folly.
17 Ang usa ka dautan nga sinugo mahulog ngadto sa kadaut; Apan ang usa ka matinumanon nga sinaligan maoy makaayo.
A wicked messenger falleth into mischief: but a faithful embassador [is] health.
18 Ang kawalad-on ug kaulaw modangat kaniya nga magadumili sa pagsaway; Apan kadtong manumbaling sa pagbadlong pagapasidunggan.
Poverty and shame [shall be to] him that refuseth instruction: but he that regardeth reproof shall be honored.
19 Ang tinguha nga natuman maoy katam-is sa kalag; Apan maoy usa ka dulumtanan sa mga buang ang pagbiya gikan sa dautan.
The desire accomplished is sweet to the soul: but [it is] abomination to fools to depart from evil.
20 Lakat uban sa tawong manggialamon, ug ikaw mahimong manggialamon; Apan ang kauban sa mga buang magaantus tungod niana.
He that walketh with wise [men] shall be wise: but a companion of fools shall be destroyed.
21 Ang dautan nagalutos sa mga makasasala; Apan ang matarung pagabalusan uban sa maayo.
Evil pursueth sinners: but to the righteous good shall be repaid.
22 Ang usa ka maayong tawo magabilin ug usa ka panulondon alang sa mga anak sa iyang mga anak; Ug ang katigayonan sa mga makasasala gitigum alang sa mga matarung.
A good [man] leaveth an inheritance to his children's children: and the wealth of the sinner [is] laid up for the just.
23 Daghan ang makaon diha sa binaulan nga yuta sa kabus; Apan adunay pagalaglagon tungod sa pagkawalay-justicia.
Much food [is in] the tillage of the poor: but there is [that is] destroyed for want of judgment.
24 Kadtong nagahawid sa iyang bunal nagadumot sa iyang anak; Apan kadtong nahagugma kaniya magacastigo kaniya sa matag-panahon.
He that spareth his rod hateth his son: but he that loveth him chasteneth him betimes.
25 Ang matarung magakaon aron sa pagpabusog sa iyang kalag; Apan ang tiyan sa mga dautan pagagutomon.
The righteous eateth to the satisfying of his soul: but the belly of the wicked shall want.
