Panultihon 13
1 Ang usa ka manggialamon nga anak mamati sa pahamatngon sa iyang amahan; Apan ang usa ka mayubiton dili mamati sa pagbadlong.
A wise son is a lover of teaching, but the ears of the haters of authority are shut to sharp words.
2 Ang tawo magakaon ug maayo pinaagi sa bunga sa iyang baba; Apan ang kalag sa maluibon magakaon sa pagpanlupig.
A man will get good from the fruit of his lips, but the desire of the false is for violent acts.
3 Kadtong nagabantay sa iyang baba nagamatngon sa iyang kinabuhi; Apan kadtong nagawalis sa halapad gayud sa iyang mga ngabil adunay kadautan.
He who keeps a watch on his mouth keeps his life; but he whose lips are open wide will have destruction.
4 Ang kalag sa tapulan nagatinguha, ug siya walay bisan unsa; Apan ang kalag sa makugihon mahimong matambok,
The hater of work does not get his desires, but the soul of the hard workers will be made fat.
5 Ang usa ka tawo nga matarung magadumot sa pagpamakak; Apan ang usa ka dautang tawo makaluod, ug modangat sa kaulawon.
The upright man is a hater of false words: the evil-doer gets a bad name and is put to shame.
6 Ang pagkamatarung nagabantay niadtong matul-id sa iyang dalan; Apan ang kadautan mopukan sa makasasala.
Righteousness keeps safe him whose way is without error, but evil-doers are overturned by sin.
7 Adunay magapakadato sa iyang kaugalingon, apan siya walay bisan unsa; Adunay magapakakabus sa iyang kaugalingon, apan siya may dakung katigayonan.
A man may be acting as if he had wealth, but have nothing; another may seem poor, but have great wealth.
8 Ang lukat sa usa ka tawo sa iyang kinabuhi mao ang iyang mga bahandi; Apan ang kabus dili mamati sa bisan unsay paghulga.
A man will give his wealth in exchange for his life; but the poor will not give ear to sharp words.
9 Ang kahayag sa matarung malipayon; Apan ang lamparahan sa dautan pagapalongon.
There is a glad dawn for the upright man, but the light of the sinner will be put out.
10 Tungod sa pagkamapahitas-on modangat lamang ang panagkabingkil; Apan sa maayong tinambagan mao ang kaalam.
The only effect of pride is fighting; but wisdom is with the quiet in spirit.
11 Ang katigayonan nga maani sa kakawangan magakahanaw; Apan kadtong nagatigum pinaagi sa pagpamoo adunay kauswagan.
Wealth quickly got will become less; but he who gets a store by the work of his hands will have it increased.
12 Ang paglaum nga makulangan makapadaut sa kasingkasing; Apan kong ang tinguha modangat, kana mao ang usa ka kahoy sa kinabuhi.
Hope put off is a weariness to the heart; but when what is desired comes, it is a tree of life.
13 Bisan kinsa nga magatamay sa pulong magadala ug kadaut sa iyang kaugalingon; Apan kadtong mahadlok sa kasugoan pagabalusan.
He who makes sport of the word will come to destruction, but the respecter of the law will be rewarded.
14 Ang balaod sa manggialamon maoy usa ka tuburan sa kinabuhi, Aron nga ang usa makalikay gikan sa mga lit-ag sa kamatayon.
The teaching of the wise is a fountain of life, turning men away from the nets of death.
15 Ang maayong pagsabut mohatag ug kalooy; Apan ang dalan sa malapason maoy malisud.
Wise behaviour gets approval, but the way of the false is their destruction.
16 Ang tagsatagsa ka buotan nga tawo magabuhat uban sa kahibalo; Apan ang buang magapagarbo sa iyang binuang.
A sharp man does everything with knowledge, but a foolish man makes clear his foolish thoughts.
17 Ang usa ka dautan nga sinugo mahulog ngadto sa kadaut; Apan ang usa ka matinumanon nga sinaligan maoy makaayo.
A man taking false news is a cause of trouble, but he who gives news rightly makes things well.
18 Ang kawalad-on ug kaulaw modangat kaniya nga magadumili sa pagsaway; Apan kadtong manumbaling sa pagbadlong pagapasidunggan.
Need and shame will be the fate of him who is uncontrolled by training; but he who takes note of teaching will be honoured.
19 Ang tinguha nga natuman maoy katam-is sa kalag; Apan maoy usa ka dulumtanan sa mga buang ang pagbiya gikan sa dautan.
To get one's desire is sweet to the soul, but to give up evil is disgusting to the foolish.
20 Lakat uban sa tawong manggialamon, ug ikaw mahimong manggialamon; Apan ang kauban sa mga buang magaantus tungod niana.
Go with wise men and be wise: but he who keeps company with the foolish will be broken.
21 Ang dautan nagalutos sa mga makasasala; Apan ang matarung pagabalusan uban sa maayo.
Evil will overtake sinners, but the upright will be rewarded with good.
22 Ang usa ka maayong tawo magabilin ug usa ka panulondon alang sa mga anak sa iyang mga anak; Ug ang katigayonan sa mga makasasala gitigum alang sa mga matarung.
The heritage of the good man is handed down to his children's children; and the wealth of the sinner is stored up for the upright man.
23 Daghan ang makaon diha sa binaulan nga yuta sa kabus; Apan adunay pagalaglagon tungod sa pagkawalay-justicia.
There is much food in the ploughed land of the poor; but it is taken away by wrongdoing.
24 Kadtong nagahawid sa iyang bunal nagadumot sa iyang anak; Apan kadtong nahagugma kaniya magacastigo kaniya sa matag-panahon.
He who keeps back his rod is unkind to his son: the loving father gives punishment with care.
25 Ang matarung magakaon aron sa pagpabusog sa iyang kalag; Apan ang tiyan sa mga dautan pagagutomon.
The upright man has food to the full measure of his desire, but there will be no food for the stomach of evil-doers.
