Panultihon 13
1 Ang usa ka manggialamon nga anak mamati sa pahamatngon sa iyang amahan; Apan ang usa ka mayubiton dili mamati sa pagbadlong.
A wise sonne will obey the instruction of his father: but a scorner will heare no rebuke.
2 Ang tawo magakaon ug maayo pinaagi sa bunga sa iyang baba; Apan ang kalag sa maluibon magakaon sa pagpanlupig.
A man shall eate good things by the fruite of his mouth: but the soule of the trespassers shall suffer violence.
3 Kadtong nagabantay sa iyang baba nagamatngon sa iyang kinabuhi; Apan kadtong nagawalis sa halapad gayud sa iyang mga ngabil adunay kadautan.
Hee that keepeth his mouth, keepeth his life: but he that openeth his lips, destruction shall be to him.
4 Ang kalag sa tapulan nagatinguha, ug siya walay bisan unsa; Apan ang kalag sa makugihon mahimong matambok,
The sluggard lusteth, but his soule hath nought: but the soule of the diligent shall haue plentie.
5 Ang usa ka tawo nga matarung magadumot sa pagpamakak; Apan ang usa ka dautang tawo makaluod, ug modangat sa kaulawon.
A righteous man hateth lying wordes: but the wicked causeth slander and shame.
6 Ang pagkamatarung nagabantay niadtong matul-id sa iyang dalan; Apan ang kadautan mopukan sa makasasala.
Righteousnesse preserueth the vpright of life: but wickednes ouerthroweth the sinner.
7 Adunay magapakadato sa iyang kaugalingon, apan siya walay bisan unsa; Adunay magapakakabus sa iyang kaugalingon, apan siya may dakung katigayonan.
There is that maketh himselfe riche, and hath nothing, and that maketh himselfe poore, hauing great riches.
8 Ang lukat sa usa ka tawo sa iyang kinabuhi mao ang iyang mga bahandi; Apan ang kabus dili mamati sa bisan unsay paghulga.
A man will giue his riches for the ransome of his life: but the poore cannot heare ye reproch.
9 Ang kahayag sa matarung malipayon; Apan ang lamparahan sa dautan pagapalongon.
The light of the righteous reioyceth: but the candle of the wicked shall be put out.
10 Tungod sa pagkamapahitas-on modangat lamang ang panagkabingkil; Apan sa maayong tinambagan mao ang kaalam.
Onely by pride doeth man make contention: but with the well aduised is wisdome.
11 Ang katigayonan nga maani sa kakawangan magakahanaw; Apan kadtong nagatigum pinaagi sa pagpamoo adunay kauswagan.
The riches of vanitie shall diminish: but he that gathereth with the hand, shall increase them.
12 Ang paglaum nga makulangan makapadaut sa kasingkasing; Apan kong ang tinguha modangat, kana mao ang usa ka kahoy sa kinabuhi.
The hope that is deferred, is the fainting of the heart: but when the desire commeth, it is as a tree of life.
13 Bisan kinsa nga magatamay sa pulong magadala ug kadaut sa iyang kaugalingon; Apan kadtong mahadlok sa kasugoan pagabalusan.
He that despiseth the worde, hee shall be destroyed: but hee that feareth the commandement he shalbe rewarded.
14 Ang balaod sa manggialamon maoy usa ka tuburan sa kinabuhi, Aron nga ang usa makalikay gikan sa mga lit-ag sa kamatayon.
The instruction of a wise man is as the welspring of life, to turne away from the snares of death.
15 Ang maayong pagsabut mohatag ug kalooy; Apan ang dalan sa malapason maoy malisud.
Good vnderstanding maketh acceptable: but the way of the disobedient is hated.
16 Ang tagsatagsa ka buotan nga tawo magabuhat uban sa kahibalo; Apan ang buang magapagarbo sa iyang binuang.
Euery wise man will worke by knowledge: but a foole will spread abroade folly.
17 Ang usa ka dautan nga sinugo mahulog ngadto sa kadaut; Apan ang usa ka matinumanon nga sinaligan maoy makaayo.
A wicked messenger falleth into euill: but a faithfull ambassadour is preseruation.
18 Ang kawalad-on ug kaulaw modangat kaniya nga magadumili sa pagsaway; Apan kadtong manumbaling sa pagbadlong pagapasidunggan.
Pouertie and shame is to him that refuseth instruction: but hee that regardeth correction, shalbe honoured.
19 Ang tinguha nga natuman maoy katam-is sa kalag; Apan maoy usa ka dulumtanan sa mga buang ang pagbiya gikan sa dautan.
A desire accomplished deliteth ye soule: but it is an abomination to fooles to depart from euil.
20 Lakat uban sa tawong manggialamon, ug ikaw mahimong manggialamon; Apan ang kauban sa mga buang magaantus tungod niana.
He that walketh with the wise, shalbe wise: but a companion of fooles shalbe afflicted.
21 Ang dautan nagalutos sa mga makasasala; Apan ang matarung pagabalusan uban sa maayo.
Affliction followeth sinners: but vnto the righteous God will recompense good.
22 Ang usa ka maayong tawo magabilin ug usa ka panulondon alang sa mga anak sa iyang mga anak; Ug ang katigayonan sa mga makasasala gitigum alang sa mga matarung.
The good man shall giue inheritance vnto his childrens children: and the riches of the sinner is layde vp for the iust.
23 Daghan ang makaon diha sa binaulan nga yuta sa kabus; Apan adunay pagalaglagon tungod sa pagkawalay-justicia.
Much foode is in the fielde of the poore: but the fielde is destroyed without discretion.
24 Kadtong nagahawid sa iyang bunal nagadumot sa iyang anak; Apan kadtong nahagugma kaniya magacastigo kaniya sa matag-panahon.
He that spareth his rodde, hateth his sonne: but he that loueth him, chasteneth him betime.
25 Ang matarung magakaon aron sa pagpabusog sa iyang kalag; Apan ang tiyan sa mga dautan pagagutomon.
The righteous eateth to the contentation of his minde: but the belly of the wicked shall want.
