< Panultihon 10 >
1 Ang mga proverbio ni Salomon. Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka anak nga buang-buang maoy kaguol sa iyang inahan.
Proverbes de Salomon. Un fils sage fait la joie de son père, et un fils sot le tourment de sa mère.
2 Ang mga bahandi sa kadautan walay kapuslanan; Apan ang pagkamatarung magaluwas gikan sa kamatayon.
Les trésors de l’iniquité ne profitent pas, tandis que la vertu sauve de la mort.
3 Si Jehova dili motugot sa kalag sa tawong matarung nga magutom; Apan ipahilayo niya ang tinguha sa dautan.
L’Eternel ne laisse pas l’âme du juste souffrir de la faim, mais il refoule l’avidité des méchants.
4 Mahimong kabus ang magabuhat uban ang usa ka kamot nga tapulan; Apan ang kamot sa makugihon makapahimong adunahan.
Travailler d’une main indolente, c’est s’appauvrir; un bras laborieux enrichit.
5 Kadtong nagaani panahon sa tinginit maoy usa ka manggialamon nga anak; Apan kadtong nagakatulog sa tingani maoy usa ka anak nga nagapakaulaw.
Amasser des provisions en été est d’un homme intelligent; somnoler pendant la moisson, c’est se couvrir de honte.
6 Ang mga panalangin maoy anaa sa ibabaw sa ulo sa matarung; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
Les bénédictions abondent sur la tête du juste; la bouche des méchants recèle la violence.
7 Ang handumanan sa matarung maoy bulahan; Apan ang ngalan sa dautan madunot.
La mémoire du juste est une bénédiction; le nom des méchants tombe en pourriture.
8 Ang manggialamon sa kasingkasing magadawat ug mga sugo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
Un esprit sage accueille des injonctions; un sot bavard se crée des embarras.
9 Kadtong nagalakat sa pagkamatul-id nagalakat sa kasigurohan; Apan kadtong nagamasukihon sa iyang mga dalan mahibaloan.
Qui marche dans la droiture marche avec sécurité; qui suit des voies tortueuses sera démasqué.
10 Kadtong nagapangilo sa mata nagahatag ug kasubo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan.
Cligner de l’œil, c’est causer du déplaisir; un sot bavard se crée des embarras.
11 Ang baba sa matarung maoy usa ka tuburan sa kinabuhi; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
La bouche du juste est une source de vie; la bouche des méchants recèle la violence.
12 Ang pagdumot nagapapukaw sa mga kasamok; Apan ang gugma nagatabon sa tanang mga kalapasan.
La haine suscite des querelles; l’amour couvre toutes les fautes.
13 Diha sa mga ngabil niadtong adunay panimuot hikaplagan ang kaalam: Apan ang usa ka bunal alang sa likod niadtong walay pagsabut.
Sur les lèvres de l’homme intelligent se trouve la sagesse; le bâton est pour le dos des gens bornés.
14 Ang mga tawong manggialamon nagatigum ug kahibalo; Apan ang baba sa buang-buang mao ang usa ka pagkalaglag karon.
Les sages ont la pudeur de leur science; la bouche de l’insensé est un danger toujours menaçant.
15 Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang malig-on nga ciudad; Ang pagkalaglag sa mga kabus mao ang ilang pagkakabus.
La fortune du riche est pour lui une place forte; un sujet de crainte pour les pauvres, c’est leur misère.
16 Ang pagpamoo sa tawong matarung nagapadulong ngadto sa kinabuhi; Ang abut sa tawong dautan, ngadto sa pagpakasala.
La récompense du juste, c’est la vie; le revenu du méchant c’est l’expiation.
17 Anaa sa dalan sa kinabuhi kadtong mamati sa pagbadlong; Apan kadtong nagasalikway sa pagbadlong anaa sa kasaypanan.
Tenir compte des réprimandes, c’est suivre le chemin de la vie; fuir les remontrances, c’est s’égarer.
18 Kadtong nagatago sa pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil; Ug kadtong nagapamulong us usa ka butang-butang maoy usa ka buang.
Dissimuler la haine est le fait de lèvres mensongères; qui débite des calomnies est un sot.
19 Diha sa daghang mga pulong dili mawad-an sa kalapasan; Apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagabuhat sa manggialamon gayud.
Qui parle beaucoup ne saurait éviter le péché; mettre un frein à ses lèvres, c’est faire preuve d’intelligence.
20 Ang dila sa tawong matarung ingon sa piniling salapi: Ang kasingkasing sa tawong dautan diyutay ra ug bili.
La langue du juste est de l’argent de bon aloi; le cœur des méchants ne vaut pas cher.
21 Ang mga ngabil sa matarung magapakaon ug daghan; Apan ang buang-buang mamatay tungod sa pagkakulang ug salabutan,
Le juste nourrit la foule de sa parole; les insensés meurent par leur manque d’intelligence.
22 Ang panalangin ni Jehova, nagapadato kini; Ug siya wala magadugang ug kasubo niana.
C’Est la bénédiction de l’Eternel qui enrichit, et nos efforts n’y ajoutent rien.
23 Maoy usa ka lingaw-lingaw sa usa ka buang ang pagbuhat ug kadautan; Ug maingon niini ang kaalam alang sa usa ka tawo nga masinabuton,
Commettre une infamie est un jeu pour le sot; de même se comporter avec sagesse pour l’homme avisé.
24 Ang kahadlok sa tawong dautan, kini modangat sa ibabaw niya; Ug ang tinguha sa tawong matarung igatugot man.
Ce que redoute le méchant lui survient; ce que souhaite le juste, on le lui accorde.
25 Sa paglabay sa alimpulos ang dautan mahanaw; Apan ang matarung maoy usa ka patukoranan nga walay katapusan.
Une bourrasque a passé, et le méchant n’est plus; mais le juste est fondé pour l’éternité.
26 Maingon sa suka nga alang sa mga ngipon, ug sa aso nga alang sa mga mata, Mao man usab ang tapulan alang niadtong nagasugo kaniya.
Ce que le vinaigre est pour les dents, la fumée pour les yeux, le paresseux l’est pour ceux qui l’envoient.
27 Ang pagkahadlok kang Jehova nagapalugway sa mga adlaw; Apan ang mga tuig sa dautan pagahamub-on.
La crainte de l’Eternel prolonge les jours, mais les années des méchants sont courtes.
28 Ang paglaum sa matarung mao ang kalipay; Apan ang gipaabut niadtong dautan mawagtang.
L’Attente des justes cause de joie; l’attente des méchants cause de déception.
29 Ang dalan ni Jehova maoy usa ka malig-ong salipdanan sa tawong matul-id; Apan kini maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
La voie de l’Eternel est une sauvegarde pour l’innocence et une menace pour les artisans d’iniquité.
30 Ang matarung dili gayud matarug; Apan ang dautan dili magadayon sa yuta.
Le juste ne chancelle jamais, tandis que les méchants sont instables sur la terre.
31 Ang baba sa matarung magabunga ug kaalam; Apan ang dila nga masukihon pagaputlon.
La bouche du juste est féconde en sagesse; la langue perverse sera extirpée.
32 Ang mga ngabil sa matarung mahibalo sa angay nga pagadawaton; Apan ang baba sa dautan nagapamulong sa pagkamasukihon.
Les lèvres des justes sont coutumières de bienveillance; la bouche des méchants ne connaît que fausseté.